Οι βουλευτικές εκλογές του 1937, στη Ρουμανία. Πώς η φιλελεύθερη κυβέρνηση προσπάθησε να εμποδίσει τους ψηφοφόρους να εισέλθουν στις κάλπες 

Μετάφραση-συρραφή: ληξουριώτισσα – 

Μιας και βρισκόμαστε και πάλι σε προεκλογικό ίστρο, ας ρίξουμε μια ματιά στις εμπειρίες άλλων ψηφοφόρων, μιας άλλης εποχής …

(Από: https://adevarul.ro/stiri-locale/zalau/alegerile-parlamentare-din-1937-cum-a-incercat-1756919.html κ.α.)

Οι εκλογές της 20ης Δεκεμβρίου 1937, που διοργανώθηκαν στο τέλος της θητείας του Gheorghe Tătărescu, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ιστορία της ρουμανικής δημοκρατίας και θεωρούνται ως τις τελευταίες ελεύθερες εκλογές μέχρι την Επανάσταση του 1989.

Οι βουλευτικές εκλογές του Δεκεμβρίου 1937 έφεραν τριπλή πρωτιά στη ρουμανική πολιτική ζωή. Για πρώτη φορά σε ολόκληρη την περίοδο μεταξύ των δύο παγκοσμίων πολέμων, το κυβερνών κόμμα, αυτό που διοργάνωσε τις εκλογές και συνήθως τις κέρδιζε, δεν συγκέντρωσε το 40% των ψήφων που θα του εξασφάλιζε την πλειοψηφία στη Βουλή εξ αιτίας του «εκλογικού μπόνους». «Όπως προέβλεπε ο εκλογικός νόμος του 1926, το κόμμα που συγκέντρωνε τουλάχιστον το 40% των ψήφων ελάμβανε την ποσοστιαία διαφορά που απαιτείτο για να έχει πλειοψηφία στη Βουλή.

Με αυτόν τον τρόπο επιδιωκόταν η διασφάλιση μιας ορισμένης σταθερότητας στο Κοινοβούλιο», εξηγεί ο ιστορικός Marin Pop, επιστημονικός ερευνητής στο Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης της κομητείας Sălaj, σε άρθρο του περιοδικού «Caiete Silvane».

Η δεύτερη πρεμιέρα ήταν εκείνη ότι κυβέρνηση έγινε το κόμμα που κατέλαβε την τέταρτη θέση, με μόλις εννέα τοις εκατό των ψήφων. Ο λόγος για το Εθνικό-Χριστιανικό Κόμμα, με επικεφαλής τον (σ.σ. – ποιητή) Οκταβιανό Γκόγκα, που διορίστηκε από τον Βασιλιά Κάρολο Β’ [1] για να σχηματίσει τη νέα κυβέρνηση.

Η τρίτη – ανεπιθύμητη – πρεμιέρα ήταν που το ακροδεξιό κόμμα «Τα Πάντα για τη Χώρα», με επικεφαλής τον Corneliu Zelea Codreanu, κατέλαβε την τρίτη θέση, με 15% των ψήφων [2], μετά το PNL και το PNT.

Το προεκλογικό σύμφωνο μη επίθεσης, με τους λεγεωνάριους [3]

Σχετικά με την προεκλογική εκστρατεία που προηγήθηκε των εκλογών, ο ιστορικός από τη κομητεία Sălaj, ισχυρίζεται ότι ήταν καθοριστική για το μέλλον της Ρουμανίας. Ο κύριος στόχος που επεδίωκε ο Iuliu Maniu, ο πρόεδρος του PNŢ (Εθνικό-Αγροτικό Κόμμα), ήταν να ματαιώσει τα σχέδια του βασιλιά και της ερωμένης του, Έλενας Λουπέσκου-Βολφ, που ήθελαν να εκθέτουν ανεπανόρθωτα ολόκληρη την πολιτική τάξη και να εγκαθιδρύσουν ένα προσωπικό αυταρχικό καθεστώς.

Ώστε: «Στις 25 Νοεμβρίου 1937, ο Iuliu Maniu, ο Corneliu Zelea Codreanu και ο Gheorghe Brătianu υπέγραψαν ένα προεκλογικό σύμφωνο μη επίθεσης, για το οποίο ο ηγέτης του PNŢ, μετέπειτα, καταδικάστηκε αυστηρά [4] από την κομμουνιστική ηγεσία και στη συνέχεια και από την κομμουνιστική ιστοριογραφία.

Όμως, σύμφωνα με τα όσα καταθέτει και ένας από τους βιογράφους του Ιούλιου Μανίου, ο Apostol Stan, «το προεκλογικό σύμφωνο μη επίθεσης εξασφάλισε τη νομιμότητα στις εκλογές της 20ης Δεκεμβρίου 1937, περιορίζοντας την κυβερνητική παρέμβαση και κάνοντας τον Tătărescu να αποτύχει στις κάλπες», τονίζει ο Marin Pop.

Οι λόγοι πίσω από την υπογραφή αυτού του συμφώνου με τους λεγεωνάριους εξηγήθηκαν αργότερα από τον Maniu: «Μέσω της πρωτοβουλίας μου προς τους λεγεωνάριους, στόχευα σε δύο πράγματα που και πέτυχα: πρώτον, να ρίχνω στις εκλογές τον κ. Tătărăscu` δεύτερον, να φέρω στην επιφάνεια εκείνες τις δυνάμεις που μέχρι τότε δούλευαν υπόγεια, κρυφό τω τρόπω, από το σκοτάδι, και έτσι, να γνωριστούμε, να αντιπαραθέσουμε τις ιδέες μας και μετά να δούμε τι λέει η ρουμανική κοινή γνώμη».

Εκστρατεία με βία και παρανομίες

Η προεκλογική εκστρατεία ήταν γεμάτη από βιαιοπραγίες και παρανομίες που διέπραξαν οι κυβερνήτες, υποστηρίζει ο ιστορικός. Σύμφωνα με τον ίδιο, χωριά με εθνικό-αγροτική παράδοση κηρύχθηκαν περιοχές προσβεβλημένες από μεταδοτικές ασθένειες, δημιουργήθηκαν υγειονομικοί φραγμοί γύρω τους: «Οι άνθρωποι δεν επιτρεπόταν να φύγουν από αυτά τα χωριά και, υπό αυτές τις συνθήκες, δεν μπορούσαν να ψηφίσουν. Στην εφημερίδα < <Patria>> αναφέρθηκε ότι σε αρκετές κομητείες εξαπολύθηκε η  “πιο άγρια τρομοκρατία”. Στο Salaj, λέγεται ότι ο νομάρχης κάλεσε όλους τους συμβολαιογράφους και τους δημάρχους της κομητείας και τους διέταξε να κάνουν έτσι ώστε οι εθνικό-αγροτικοί να μην μπορεί να παραλάβουν τα εκλογικά βιβλιάριά τους. Αν παρά ταύτα κατάφερναν να τα παραλάβουν, έπρεπε «να αποτραπεί η είσοδός τους στα εκλογικά τμήματα και επομένως να εμποδιστούν με κάθε τρόπο να εκφράσουν την ψήφο τους».  Γι’ αυτόν τον σκοπό πάρθηκαν μέτρα ώστε οι δήμαρχοι και οι συμβολαιογράφοι <<να σημειώσουν με  μια ειδική, φιλελεύθερη σφραγίδα, τα [εκλογικά] βιβλιάρια των κυβερνητικών ψηφοφόρων, μια σφραγίδα βάσει της οποίας αυτοί οι ψηφοφόροι θα μπορούν να περάσουν από τον κλοιό των χωροφυλάκων στους οποίους είχαν δοθεί σχετικές οδηγίες>>. Με αυτόν τον τρόπο, η κομητεία Sălaj, το <απόρθητο φρούριο>> του Iuliu Maniu, <<τρομοκρατήθηκε από τους μανιασμένους πράκτορες της φιλελεύθερης κυβέρνησης>>».

Επίσης, διορίστηκε νέος γενικός εισαγγελέας, ο οποίος συνέλαβε τους εξέχοντες των εθνικό-αγροτικών. Όπως στην περίπτωση του Valer Câmpeanu, του πρώην δημάρχου του Carei – μια τοποθεσία που ήταν μέρος της κομητείας Sălaj εκείνη την εποχή, που συνελήφθη στις 19 Νοεμβρίου και αφέθηκε ελεύθερος μόνο μετά από παρέμβαση του εθνικό-αγροτικού βουλευτή Virgil Solomon.
Παρ’ όλες αυτές τις παρανομίες και τρομοκρατικές ενέργειες, η οργάνωση PNȚ από το Sălaj κατάφερε να υπερκεράσει τη λίστα της φιλελεύθερης κυβέρνησης, συγκεντρώνοντας 16.241 ψήφους, έναντι 14.875 ψήφων των φιλελευθερών. Από την άλλη, σε εθνικό επίπεδο, το PNL (σ.σ. – οι φιλελεύθεροι) ήταν στην πρώτη θέση με σχεδόν 36%, χωρίς να μπορεί να επωφεληθεί το «εκλογικό μπόνους». Τη δεύτερη θέση κατέλαβε το PNŢ, με 20,4%, ακολουθούμενο από το Κόμμα Τα Πάντα για τη Χώρα, με 15,6% και το Εθνικό Χριστιανικό Κόμμα με 9,15%.

Στις συνθήκες που οι φιλελεύθεροι δεν μπορούσαν να συνάψουν συμμαχία με τους αγρότες ή με εκείνους που κατείχαν τη τρίτη θέση, ο Κάρολος Β’ διόρισε επικεφαλής της κυβέρνησης τον Οκταβιανό Γκόγκα, αρχηγό του Εθνικοχριστιανικού Κόμματος, χωρίς να συμβουλευτεί τα κόμματα.

Ο ιστορικός Μarin Pop εξακριβώνει . «Δυστυχώς, στις 10 Φεβρουαρίου 1938, ο βασιλιάς Κάρολος Β’ πέτυχε να εγκαθιδρύσει ένα αυταρχικό προσωπικό καθεστώς. Με το Βασιλικό Διάταγμα της 30ης Μαρτίου 1938, κατήργησε τα πολιτικά κόμματα και στις 15 Απριλίου 1938, με άλλο βασιλικό διάταγμα έκλεισε τις έδρες των πολιτικών κομμάτων».

[1] Η ενθρόνιση του βασιλιά Καρόλου Β’ έλαβε χώρα στις 8 Ιουνίου 1930 και αποτελούσε μια πολιτική επιλογή που προετοίμασε προσωπικά ο πρίγκιπας που είχε αποκληρωθεί από τους γονείς του, όταν ήταν αυτοεξόριστος. Βασική προϋπόθεση που του είχε τεθεί επιμόνως από τον Iuliu Maniu, ήταν η διάρρηξη της σχέσης με την ερωμένη του ΄Ελενα Λουπέσκου-Βολφ, κάτι που όμως ποτέ δεν πραγματοποιήθηκε. https://www.romania-actualitati.ro/emisiuni/istorica/aliante-electorale-anul-1937-id157148.html

[2] [Αναφέρει} « …  Ο Ευγένιος Κριστέσκου, τότε διευθυντής της Κρατικής Ασφάλειας και μελλοντικός Γενικός Διευθυντής της Ειδικής Υπηρεσίας Πληροφοριών: «Στις εκλογές του 1937, το Κίνημα των Λεγεωναρίων (Κόμμα Τα Πάντα για τη Χώρα) συγκέντρωσε 800.000 ψήφους! Όμως 300.000 ψήφοι παραποιήθηκαν από το Υπουργείο Εσωτερικών, μόνο 500.000 ψήφοι ανακοινώθηκαν δημόσια». https://www.romania-actualitati.ro/emisiuni/istorica/aliante-electorale-anul-1937-id157148.html

[3]  Το προεκλογικό σύμφωνο μη επίθεσης καταγράφηκε στην ιστοριογραφία μας ως στάδιο απομάκρυνσης του PNL από την κυβέρνηση και ως σιωπηρή προσπάθεια εξαναγκασμού του Ηγεμόνα να ξαναενεργήσει στα πλαίσια του συνταγματικού του ρόλου. https://www.romania-actualitati.ro/emisiuni/istorica/aliante-electorale-anul-1937-id157148.html

Σύμφωνα με τον Horia Sima, σκοπός του συμφώνου μη επίθεσης ήταν επίσης η παρακολούθηση και η ανίχνευση νοθείας στις κάλπες, « προστατεύοντας από κοινού τις κάλπες έναντι πιθανής κυβερνητικής παρέμβασης (…)

Ο Χόρια Σίμα είναι μάλιστα κατηγορηματικός στην επιβεβαίωση του ρόλου που έπαιξαν οι λεγεωνάριοι στην επίβλεψη των εκλογών του Δεκεμβρίου 1937:

«Στην 10η περιοχή Μπανάτ, όπου επέβλεπα προσωπικά τις εκλογές, η κυβερνητική παρέμβαση ήταν σχεδόν μηδενική. Τα εκλογικά τμήματα φυλάσσονταν μέσα από μικτές αντιπροσωπείες των κομμάτων του συνασπισμού και, έξω, από τις μάζες των άγρυπνων αγροτών που περίμεναν μέχρι το τέλος, αργά το βράδυ, την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων (σ.σ. – τα οποία ανακοινώθηκαν με μεγάλη καθηστέριση!) (…). Η τελευταία επιχείρηση, και η πιο σημαντική, συνίστατο στην αλλαγή των αποτελεσμάτων που προέκυψαν μετά την απογύμνωση των καλπών, με αποτέλεσμα η πλειοψηφία των ψήφων που δόθηκαν στα κόμματα της αντιπολίτευσης να πάει προς το κέρδος της κυβέρνησης. Έτρεξε και αίμα (…), οι φιλελεύθεροι χτύπησαν τους παρτιζάνους του Maniu, αφήνοντας τρεις νεκρούς και αρκετούς τραυματίες στο έδαφος. Το Κίνημα των Λεγεώνων είχε δύο θανάτους (…). Ο Iuliu Maniu και ο Gh. Brătianu έστειλαν τηλεγραφήματα διαμαρτυρίας στον Υπουργό Εσωτερικών» . https://historia.ro/sectiune/general/cum-s-au-furat-alegerile-din-decembrie-1937-569225.html

[4] Μια εικονική δίκη, που διεξήχθη από τη Μόσχα, θα επέφερε στον Iuliu Maniu ποινή ισόβιας κάθειρξης και τον θάνατο. Η προσομοίωση αμφισβητήθηκε, εκείνη την εποχή, από την κυβέρνηση των ΗΠΑ και οι Ρουμάνοι που εγκαταστάθηκαν πέρα ​​από τον Ωκεανό διαδήλωσαν στη Νέα Υόρκη, απαιτώντας την άμεση απελευθέρωση του Maniu.

https://historia.ro/sectiune/general/iuliu-maniu-si-procesul-care-i-a-adus-condamnarea-574735.html