Ρωσία και Χαμάς: μια στρατηγική συμμαχία ευκολίας
Η Χαμάς ζήτησε από τη Μόσχα να εγγυηθεί την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα. Οι αυξανόμενοι δεσμοί μεταξύ της Ρωσίας και των αντιστασιακών παραγόντων της Δυτικής Ασίας δεν πρέπει να αποτελούν έκπληξη. Στο πλαίσιο του παγκόσμιου ηλεκτρικού αδιεξόδου, μοιράζονται κοινούς εχθρούς.
 |
Έρευνα-Επιμέλεια Άγγελος-
Τα τελευταία χρόνια, οι αυξανόμενοι δεσμοί της Ρωσίας με το παλαιστινιακό κίνημα αντίστασης Χαμάς συνέβαλαν σε έναν αυξανόμενο κατάλογο θεμάτων που τείνει τις σχέσεις μεταξύ Μόσχας και Τελ Αβίβ. Μετά την επίσκεψη της Χαμάς στη Μόσχα στις 27 Οκτωβρίου μετά την επιχείρηση πλημμύρας στο Αλ Άκσα, το ισραηλινό υπουργείο Εξωτερικών είπε ότι το ταξίδι « στέλνει ένα μήνυμα νομιμοποίησης της τρομοκρατίας εναντίον των Ισραηλινών ». Ωστόσο, αξιωματούχοι της Χαμάς συνέχισαν να συρρέουν στη ρωσική πρωτεύουσα, πιο πρόσφατα στα τέλη Ιανουαρίου.
Η θέση της Ρωσίας για τον πόλεμο στη Γάζα
Από την έναρξη της βίαιης στρατιωτικής επίθεσης του Ισραήλ στη Γάζα, η επίσημη θέση της Ρωσίας έχει πλησιάσει την Παλαιστινιακή θέση, όπως αποδεικνύεται από τις διάφορες δραστηριότητες της Μόσχας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ: εκκλήσεις για κατάπαυση του πυρός, δηλώσεις Ρώσων αξιωματούχων που επικρίνουν την ισραηλινή εγκληματικότητα, επαναλαμβανόμενες συναντήσεις με Η Χαμάς στη Μόσχα και τα επίσημα ΜΜΕ της χώρας επικεντρώνονται στις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Λωρίδα της Γάζας.
Παρά τη μακροπρόθεσμη συνεργατική φύση των ρωσο-ισραηλινών σχέσεων, ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει αλλάξει σημαντικά τους γεωπολιτικούς υπολογισμούς της Μόσχας. Σήμερα, η Ρωσία βλέπει τον πόλεμο στη Γάζα και τις περιφερειακές του επιπτώσεις από την προοπτική του ανταγωνισμού της με τις Ηνωμένες Πολιτείες και επομένως θεωρεί το Ισραήλ ως ζωτικό εργαλείο της αμερικανικής επιρροής στη Δυτική Ασία. Οι Ρώσοι ηγέτες βλέπουν την τρέχουσα σύγκρουση ως μάχη τόσο για την Ουάσιγκτον όσο και για το Τελ Αβίβ: ένα αποδυναμωμένο Ισραήλ θα σήμαινε περαιτέρω αποσύνθεση της αμερικανικής προβολής ισχύος από το Λεβάντε στον Περσικό Κόλπο, ένας ρωσικός στρατηγικός στόχος.
Αν και το Τελ Αβίβ και η Μόσχα εξακολουθούν να διατηρούν σημαντικά κοινά συμφέροντα και για τα δύο, είναι ο στρατηγικός ανταγωνισμός μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ρωσίας που έχει αυτήν τη στιγμή τη μεγαλύτερη επιρροή στη λήψη αποφάσεων του Κρεμλίνου.
Αυτό είναι εμφανές σε μια σειρά σκληρών ρωσικών δηλώσεων που επικρίνουν τον ρόλο της Ουάσιγκτον στην παράταση και όξυνση του πολέμου στη Γάζα. Ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν εξέφρασε τα συναισθήματα των περισσότερων Δυτικοασιατών όταν είπε: « Πολλοί άνθρωποι θα συμφωνούσαν ότι αυτό είναι ένα έντονο παράδειγμα της αποτυχίας της αμερικανικής πολιτικής στη Μέση Ανατολή. » Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών του Σεργκέι Ριάμπκοφ έκανε το παραπάνω βήμα:
Οι Ηνωμένες Πολιτείες φέρουν την πρωταρχική ευθύνη για αυτή τη δραματική και επικίνδυνη κρίση, καθώς για πολλά χρόνια προσπάθησαν να μονοπωλήσουν τη διαδικασία διευθέτησης και να αγνοήσουν τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, και τώρα έχουν εμποδίσει τις προσπάθειες για την επίτευξη κατάλληλης λύσης.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα γεγονότα των δύο τελευταίων ετών στην Ουκρανία έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη βαθμονόμηση της αντίδρασης της Ρωσίας στη Γάζα. Κατά τη διάρκεια της πρόσφατης συνέντευξής του στον Αμερικανό δημοσιογράφο Τάκερ Κάρλσον, ο Πούτιν πέρασε αρκετό χρόνο ξετυλίγοντας το ιστορικό πλαίσιο πίσω από την ύπαρξη της Ουκρανίας ως κράτους, προτού δηλώσει ευθαρσώς: «Η Ουκρανία είναι ένα τεχνητό κράτος που δημιουργήθηκε από τη θέληση του Στάλιν και δεν υπήρχε πριν από το 1922».
Φυσικά, ο Ρώσος πρόεδρος κατανοεί ότι η επίκλησή του στην αδύναμη ιστορική αιτιολόγηση για την ουκρανική πολιτεία του επιτρέπει να ακολουθεί την ίδια συμφραζόμενη προσέγγιση όταν συζητά παρατεταμένες συγκρούσεις σε άλλες περιοχές. Η ιστορική του φόρμουλα για την αντιμετώπιση των ριζών της σύγκρουσης ισχύει επίσης για τη δημιουργία του ισραηλινού κράτους για τις αντιρρήσεις των Παλαιστινίων και των γειτονικών τους χωρών, κάτι που πιθανότατα θα παίξει ρόλο στη θέση του Πούτιν για το πώς να το κάνει αυτό. πρόβλημα.
Επιπλέον, ως επέκταση του δυτικού άξονα, το Ισραήλ έχει υιοθετήσει επίσημες θέσεις που συνάδουν με τα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών και της συμμαχίας του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία. Από τότε που ξεκίνησε αυτός ο πόλεμος το 2022, το Τελ Αβίβ έχει εκδώσει δηλώσεις που αρνούνται τις υποτιθέμενες απόπειρές του για ουδετερότητα. Όπως δήλωσε ξεκάθαρα ο Yair Lapid , τότε υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ : «Η ρωσική επίθεση στην Ουκρανία συνιστά σοβαρή παραβίαση της διεθνούς τάξης και το Ισραήλ καταδικάζει αυτήν την επίθεση και είναι έτοιμο να παράσχει ανθρωπιστική βοήθεια στους Ουκρανούς πολίτες».
Στη Δυτική Ασία, είναι κυρίως το Ιράν που έχει εκφράσει την υποστήριξή του στο δίλημμα της Ρωσίας σχετικά με την Ουκρανία και την απόφασή της να ξεκινήσει ειδική στρατιωτική επιχείρηση. Κατά την επίσκεψη του Πούτιν στην Τεχεράνη τον Ιούλιο του 2022, ο Ιρανός ηγέτης Σαγιέντ Αλί Χαμενεΐ κατήγγειλε τη διπροσωπία της Δύσης στις διεθνείς υποθέσεις και κατηγόρησε τους εχθρούς της Μόσχας ότι αντιτίθενται στην ύπαρξη μιας «ανεξάρτητης και ισχυρής» Ρωσίας». Ο Χαμενεΐ πρόσθεσε ότι αν η Ρωσία δεν είχε στείλει δυνάμεις στην Ουκρανία, θα αντιμετώπιζε αργότερα επίθεση του ΝΑΤΟ.
Οι σχέσεις της Ρωσίας με τη Χαμάς
Όσον αφορά τα γεγονότα στη Γάζα σήμερα, μπορεί να ειπωθεί ότι το Κρεμλίνο πλησιάζει τις θέσεις των κρατών και των παραγόντων που υποστήριξαν τη θέση του στην Ουκρανία. Όταν Αμερικανοί αξιωματούχοι επιτέθηκαν στο Ιράν για την υποστήριξή του στη Γάζα, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ μπήκε στη μάχη:
Σημειώνουμε τις προσπάθειες να κατηγορηθεί το Ιράν και τις θεωρούμε απολύτως προκλητικές. Πιστεύω ότι οι Ιρανοί ηγέτες παίρνουν μια αρκετά υπεύθυνη και ισορροπημένη θέση και ζητούν να αποτραπεί η επέκταση αυτής της σύγκρουσης σε ολόκληρη την περιοχή και τις γειτονικές χώρες.
Ενώ η Ουάσιγκτον εργαζόταν υπερωρίες για να ενισχύσει τις πολλές ψευδείς ισραηλινές αφηγήσεις σχετικά με τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου –ακόμα και συγκρίνοντας την παλαιστινιακή αντίσταση με την τρομοκρατική ομάδα ISIS– η Ρωσία ήταν αντ’ αυτού απασχολημένη με την υποδοχή μιας ροής αντιπροσωπειών της Χαμάς στη Μόσχα.
Την περασμένη εβδομάδα, όταν η Χαμάς παρουσίασε τη μελετημένη απάντησή της στους διαπραγματευτές εκεχειρίας, απαίτησε κατηγορηματικά να συμπεριληφθεί η Ρωσία ως ένας από τους εγγυητές της τελικής συμφωνίας για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα – μια σαφής αντανάκλαση του γεγονότος ότι οι Παλαιστίνιοι πιστεύουν ότι η Μόσχα μπορεί να παίξει θετικό ρόλο στην επίλυση αυτής της σύγκρουσης.
Να σημειωθεί ότι οι επισκέψεις της Χαμάς στη Ρωσία και οι συναντήσεις με διάφορους Ρώσους αξιωματούχους δεν είναι καινούργια. Οι σχέσεις του παλαιστινιακού κινήματος με τους Ρώσους ηγέτες χρονολογούνται από το 2006, όταν μια πολιτική αντιπροσωπεία της Χαμάς έφτασε στη Μόσχα εβδομάδες μετά τη νίκη της στις παλαιστινιακές κοινοβουλευτικές εκλογές. Οι τρέχουσες επισκέψεις, ωστόσο, διαφέρουν σημαντικά στο ότι πραγματοποιούνται σε μια στιγμή που η Ουάσιγκτον και το Τελ Αβίβ έχουν ανακοινώσει έναν κοινό στόχο: την καταστροφή της Χαμάς. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι η Ρωσία δεσμεύεται τώρα με τις παλαιστινιακές αντιστασιακές ομάδες που γκρέμισαν την εικόνα του Ισραήλ για στρατιωτική αήττητη στις 7 Οκτωβρίου.
Από εκείνη τη γεμάτη γεγονότα ημέρα, ο απεσταλμένος του Πούτιν για τη Δυτική Ασία, Μιχαήλ Μπογκντάνοφ, έχει δεχτεί δύο φορές την αντιπροσωπεία της Χαμάς με επικεφαλής τον Μούσα Αμπού Μαρζούκ, μέλος του πολιτικού γραφείου του κινήματος – στις 26 Οκτωβρίου και στις 19 Ιανουαρίου. Οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι εξοργίστηκαν, αποκαλώντας τη ρωσική πρόσκληση «ένα καταδικαστέο βήμα που παρέχει υποστήριξη στην τρομοκρατία και νομιμότητα για τις φρικτές ενέργειες που πραγματοποιούν οι τρομοκράτες της Χαμάς ». Το υπουργείο Εξωτερικών του Ισραήλ κάλεσε επίσης τη Μόσχα να εκδιώξει αμέσως αξιωματούχους της Χαμάς.
Τα σκληρά μηνύματα του Τελ Αβίβ είναι απίθανο να κάνουν τη διαφορά.
Προέλαση της Ρωσίας στη Δυτική Ασία
Πιο πρόσφατα, η Μόσχα κάλεσε παλαιστινιακές φατρίες να συμμετάσχουν σε μια εθνική Παλαιστινιακή συνάντηση στα τέλη Φεβρουαρίου.
Ο Αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης Τζαμίλ Μεζέρ είπε στο Sputnik στις 13 Φεβρουαρίου ότι η ομάδα έλαβε πρόσκληση από τη Μόσχα να συμμετάσχει σε μια εθνική Παλαιστινιακή συνάντηση που συγκεντρώνει όλες τις φατρίες στο τέλος του μήνα.
Το Κρεμλίνο έχει ήδη κάνει τους υπολογισμούς του και αποφάσισε, για στρατηγικούς λόγους, να εισαχθεί στην παλαιστινιο-ισραηλινή σύγκρουση. Και ο Άξονας Αντίστασης της περιοχής προσφέρει αυτή την ευκαιρία:
– Πρώτον, η Ρωσία γνωρίζει ότι δεν θα μπορέσει να επιβληθεί σε μια διεθνή επίλυση της σύγκρουσης παρά μόνο μέσω των σχέσεών της με τη Χαμάς. Το Τελ Αβίβ δεν θα δεχτεί τη Μόσχα ως μεσολαβητή μεταξύ αυτού και της Χαμάς – τουλάχιστον προς το παρόν.
– Δεύτερον, η υποδοχή που επιφύλαξε η Ρωσία στις αντιπροσωπείες της Χαμάς μεταφέρει ένα μήνυμα που προορίζεται για την Ουάσιγκτον. Εν ολίγοις, το Κρεμλίνο είναι έτοιμο να βολέψει όσους αντιτίθενται στα αμερικανικά συμφέροντα. Μέρος του διχασμού για τον πόλεμο στη Γάζα είναι μια αντανάκλαση του διεθνούς διχασμού μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων.
– Τρίτον, ένα βασικό στοιχείο της σχέσης μεταξύ Ρωσίας και Χαμάς είναι το αποτέλεσμα της αυξανόμενης πεποίθησης της Μόσχας ότι οι μη κρατικοί παράγοντες στη Γάζα έχουν σημαντική επιρροή στην πολιτική πραγματικότητα στην περιοχή. Από αυτό, μπορεί να ειπωθεί ότι η Ρωσία έχει αυξανόμενο ενδιαφέρον να δημιουργήσει και να επεκτείνει τις σχέσεις της με τις δυνάμεις του περιφερειακού Άξονα Αντίστασης, με επικεφαλής τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο, τη Χαμάς στην Παλαιστίνη και το κίνημα Ανσαράλα στην Υεμένη. Οι Ρώσοι, σε τελική ανάλυση, έπαιξαν αποφασιστικό ρόλο στη νίκη της Συρίας στον πόλεμο ΝΑΤΟ-ΣΣΚ εναντίον του συμμάχου της και βοήθησαν να εκτοξευθεί το Ιράν στις θέσεις του στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) και στο πλαίσιο των πρόσφατα διευρυμένων BRICS.
Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι και τα πέντε περιφερειακά κόμματα συμμερίζονται τη συνολική προσέγγιση της Ρωσίας στον ανταγωνισμό με την αμερικανική επιρροή στον κόσμο.
Ίσως μια από τις πιο σημαντικές πτυχές της χρονικής στιγμής του πολέμου του Ισραήλ στη Γάζα είναι το «διεθνές ρολόι». Η επίθεση του Τελ Αβίβ στην πολιορκημένη Λωρίδα της Γάζας ήρθε περισσότερο από ενάμιση χρόνο μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, καθώς το Κίεβο κατέρρεε και σε μια περίοδο μετασχηματισμού του διεθνούς συστήματος. Αυτός ο παράγοντας θα μπορούσε να είναι θεμελιώδης για την κατανόηση της ενισχυμένης προσέγγισης του Κρεμλίνου στα γεγονότα στη Δυτική Ασία. Ενώ η Μόσχα γνωρίζει ότι οι σημερινές της θέσεις μπορούν να βλάψουν τις σχέσεις της με το Τελ Αβίβ, στο πλαίσιο του ανταγωνισμού μεταξύ μεγάλων δυνάμεων, οι Ρώσοι αρκούνται να θυσιάσουν μέρος των συμφερόντων τους για να επιτύχουν πολύ ευρύτερους στρατηγικούς στόχους.
