Νομισματική επανάσταση: Αργεντινή και Βραζιλία με το «sur» θα αποδράσουν από τη φυλακή του χρέους
– Παγκόσμια συνεργασία των κρατών του Νότου
Η Αργεντινή και η Βραζιλία ανακοίνωσαν πρόσφατα προκαταρκτικά σχέδια για τη δημιουργία ενός κοινού νομίσματος με το όνομα ως «sur», που σημαίνει «νότος», και το οποίο θα χρησιμοποιείται σε διμερείς εμπορικές συναλλαγές στη Λατινική Αμερική.
Προς το παρόν, δεν θα αντικαταστήσει το νόμισμα κάθε κυρίαρχου κράτους, δηλαδή θα διατηρήσουν τη νομισματική κυριαρχία, αλλά θα χρησιμοποιηθεί μαζί με τα εγχώρια νομίσματά τους, το ρεάλ και το πέσο, σε μια προσπάθεια να μειωθεί η εξάρτησή τους από το δολάριο ΗΠΑ.
Ο σχηματισμός μιας νομισματικής ένωσης όπως η Ευρωζώνη στη Λατινική Αμερική δεν είναι εφικτός στόχος προς το παρόν, αλλά αυτό δεν είναι το σημαντικό/
Οι προσπάθειες για τη μείωση της εξάρτησης από το δολάριο ΗΠΑ μέσω της αποδολαριοποίησης δεν συνδέονται τυχαία με την αποπαγκοσμιοποίηση.
Μάλλον, είναι ένα κεντρικό χαρακτηριστικό αυτού του φαινομένου κατακερματισμού της παγκόσμιας οικονομίας .
Το τέλος του κόσμου όπως τον ξέραμε
Εγκαταλείπουμε έναν κόσμο υπό την ηγεμονία των ΗΠΑ, όπου το δολάριο βρίσκεται στο επίκεντρο και εισερχόμαστε σε έναν πολυπολικό, αποπαγκοσμιοποιημένο κόσμο όπου το δολάριο μπορεί να μην έχει τόση επιρροή – ή και καθόλου ηγεμονική παρουσία.
Αν και αυτή η διαδικασία θα είναι σταδιακή, έχει βαθιές οικονομικές, χρηματοοικονομικές και γεωπολιτικές επιπτώσεις.
Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, το οικονομικό/οικονομικό σύστημα που γεννήθηκε στη συνέχεια κατάστησε το δολάριο κυρίαχο.
Ακόμη και μετά την κατάρρευση του συστήματος του Bretton Woods, το δολάριο συνέχισε να κυριαρχεί στην παγκόσμια οικονομία.
Σε μεγάλο βαθμό, αυτό εξακολουθεί να ισχύει.
Σύμφωνα με την Τράπεζα διεθνών Διακανονισμών (Bank of International Settlements), οι συναλλαγές στις αγορές συναλλάγματος τον Απρίλιο του 2022 έφτασαν τα 7,5 τρισεκατομμύρια δολάρια την ημέρα, σχεδόν το 90% των οποίων αφορούσε το δολάριο.
Επιπλέον, το μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου χρέους, τα αποθεματικά των κεντρικών τραπεζών και τα διεθνή αποθεματικά – όπως τα ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) – είναι εκφρασμένα κυρίως το δολάριο ΗΠΑ.
Ωστόσο, οι τεκτονικές πλάκες της παγκόσμιας οικονομίας μετατοπίζονται τώρα καθώς οι γεωπολιτικές κρίσεις διαμορφώνουν ένα νέο, οικονομικό/οικονομικό τοπίο.
Σύμφωνα με το ΔΝΤ, το μερίδιο των αποθεματικών σε δολάρια ΗΠΑ που κατέχουν οι κεντρικές τράπεζες μειώθηκε στο 59%, το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 25 ετών, κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2020.
Σύμφωνα με τους περισσοτέρους αναλυτές –καθώς και τα οικονομικά δεδομένα– καταλύτης της φυγής από το δολάριο ήταν η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008/2009 και η επακόλουθη Μεγάλη Ύφεση.
Η προέλευση της κρίσης που ξεπήδησε από τις ΗΠΑ –συγκεκριμένα, η κατάρρευση των τίτλων που καλύπτονται από ενυπόθηκα δάνεια και το κύμα των πιστωτικών γεγονότων – υπονόμευσε την εμπιστοσύνη παγκόσμια οικονομική ηγεμονία ΗΠΑ, οδηγώντας σε μια επανεκτίμηση των κινδύνων της συμμετοχής σε μια δολαροκεντρική παγκόσμια οικονομία.
Aποδολαριοποίηση
Οι προσπάθειες για τη μείωση της εξάρτησης από το δολάριο ΗΠΑ μέσω της αποδολαριοποίησης δεν συνδέονται τυχαία με την αποπαγκοσμιοποίηση.
Οι δευτερεύουσες επιπτώσεις της οικονομικής κατάρρευσης δημιούργησαν επίσης γόνιμο έδαφος για να ανθίσουν τα εθνικιστικά και λαϊκιστικά κινήματα σε όλο τον κόσμο, τα οποία αμφισβητούσαν το πολιτικό περιχόμενο της παγκοσμιοποίησης.
Η διάβρωση της εμπιστοσύνης και των συμμαχιών αποδυνάμωσε την παγκόσμια θέση των ΗΠΑ ενώ ταυτόχρονα ενίσχυε τις ιδεολογικές και οικονομικές θέσεις των αντιπάλων τους ως εναλλακτική λύση στο σύστημα υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.
Το μερίδιο άλλων νομισμάτων, όπως το ρενμίνμπι της Κίνας, έχει αυξηθεί παράλληλα με την οικονομική επέκταση της χώρας και τον αυξημένο ρόλο της στην παγκόσμια οικονομία.
Το οικονομικό βάρος της Κίνας έχει εινισχύσει την ικανότητά της να επηρεάζει την παγκόσμια πολιτική, καθιστώντας την έτσι απειλή για την ηγεμονία των ΗΠΑ.
Πορεία των συναλλαγματικών διαθεσίμων της Κίνας σε δολάρια
Οι εντάσεις μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ
Επομένως, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι η ένταση μεταξύ Πεκίνου και Ουάσιγκτον αυξάνεται καθώς και οι δύο χώρες προσπαθούν να υλοποιήσουν τα αντίστοιχα οράματά τους για μια διεθνή τάξη.
Κατά συνέπεια, η Κίνα, μαζί με ένα πλήθος αναπτυσσόμενων χωρών ηγούνται των πολυμερών προσπαθειών για την αποδολαριοποίηση των αντίστοιχων οικονομιών τους και την ενίσχυση της διοργανωτικής συνεργασίας.
Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η συμμαχία της Βραζιλίας, της Ρωσίας, της Ινδίας, της Κίνας και της Νότιας Αφρικής, γνωστή και ως BRICS.
Δεν είναι τυχαίο ότι οι σχέσεις μεταξύ όλων αυτών των χωρών – είτε από ευκολία είτε από ανάγκη – έχουν θερμανθεί, ενώ οι σχέσεις τους με τις ΗΠΑ έχουν ψυχρανθεί.
Σύμφωνα με μελέτη που διεξήχθη στο Harvard, οι χώρες της ομάδας των BRICS αντιπροσωπεύουν συλλογικά σχεδόν το ένα τέταρτο του παγκόσμιου ΑΕΠ και το 16% του παγκόσμιου εμπορίου.
Ως εκ τούτου, οι δραστηριότητες με στόχο την αποδολαριοποίηση των κρατών – μελών του οργανισμού όχι μόνο θα επηρεάσουν τις οικονομικές σχέσεις μεταξύ των BRICS, αλλά θα προκαλέσουν επίσης ένα παγκόσμιες ανακατατάξεις ισχύος.
Συγκεκριμένα, θα αποδυνάμωνε την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ περιορίζοντας τον αντίκτυπο που θα είχαν οι αμερικανικές κυρώσεις σε ένα παγκόσμιο παράδειγμα με επίκεντρο το δολάριο.
Αυτό πιθανότατα, με τη σειρά του, θα αλλάξει το γεωπολιτικό τοπίο οδηγώντας έναν πολυπολικό κόσμο όπου οι συμμαχίες όσον αφορά το νέο δόγμα ασφάλειας και οι αλυσίδες εφοδιασμού θα αναδιαμορφωθούν με μεγάλο βαθμό.
Οι διμερείς σχέσεις στο πλαίσιο των BRICS ενισχύονται επίσης. Μόλις το 2019, η Κίνα αναβάθμισε τους δεσμούς της με τη Ρωσία σε μια «συνολική στρατηγική εταιρική σχέση συντονισμού για μια νέα εποχή», το υψηλότερο επίπεδο των διμερών σχέσεων της Κίνας.
Ο Πρόεδρος Xi συναντήθηκε επίσης πρόσφατα με τον πρίγκιπα διάδοχο της Σαουδικής Αραβίας Mohammed bin Salman και συζήτησαν για την ενίσχυση της συνεργασίας τους.
Το βασικό στοιχείο από αυτήν τη συνάντηση ήταν οι συνομιλίες σχετικά με την εκκαθάριση ορισμένων από τις πωλήσεις πετρελαίου του από το Βασίλειο σε κινεζικό γιουάν, αντί για το δολάριο ΗΠΑ στο οποίο τιμολογούνται τα περισσότερα εμπορεύματα – ειδικά το πετρέλαιο.
Η κλιμάκωση αυτού του είδους των προσπαθειών αποδολαριοποίησης συμβαδίζει με την αναδιοργάνωση της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας – και τη θέση των ΗΠΑ σε αυτήν.
Η εγχώρια ασφάλεια μέρος της αποπαγκοσμιοποίησης
Επομένως, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι μέρος του φαινομένου της αποπαγκοσμιοποίησης είναι η προτεραιότητα στην εσωτερική ασφάλεια έναντι της παγκόσμιας οικονομικής αποτελεσματικότητας/ενοποίησης.
Ο Νόμος για τους ημιαγωγούς και τεχνολογική καινοτομία των ΗΠΑ σηματοδοτεί την επιτροφή σε προστατευτικό τρόπο λειτουργίας καθώς αυξάνεται η ένταση με την Κίνα, ιδιαίτερα γύρω από τομείς ευαίσθητης, στρατηγικού χαρακτήρα τεχνολογίας.
H αντίληψη του Πεκίνου δεν είναι διαφορετική.
Κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος το 2022, στο πλήρες κείμενο της ομιλίας του Xi Jinping, οι όροι συναφείς με την «ασφάλεια» εμφανίστηκαν 89 φορές – από 55 φορές το 2017, σύμφωνα με το Reuters.
Η τάση να τεθεί προτεραιότητας της ασφάλεια σε σχέση με την ενοποιμένη λειτουργία των ρογών αγαθών και εμπορίου και την αποδολαριοποίηση είναι πιθανό να συνεχιστούν, με τον πόλεμο στην Ουκρανία να επιταχύνει την τελευταία διαδικασία.
Ένα πιθανό μέλλον θα μπορούσε να μοιάζει με ένα περιφερειακό χάσμα μεταξύ ενός δυτικού οικονομικού μπλοκ με επίκεντρο το δολάριο και ενός ασιατικού μπλοκ υπό την ηγεσία της Κίνας.
Είτε έτσι είτε αλλιώς, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να συνεργαστούν για να προωθήσουν τη συνεργασία χωρίς να διακυβεύονται μεμονωμένοι εθνικοί στόχοι.
Οι εναλλακτικές όσον αφορά την αποδοχή των δεδομένων είναι πολύ χειρότερες.
www.bankingnews.gr
