Διχάζουν την Ευρώπη τα νέα προϊόντα καπνού – Λύση για τους βαρείς καπνιστές;
Οι ενδιαφερόμενοι φορείς για τη δημόσια υγεία παραμένουν διχασμένοι σχετικά με το εάν η ΕΕ χρειάζεται μια στρατηγική για τη μείωση των βλαβών από το κάπνισμα, το οποίο σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) κοστίζει στην Ευρώπη σχεδόν 700.000 θανάτους ετησίως.
Τα νέα προϊόντα καπνού, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και τα θερμαινόμενα προϊόντα καπνού, έχουν προκύψει ως εναλλακτικές στο παραδοσιακό κάπνισμα τσιγάρων.
Οι υποστηρικτές τους επικαλούνται αρκετές μελέτες παγκοσμίως, επιμένοντας ότι αυτά τα προϊόντα είναι πολύ λιγότερο επιβλαβή από το συμβατικό κάπνισμα και πρέπει να χρησιμοποιούνται ως προϊόντα μείωσης της βλάβης.
Από την άλλη πλευρά, η ΕΕ και ένα μεγάλο μέρος της επιστημονικής κοινότητας παραμένουν επιφυλακτικές, τονίζοντας την έλλειψη σαφών στοιχείων σχετικά με τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις τους.
«Το να φοράς τη ζώνη σου είναι μείωση βλάβης. Δεν απαγορεύεις στους ανθρώπους να χρησιμοποιούν τα αυτοκίνητά τους γιατί η οδήγηση ενέχει κάποιους κινδύνους […] Δεν εξαλείφεις τον κίνδυνο, τον μειώνεις», είπε στην EURACTIV ο Κωνσταντίνος Φαρσαλινός, ερευνητής και καρδιολόγος στο Ωνάσειο.
Ο Ντέιβιντ Σουίνορ, Καναδός δικηγόρος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οτάβα, εξήγησε πως οτιδήποτε κάνουν οι άνθρωποι εγκυμονεί κινδύνους.
«Γνωρίζουμε ότι το σεξ με έναν άγνωστο είναι ακόμα επικίνδυνο. Αλλά αν χρησιμοποιείτε προφυλάξεις, μπορείτε να μειώσετε σημαντικά την πιθανότητα μιας σεξουαλικά μεταδιδόμενης ασθένειας», είπε.
Ο Σουίνορ υπογράμμισε ότι γνωρίζουμε για περισσότερα από 50 χρόνια ότι οι άνθρωποι αρρωσταίνουν και πεθαίνουν όχι από τη νικοτίνη που αναζητούν, αλλά από το πώς τη μεταφέρουν μέσω του καπνίσματος στους πνεύμονές τους.
«Και γνωρίζουμε ότι υπάρχουν τρόποι με τους οποίους μπορεί να χορηγηθεί νικοτίνη που είναι αποδεκτή από τους καταναλωτές, χωρίς να απαιτείται η εισπνοή καπνού […] γνωρίζουμε ότι μπορούμε να μειώσουμε τον κίνδυνο πιθανώς κοντά στο 99%, απλώς μεταβαίνοντας σε προϊόντα χωρίς καύση που πληρούν ορισμένα βασικά πρότυπα για τα συστατικά», πρόσθεσε.
Ωστόσο, ο Κορνέλ Ράντου- Λόγκιν, συνήγορος δημόσιας υγείας για το Ευρωπαϊκό Δίκτυο για την Πρόληψη του Καπνίσματος και του Καπνού (ENSP), διαφωνεί επί της αρχής η «μείωση βλάβης» να χρησιμοποιείται ως όρος στον τομέα του ελέγχου του καπνού.
«Είναι όπως όταν αποφασίζεις να μην σκοτώσεις ανθρώπους πυροβολώντας, αλλά με δέκα μαχαίρια. Στην πραγματικότητα, αυτό είναι όταν μιλάμε για τον καπνό. Είναι απλώς για να καθυστερήσουμε τη ζημιά, όχι για να τη μειώσουμε», είπε.
Ο Λόγκιν επέμεινε ότι ανεξάρτητα από το πόσο λιγότερο, τα νέα προϊόντα καπνού εξακολουθούν να είναι επιβλαβή.
«Στο τέλος, και μπορούμε να το δούμε από το γεγονός ότι τα νέα προϊόντα δεν κυκλοφορούν στην αγορά για να βοηθήσουν τους ανθρώπους να σταματήσουν το παραδοσιακό κάπνισμα, τα νέα προϊόντα είναι εκεί για να διατηρήσουν τα κέρδη για τον κλάδο».
«Και είναι προφανές ότι πολλοί καπνιστές αποφάσισαν να στραφούν σε νέα προϊόντα και να τα χρησιμοποιήσουν μόνο σε μέρη όπου δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα παραδοσιακά τσιγάρα. Έτσι, κατέληξαν να κάνουν και τα δύο», πρόσθεσε ο Λόγκιν.
Η Κομισιόν παρακολουθεί στενά
Σε επίπεδο ΕΕ, το σχέδιο της Επιτροπής για την καταπολέμηση του καρκίνου στοχεύει στη δημιουργία μιας γενιάς χωρίς καπνό έως το 2040 και προς το παρόν, δεν αποτελούν όλα τα νέα προϊόντα μέρος των σχεδίων των Βρυξελλών.
«Η Επιτροπή έχει επίγνωση της συνεχιζόμενης δημόσιας συζήτησης για τη μείωση της βλάβης του καπνού. Ένας από τους στόχους του σχεδίου για την καταπολέμηση του καρκίνου είναι να διασφαλίσει ότι λιγότερο από το 5% του πληθυσμού κάνει χρήση καπνού έως το 2040», δήλωσε στο EURACTIV ένας αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η Επιτροπή εργάζεται επί του παρόντος για την αξιολόγηση της οδηγίας για τα προϊόντα καπνού, η οποία ρυθμίζει, μεταξύ άλλων, τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, τα δοχεία αναπλήρωσης και τα νέα προϊόντα καπνού.
«Οποιεσδήποτε επιστημονικές αξιολογήσεις σχετικά με νέα και αναδυόμενα προϊόντα νικοτίνης και καπνού θα εξεταστούν προσεκτικά», πρόσθεσε ο αξιωματούχος της ΕΕ.
Ωστόσο, ο αξιωματούχος επεσήμανε ότι θα πρέπει να υπάρχουν ελάχιστες απαιτήσεις: οι αξιολογήσεις θα πρέπει να ακολουθούν τις σχετικές συστάσεις του ΠΟΥ, όπως να βασίζονται μόνο σε ανεξάρτητες πηγές δεδομένων ή να αναλύουν τους κινδύνους διπλής χρήσης με τα συμβατικά προϊόντα καπνού.
«Ο ΠΟΥ υπογραμμίζει τις προκλήσεις σχετικά με την επιστημονική αξιολόγηση αυτών των προϊόντων (ευρεία ποικιλία εκπομπών, αλληλεπιδράσεις συσκευών-περιεχομένου και συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που οδηγούν σε διαφορετικά επίπεδα νικοτίνης και τοξικών ουσιών), οι οποίες θα πρέπει να ληφθούν πλήρως υπόψη», πρόσθεσε ο αξιωματούχος.
Από την πλευρά του, ο Δρ Αντρέι Φαλ, Πολωνός καθηγητής ιατρικής, είπε ότι οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων ζητούν πάντα περισσότερη έρευνα, αλλά δεν θέλουν να τις χρηματοδοτήσουν.
«Λένε ότι χρειαζόμαστε περισσότερη έρευνα, αλλά ταυτόχρονα, δεν χρηματοδοτούν καμία έρευνα επικαλούμενοι το υψηλό κόστος, και κατά συνέπεια, αυτή η έρευνα προέρχεται από τη βιομηχανία. Και μετά λένε ότι δεν είναι αξιόπιστη η έρευνα», είπε ο Δρ Φαλ.
Ο Πολωνός καθηγητής τόνισε ότι ο μόνος τρόπος για να δημιουργηθεί μια κοινωνία χωρίς καπνό είναι να αρχίσουμε να εκπαιδεύουμε τους ανθρώπους από τη γέννηση και έτσι, μετά στα 18 τους, δεν θα αγοράσουν τσιγάρα.
«Σε 18 ή 20 χρόνια, μπορούμε να ονειρευόμαστε μια κοινωνία χωρίς καπνό στην Ευρώπη. Κοιτάξτε τη Νορβηγία ή τη Σουηδία, η οποία ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του ’70 και τώρα έχει 5% έως 7% καπνιστών. Αλλά τους πήρε 40 χρόνια», είπε.
Πριν φτάσουμε σε αυτό το επίπεδο, είπε ο Φαλ, υπάρχουν γρήγορες λύσεις, όπως τα νέα προϊόντα καπνού που θα μπορούσαν να εισαχθούν και να χρησιμοποιηθούν γρήγορα για να βοηθήσουν τους καπνιστές. «Στο μεταξύ, πρέπει να παρουσιάσουμε κάτι και να περιγράψουμε τη μείωση της βλάβης», είπε.
Λύση για τους βαρείς καπνιστές;
Η ευρωβουλευτής της ΝΔ Μαρία Σπυράκη είπε στην EURACTIV ότι ο στόχος πρέπει να είναι διπλός.
Πρώτον, να βοηθήσουμε τους βαρείς καπνιστές να απομακρυνθούν από το παραδοσιακό κάπνισμα μέσω νέων προϊόντων καπνού, αλλά «η πρόσβαση σε αυτά τα προϊόντα θα πρέπει να γίνεται υπό πολύ αυστηρούς όρους».
«Θα πρέπει να επιτρέψουμε στους βαρείς καπνιστές να χρησιμοποιούν αυτούς τους τύπους προϊόντων, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι αυτά [τα προϊόντα] είναι η διέξοδος».
«Ο δεύτερος στόχος είναι να προστατεύσουμε τους νεότερους ανθρώπους, ώστε να μην δημιουργήσουμε μια νέα γενιά καπνιστών που σχετίζονται με τα νέα προϊόντα», είπε η ευρωβουλευτής, προσθέτοντας ότι ακόμη δεν υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία αναφορικά με τις μακροπρόθεσμες ζημιές που αυτά τα νέα προϊόντα ίσως προκαλούν.
Ερωτηθείσα για την περίπτωση των βαρέων καπνιστών, ο Λόγκιν από το ENSP σχολίασε ότι τα νέα προϊόντα καπνού θα μπορούσαν να είναι μια λύση για τους βαρείς καπνιστές, εάν το συστήσει ένας γιατρός.
«Αλλά και πάλι, ως οργανισμός δημόσιας υγείας, δεν μπορούμε και δεν θα προωθήσουμε τα προϊόντα καπνού. Είναι ξεκάθαρη η θέση εντός του ENSP ότι οποιοσδήποτε επαγγελματίας ιατρός μπορεί να βοηθήσει τους καπνιστές να κόψουν το κάπνισμα με τον τρόπο που θεωρεί τον καλύτερο για τον καπνιστή», κατέληξε.
