Μποτσουάνα : Η χώρα της Αφρικής, που έδιωξε το ΔΝΤ και είπε όχι στα καταστρεπτικά Μνημόνια.
Η χώρα-φαινόμενο,είναι η μοναδική χώρα που είχε το θάρρος να διώξει το ΔΝΤ όταν αυτό προσπάθησε να εισβάλλει στην δήθεν ”επίλυση” των οικονομικών προβλημάτων που αντιμετώπιζε κάποια στιγμή η κιυβέρνησή της, θέλοντας να προσφέρει ”οικονομική βοήθεια” με το αζημίωτο βεβαίως.
Με γνώμονα την ορθή της διακυβέρνηση απέδειξε πως έπραξε σωστά, σε αντίθεση με τη Νότια Αφρική και τη Νιγηρία που επέλεξαν την ”βοήθεια΄΄ καταστράφηκαν και έκτοτε δεν μπορούν να σηκώσουν κεφάλι.Όπως η Ελλάδα.
Όσο η περιπέτεια της Ελλάδας συνεχίζεται έχουν ενδιαφέρον τα στοιχεία από την Αφρικανική, Μποτσουάνα. Μια χώρα την οποία πολλές φορές χρησιμοποιούν οι πολιτικοί λέγοντας ότι «η Ελλάδα έγινε Μποτσουάνα»…
Το θέμα είναι όμως ότι σε ορισμένους κρίσιμους τομείς η Ελλάδα δεν είναι Μποτσουάνα. Γιατί η Αφρικανική χώρα σε αρκετούς δείκτες είναι σε καλύτερη κατάσταση από την Ελλάδα.
Η Μποτσουάνα δεν είναι μια πλούσια χώρα, όμως κάνει αξιοπρόσεκτες προσπάθειες, καθώς δεν μπορεί να παραγνωριστεί το γεγονός ότι μόλις το 1966 κατέκτησε την ανεξαρτησία της από τους Βρετανούς. Μέχρι τότε ήταν απλά μία από τις φτωχότερες χώρες του πλανήτη και σήμερα θα ασχολούμασταν μαζί της μόνο γιατί ο πρίγκιπας Χάρι ερωτεύτηκε εκεί την Μέγκαν…
Η κατάσταση όμως είναι εντελώς διαφορετική.
Η χώρα αυτή της Νότιου Αφρικής κερδίζει διαρκώς έδαφος σε πολλούς τομείς και γιόρτασε μόλις τον Οκτώβριο του 2016 τα 50 χρόνια της ανεξαρτησίας της.
Όσο η περιπέτεια της Ελλάδας συνεχίζεται έχουν ενδιαφέρον τα στοιχεία από την Αφρικανική, Μποτσουάνα.
Μια χώρα την οποία πολλές φορές χρησιμοποιούσαν οι εδώ πολιτικοί λέγοντας ότι ”η Ελλάδα έγινε Μποτσουάνα”, αλλά και σήμερα λόγω της νέας μετάλλαξης Όμικρον.
Το θέμα είναι όμως ότι σε ορισμένους κρίσιμους τομείς η Ελλάδα δεν είναι Μποτσουάνα.
Γιατί η Αφρικανική χώρα σε αρκετούς δείκτες είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση από την Ελλάδα.
Η Μποτσουάνα δεν είναι μια πλούσια χώρα, όμως κάνει αξιοπρόσεκτες προσπάθειες, καθώς δεν μπορεί να παραγνωριστεί το γεγονός ότι μόλις το 1966 κατέκτησε την ανεξαρτησία της από τους Βρετανούς.
Μέχρι τότε ήταν απλά μία από τις φτωχότερες χώρες του πλανήτη και σήμερα θα ασχολούμασταν μαζί της μόνο για την νέα μετάλλαξη.
Η κατάσταση όμως είναι εντελώς διαφορετική.
Η χώρα της Νότιου Αφρικής κερδίζει διαρκώς έδαφος σε πολλούς τομείς της οικονομίας αλλά και της δημοκρατίας.
Η πολιτική σταθερότητα, σε συνδυασμό με τη χρηστή διακυβέρνηση και τη συνετή διαχείριση των οικονομικών και φυσικών πόρων, συνέβαλε σε μια σταθερή οικονομική ανάπτυξη και την εξέλιξή της από τις πλέον φτωχές χώρες της Αφρικής σε μία χώρα μεσαίου εισοδήματος, με κατά κεφαλή ΑΕΠ 6.937 δολάρια.
Για την τόνωση της ανάπτυξης η Κυβέρνηση της Μποτσουάνα δημιούργησε ένα Αναπτυξιακό Ταμείο, με κεφάλαια ύψους 50 εκ. δολαρίων, με σκοπό την ομοιόμορφη κατανομή της χρηματοδότησης αναπτυξιακών προγραμμάτων στις 57 κοινότητες της χώρας.
Οι πρώτες ελεύθερες εκλογές διεξήχθησαν το 1965 και πρώτος Πρόεδρος της χώρας εκλέχθηκε ο Σερέτσε Κάμα ( Seretse Khama) που κυβέρνησε επί 14 συναπτά έτη από την απελευθέρωση της, μετατρέποντας μία από τις φτωχότερες χώρες της Αφρικής σε ένα παράδεισο σταθερής οικονομικής ανάπτυξης.
Γιατί, λοιπόν, προκαλεί τόση έκπληξη το γεγονός ότι η Μποτσουάνα βρίσκεται σε καλύτερη θέση από την Ελλάδα στις λίστες ανταγωνιστικότητας της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ(World Economic Forum);
Έχοντας κατακτήσει τη 45η θέση στην πρώτη λίστα και την 66η στη δεύτερη, σύμφωνα με έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας από το 2007 και μετά σταθερά, βρίσκεται σε καλύτερη θέση και από την Ισπανία, το Λουξεμβούργο, τη Τσεχία, αλλά και την Ιταλία, ενώ η έκθεση του 2015-2016 έδειξε η Ελλάδα κατείχε την 81η θέση και η Μποτσουάνα την 71η και συνεχώς βελτιώνεται.
Δεν αποτελεί, όμως, ο βαθμός ανάπτυξής το μόνο κριτήριο για την ανταγωνιστικότητα ή και την υγεία μιας οικονομίας.
Ιδιαίτερα στην κατάταξη της Παγκόσμιας Τράπεζας, αυτό που μετριέται – κατά κύριο λόγο – είναι η ευκολία του «επιχειρείν».
Κατά πόσο, δηλαδή, διαμορφώνεται ένα φιλικό προς τις επιχειρήσεις περιβάλλον, ώστε να προσελκύουν επενδύσεις και να πυροδοτούν την ανάπτυξη.
Πιο συγκεκριμένα, αν είναι εύκολο να ανοίξει και να κλείσει μία επιχείρηση, να προσλάβει και να απολύσει υπαλλήλους, να δανεισθεί και εν τέλει να πληρώσει τους φόρους της.
Παράλληλα, εξετάζονται παράγοντες όπως η προστασία των επενδυτών και της πνευματικής ιδιοκτησίας, αλλά και το πώς εξασφαλίζεται η εφαρμογή των συμβολαίων.
Μήπως λοιπόν η αντίληψη, έστω εξ ορισμού, για το ποίες χώρες θεωρούνται “τριτοκοσμικές”, και ότι εμείς ,είτε εκπροσωπώντας της Ελλάδα, είτε την Ευρωπαϊκή Ένωση γενικότερα με τη λέξη ”εμείς” είμαστε καλύτεροι, εξυπνότεροι και αποτελεσματικότεροι από τη Μποτσουάνα, είναι παρωχημένη;
Και μήπως είναι ένας ακόμη παράγοντας που μας καθιστά λιγότερο ανταγωνιστικούς, ακόμα και ας μην προσμετριέται στις διεθνείς σχέσεις;
Το 70% του εδάφους της Μποτσουάνα, καλύπτεται από την έρημο Καλαχάρι και την άγρια φύση που αποτελεί τεράστιο πόλο έλξης και τουριστικό αξιοθέατο, καθώς μέχρι το 1986 είχε διαθέσιμα 6 μεγάλα εθνικά πάρκα και 40 περιοχές για σαφάρι και κυνήγι.
Τα τουριστικά αυτά αξιοθέατα αποτελούν αρωγό, ιδιαίτερα για την ανάπτυξη της οικονομία της, αλλά ακόμη μεγαλύτερο αρωγό αποτελεί η ύπαρξη πολλών αποθεμάτων …ορυκτών, κυρίως διαμαντιών, των οποίων είναι και ο μεγαλύτερος παραγωγός στην παγκόσμια σφαίρα!
Το ”διαμάντι” που παράγει διαμάντια λοιπόν, είναι ο ορισμός αυτού που λέμε ”αναπτυσσόμενη” χώρα, καθώς από την ίδρυση της το 1966 και μετά αποτελεί μία από τις πιο γρήγορα αναπτυσσόμενες οικονομίες παγκοσμίως.
Παρά το γεγονός ωστόσο ότι από το 1998 μέχρι το 2007 είχε ρυθμό ανάπτυξης 6,4% ετησίως, είχε παράλληλα και οξύτατες αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό της.
Τότε ”κάποιοι” επιχείρησαν να καλέσουν το γνωστό ΔΝΤ, αλλά ευτυχώς η χώρα βασιζόμενη στις στέρεες δημοκρατικές δομές που μόλις είχε αποκτήσει , αρνήθηκε στέλνοντας το ΔΝΤ στον …αγύριστο.
Παρόλα αυτά, το δημόσιο χρέος της αγγίζει το 2,7% του ΑΕΠ της, πράγμα που σημαίνει ότι είναι σχεδόν ανύπαρκτο(!), και το εμπορικό ισοζύγιο βρίσκεται σε πλεόνασμα της τάξης του 18% του ΑΕΠ.
Επιπλέον, τα συναλλαγματικά της αποθέματα ανέρχονται σε 9,9 δις δολάρια και το κρατικό της επενδυτικό κεφάλαιο είναι αξίας 70 δις δολαρίων.
Τη δημοσιονομική της βιωσιμότητα και αξιοπιστία επιβεβαιώνουν και οι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης S&P και Moody’s, που τη βαθμολογούν με Α και Α2, αντίστοιχα!
Η Μποτσουάνα, λοιπόν, αποτελεί παράδειγμα όχι μόνο για την αναπτυγμένη της οικονομία, αλλά και για αυτά που έχει καταφέρει να προσφέρει.
Στο παρθένο της περιβάλλον έχει τη δυνατότητα να προσφέρει υψηλότατες υπηρεσίες σε υψηλότατες τιμές.
Μπορεί τα τελευταία χρόνια να έχει υποστεί μια λογική ύφεση, πράγμα που έχει δημιουργήσει στους επενδυτές της ένα μικρό κλίμα ανασφάλειας (γι’ αυτό έπεσε και στις λίστες ανταγωνιστικότητας του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ), ωστόσο κανείς δεν μπορεί να αμφιβάλλει για αυτά που έχει επιτύχει στο οικονομικό πεδίο, αλλά και για τον τρόπο λειτουργίας της δημοκρατίας και των θεσμών της.
Οι ηγέτες του Δημοκρατικού Κόμματος αξιοποίησαν τη φυλετική παράδοση του διαλόγου και του πλουραλισμού, προσαρμόζοντας την στις διοικητικές νόρμες που κληρονόμησαν από τους Βρετανούς αποικιοκράτες, δημιουργώντας μια ισχυρή κεντρική γραφειοκρατία που, όχι μόνο δεν υπονόμευσε τη λαϊκή βούληση, αλλά ευνόησε τη γραφειοκρατία, την διοχεύτεση των πόρων σε κοινωνικές υπηρεσίες και την οικονομία της αγοράς. Αυτά βοήθησαν και στην προσαρμογή στις κρίσεις των διεθνών ροών κεφαλαίου.
Όταν τη δεκαετία του 1970 ανακαλύφθηκαν τα διαμάντια, η χώρα δεν αιματοκυλήστηκε σε κάποιο εμφύλιο, ούτε τα χρήματα περιορίστηκαν στα χέρια μιας ολιγαρχίας.
Αντιθέτως, επενδύθηκαν σε σχολεία, δρόμους, στην εξέλιξη του συστήματος υγείας, σε έργα ύδρευσης και υποδομών και στη μεταποίηση.
Εδώ και 40 χρόνια, λοιπόν, τα πλεονάσματα διοχετεύονται σε ταμείο για να χρηματοδοτηθεί η διαφοροποίηση του μοντέλου ανάπτυξης και για να προλαμβάνονται νομισματικές κρίσεις.
Η μάχη κατά της διαφθοράς και της αδιαφάνειας έγιναν σημαία των κυβερνήσεων.
Ακόμα και η Επιτροπή Διαφάνειας (Transparency International) επαινεί τις πολιτικές δομές της παλαιότερης δημοκρατίας της Αφρικής, σε όλα τα επίπεδα.
Από τα δικαστήρια που λειτουργούν ανεξάρτητα, την ελεύθερη δημοσιογραφία, τον τρόπο διεξαγωγής των εκλογών, μέχρι τον τρόπο λειτουργίας των θεσμών που είχαν αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας.
Η χώρα αυτή αποτελεί παράδειγμα όχι μόνο για τις υπόλοιπες χώρες της Αφρικής, αλλά για την Ελλάδα, την Ευρωπαϊκή Ένωση και την παγκόσμια συνείδηση σε ευρύτερα πλαίσια.
Παρά τις σοβαρές προκλήσεις που μπορεί να αντιμετωπίζει ως αναπτυσσόμενη χώρα (μεταξύ άλλων ξεχωρίζει για την υψηλή ανεργία, τη φτώχεια και τις κοινωνικές ανισότητες), η Μποτσουάνα είναι ένα πρότυπο οικονομικής ανάπτυξης, υψηλού βιοτικού επιπέδου και κοινωνικής και πολιτικής σταθερότητας στον πλανήτη, γεγονός που θα έπρεπε να μας βάλει όλους σε σκέψη.
Ακόμα σημαντικότερο είναι ότι η Δημοκρατία έχει πάρει σάρκα και οστά με την ευημερία και την ασφάλεια να κυριαρχούν, σε αντίθεση με την Ελλάδα, το ”λίκνο της Δημοκρατίας”,όπως θεωρείται στην οποία δεσπόζει η ανασφάλεια και η έλλειψη εμπιστοσύνης προς την οικονομία και τους κρατικούς θεσμούς.
Καταληκτικά, σύμφωνα με τα παραπάνω, η Μποτσουάνα, ακόμα κι αν είναι μια μικρή χώρα δίχως πολλοί να γνωρίζουν τόσο την ύπαρξή της, όσο και τα επιτεύγματά της ,δεν αναιρεί το γεγονός ότι είναι ένα μεγάλο ”Αφρικανικό θαύμα”.
Μια χώρα χωρίς διαφθορά, όσο ουτοπικό κι αν φαίνεται, με δημοκρατικό πολίτευμα και σοφά σχεδιασμένη οικονομική πολιτική, βασιζόμενη στα αποθέματα διαμαντιών και το παρθένο φυσικό περιβάλλον.
Ίσως η σύγκριση με την Ελλάδα να φανερώνει μια υφέρπουσα ειρωνεία και να είναι επιστημονικά αδόκιμη, αλλά θα μας δώσει την ικανότητα να σκεφτούμε έξω από την πεπατημένη που θέλει τη Γη να γυρίζει γύρω από τον ευρωπαϊκό ή εθνικό μας μικρόκοσμο.
Σε ένα πλανήτη που αλληλεπιδρά, κανείς δεν έχει – εν τέλει – το μονοπώλιο και την τεχνολογική καινοτομία.
Ακόμα και η διάκριση των αναπτυγμένων και των αναπτυσσόμενων χωρών σε λίγο θα στερείται περιεχομένου.
Για αυτούς τους λόγους, θα ήταν καλό να επαναπροσδιορίσουμε τι συμβαίνει και τους τρόπους με τους οποίους θα αλλάξουμε ότι δεν μας αρέσει, αφού όπως αποδείχθηκε όλα εξαρτώνται από τις πράξεις και τις αποφάσεις μας…
