ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΟΥ ΟΧΙ

Γράφει η Μαίρη Καρά  * —

 28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940: Η Ιστορική ημέρα αίγλης και δόξας για την πατρίδα μας, για το περήφανο ΟΧΙ, που έδωσε ο Πρωθυπουργός Ιωάννης Μεταξάς στις απαιτήσεις των Ιταλών.  Μια πολύ σημαντική ημέρα για τον Ελληνικό λαό, που βγήκε  στους δρόμους των πόλεων ζητοκραυγάζοντας αυθόρμητα.   

    Αυτή την Ιστορική ημέρα εμείς οι παλαιότεροι την τιμούμε όπως της αξίζει με σχολικές γιορτές και Εθνικές Παρελάσεις, τόσο της μαθητιώσας νεολαίας όσο και του Στρατού μας. Αξέχαστες ήταν για μας αυτές οι Επετειακές ημέρες,  τις οποίες κρατάμε με δέος στην μνήμη μας. Όμως η σημερινή νεολαία γνωρίζει άραγε τον πραγματικό λόγο της Επετείου;  

     Τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου 1940 η Ιταλική Κυβέρνηση απέστειλε στην Ελλάδα τελεσίγραφο, με το οποίο και απαιτούσε την ελεύθερη διέλευση του Ιταλικού στρατού από την Ελληνοαλβανική μεθόριο, προκειμένου στην συνέχεια να καταλάβει κάποια στρατηγικά σημεία της Ελλάδος. Η απάντηση της κυβέρνησης Μεταξά στο τελεσίγραφο ήταν αρνητική.

ΔΙΑΓΓΕΛΜΑ ΤΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΜΕΤΑΞΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΛΑΟ ΤΗΝ 28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940

     «Η στιγμή επέστη που θα αγωνισθώμεν δια την ανεξαρτησίαν της Ελλάδος, την ακεραιότητα και την τιμήν της. Μολονότι ετηρήσαμεν την πλέον αυστηρά ουδετερότητα και ίσην προς όλους, η Ιταλία μη αναγνωρίζουσα εις ημάς το δικαίωμα να ζώμεν ως ελεύθεροι Έλληνες, μου εξήτησε σήμερον την 3ης πρωινήν την παράδοσιν τμημάτων του Εθνικού εδάφους, κατά την ίδιαν αυτής βούλησιν, και μου ανεκοίνωσεν ότι προς κατάληψιν αυτών, η κίνησις των στρατευμάτων της θα ήρχιζεν την 6η πρωινήν. Απήντησα εις τον Ιταλόν Πρέσβυν ότι θεωρώ και το αίτημα αυτό καθ’ εαυτό και τον τρόπον με τον οποίον γίνεται τούτο, ως κήρυξιν πολέμου της Ιταλίας εναντίον της Ελλάδος. Τώρα θα αποδείξωμεν εαν πράγματι έιμεθα άξιοι των προγόνων μας και της ελευθερίας την οποίαν μας εξησφάλισαν οι προπάτορές μας. Ολον το Έθνος ας εγερθή σύσσωμον. Αγωνισθήτε δια την Πατρίδα, τας γυναίκας, τα παιδιά σας και τας ιεράς παραδόσεις μας. Νυν υπέρ πάντων ο αγών».

                                Ιωάννης Μεταξάς

     Με το ΟΧΙ έγινε η είσοδος της Ελλάδας στον Β΄Π.Π. και η έναρξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου. Αυτή η ημερομηνία καθιερώθηκε να εορτάζεται ως επίσημη Εθνική Εορτή και Αργία. Εμείς την 28η Οκτωβρίου γιορτάζουμε την είσοδο στον πόλεμο, ενώ άλλες χώρες γιορτάζουν την λήξη του πολέμου.

    Η επέτειος του «ΟΧΙ» γιορτάστηκε πρώτη φορά στα χρόνια της Κατοχής. Στο κεντρικό κτίριο και στον προαύλιο χώρο του Πανεπιστημίου Αθηνών έγινε ο πρώτος εορτασµός στις 28 Οκτωβρίου 1941. Μίλησαν οι φοιτητές και στην συνέχεια και ο Καθηγητής Κωνσταντίνος Τσάτσος, που αρνήθηκε να κάνει µάθηµα, με αποτέλεσμα να απολυθεί από το Πανεπιστήμιο.

     Η δεύτερη Επέτειος το 1942 έγινε στην Πλατεία Συντάγµατος με πρωτοβουλία των οργανώσεων ΠΕΑΝ και ΕΠΟΝ, παρόλο που υπήρχε ανησυχία για αντίδραση των Ιταλικών δυνάμεων. Στον Πειραιά, σε ολιγοπληθείς συγκεντρώσεις κάποιος ανέβαινε σε μια καρέκλα, έβγαζε ένα σύντομο λόγο και διαλύονταν, για να αποφύγουν την επέμβαση των καραμπινιέρων.

     Στις 28 Οκτωβρίου 1943 σύμφωνα με τον Ηλία Βενέζη που τότε ήταν υπάλληλος της Τράπεζας, γιορτάστηκε η Επέτειος στο κτίριο της Εθνικής Τράπεζας, στην πλατεία Κοτζιά. Κατέφθασαν όμως οι Γερμανοί, που είχαν την ευθύνη της αστυνόμευσης πλέον, υποχρέωσαν όσους συμμετείχαν να σταθούν με τα χέρια ψηλά μέχρι το βράδυ και έστειλαν και 20 άτομα σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, χωρίς επιστροφή.

    Επίσημα για πρώτη φορά γιορτάστηκε η Επέτειος το 1944 με Παρέλαση ενώπιον επισήμων και του Πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου. Στην Θεσσαλονίκη γίνεται παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας, η οποία συμπίπτει με τον εορτασμό της απελευθέρωσης της πόλης κατά τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο και την μνήμη του πολιούχου της Αγίου Δημητρίου. Στις άλλες πόλεις γίνονται μαθητικές Παρελάσεις και δημόσια και ιδιωτικά κτίρια υψώνουν την Ελληνική Σημαία.

     Στις άλλες πόλεις γίνονται εκδηλώσεις και αφιερώματα μνήμης, με ιδιαίτερη μνεία στην «τραγουδίστρια της νίκης» Σοφία Βέμπο, η οποία με τα πατριωτικά της τραγούδια εμψύχωνε τους στρατιώτες μας και μετέδιδε τον ενθουσιασμό της προέλασης των Ελληνικών δυνάμεων στην Βόρεια Ήπειρο. Στα κατοχικά χρόνια μας απαγορεύονται οι ΠΑΡΕΛΑΣΕΙΣ.