Ηλεκτρονικός Πόλεμος. Εκεί υστερεί η Ελλάδα, όχι στα UAVs ή στα τροχοφόρα σε σχέση με την Τουρκία
Τη δεκαετία του ’80, μόνο η Πολεμική Αεροπορία είχε κάποια συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου. Εντάξει, υπήρχαν και κάποιοι παρεμβολείς επικοινωνιών, αλλά πρώτη η ΠΑ ήταν αυτή που εισήγαγε συστήματα αυτοπροστασίας στα αεροσκάφη της. Βέβαια, η Αγορά του Αιώνα ήταν τελείως “κουτσή”, με τα αεροσκάφη να έρχονται στη χώρα μας χωρίς κάποιο σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου, προκαλώντας “εγκεφαλικά” στην τότε Σύνταξη του περιοδικού αλλά κυρίως, στο ΓΕΑ και τους πιλότους. Χρειάστηκαν πολλά χρόνια, για να αποκτήσουν το ASPIS τα F-16C/D Block 30, αλλά και το ICMS Mk1 τα Mirage 2000EGM/BGM. Πάλι καλά, το απέκτησαν. Πόσοι θυμούνται τα άρθρα που είχαν γραφτεί τότε για την απειλή των ΑΙΜ-120Α της ΤΗΚ, και το αν οι εκπομπές των πυραύλων είχαν περαστεί στα RWR. Ποιος θυμάται το άρθρο ανάλυσης του ASPIS;
Βέβαια, τα συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου δεν είναι κάτι που διαφημίζεται αν υπάρχει. Για παράδειγμα, η ΠΑ δεν διαφημίζει την ύπαρξη του ICMS 2000 ούτε το ASPIS II. Και τα δυο, και μάλιστα και το δεύτερο, είναι συστήματα υψηλών επιδόσεων, και σε κάθε άσκηση καταφέρνουν να βγάζουν εκτός συστήματα όπως Patriot (δύσκολα), HAWK (άνετα), SA-8 (σα να μην υπάρχει) και SA-15 (άνετα). Τώρα το τι θα κάνουν με τα S-400 δεν γνωρίζουμε, αλλά θεωρούμε πως το SPECTRE των Rafale μια χαρά θα τα πάει.
Αλλά δυστυχώς ή ευτυχώς, Ένοπλες Δυνάμεις δεν είναι μόνο η ΠΑ. Και το ΠΝ, αλλά, κυρίως, ο ΕΣ χρειάζονται συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου. Για τα συστήματα του ΠΝ θα κάνουμε άλλο άρθρο, τελείως διαφορετικό, καθώς είναι διαφορετικές οι απειλές εκεί, ενώ το EW suite πρέπει να ενσωματώνεται στο οπλοσύστημα που λέγεται πολεμικό πλοίο (όπως αντίστοιχα ενσωματώνεται το EW Suite σε ένα μαχητικό αεροσκάφος. Μα καλά, χρειάζεται συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου ο ΕΣ; Όχι απλά χρειάζεται, αλλά τα χρειάζεται τόσο ή περισσότερο από ότι η ΠΑ και το ΠΝ. Χωρίς αυτά, ο ΕΣ δεν μπορεί να πολεμήσει. Για να είμαστε σαφείς. Χωρίς ΤΟΜΑ ο ΕΣ θα καταφέρει να πολεμήσει, χωρίς συστήματα EW δεν θα κάνει τίποτα. Κυριολεκτικά.
Οι Τούρκοι κατάλαβαν σχετικά νωρίς το τι συνέβη στην Κοιλάδα Μπεκάα. Έτσι, επέλεξαν πριν από εμάς σύστημα EW για τα F-16C/D, αλλά δεν έμειναν εκεί. Συνεργάστηκαν τη δεκαετία του ’90 με το Ισραήλ, και προφανώς απέκτησαν μεγάλη τεχνογνωσία στο θέμα. Τα αποτελέσματα δεκαετιών προσπάθειας εκ μέρους της Τουρκίας, είναι πλέον ορατά, με αποκορύφωμα το σύστημα ASELSAN KORAL, το οποίο έχει αγοράστεί από την αεροπορία της Τουρκίας.
Το KORAL εκτελεί παρεμβολές σε συστήματα αεράμυνας, αλλά όχι μόνο. Η ανάπτυξή του στη Συρία και τη Λιβύη φανερώνει πως έχει προηγμένες δυνατότητες παρεμβολών σε συστήματα επικοινωνιών. Πριν σκεφτεί κάποιος “σιγά το πράγμα, όλοι κάνουν παρεμβολές σε επικοινωνίες”, θα πούμε πως πλέον οι επικοινωνίες δεν είναι στο επίπεδο “σφυρί καλεί δρεπάνι, εδώ δρεπάνι λαμβάνει”, είναι πλέον Δίκτυα στο πεδίο της μάχης, που τα πάντα διασυνδέονται μεταξύ τους, είναι παρεμβολές σε δορυφορικές επικοινωνίες (που ελέγχουν ανάμεσα σε όλα τα άλλα και UAV σε αποστάσεις άνω των 150 χλμ. από τη βάση τους).
Δυστυχώς, είναι ευρέως γνωστό πως οι Τούρκοι όχι μόνο έχουν κάνει άλματα στο θέμα ηλεκτρονικού πολέμου, αλλά δεν διστάζουν, ανερυθρίαστα, να κάνουν χρήση των συστημάτων τους στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο συνεχώς. Όχι μόνο οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις έχουν γίνει μάρτυρες τουρκικών παρεμβολών, αλλά και πολλά συμμαχικά Ναυτικά και Αεροπορίες, που έχουν συνασκηθεί με την ΠΑ και το ΠΝ έχουν δει τις τουρκικές παρεμβολές. Φυσικά, τις έχει δει και η FRONTEX, όταν οι ΤΕΔ προσπαθούν να δημιουργήσουν πρόβλημα στις ελληνικές αρχές και τη FRONTEX, όταν οι τελευταίοι επιχειρούν να σταματήσουν τις παράνομες μεταναστευτικές ροές.
Θα ρωτήσει κάποιος, “τι χρειάζονται τα χερσαία συστήμα EW στον Ελληνικό Στρατό;” για να έχουμε και την καλύτερη ερώτηση, λίγο αργότερα, “γιατί να μην πάρουμε πχ περισσότερα άρματα μάχης”. Θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε όσο το δυνατόν απλούστερα. Ας υποθέσουμε πως επιχειρεί ένας ουλαμός τεθωρακισμένων, θέλετε να είναι αυτά Leo2HEL, θέλετε να είναι ALTAY, δεν έχει διαφορά. Τα άρματα αυτά, δεν επικοινωνούν με ασυρμάτους, αλλά μέσω δικτύου επικοινωνίας, ας πούμε ένα τοπικό WLAN. Όλα στέλνουν και λαμβάνουν δεδομένα. Μια εύκολη ερώτηση: Υπάρχει κάποιο άρμα που δέχεται σε στέλνει περισσότερα data από τα άλλα, κι ναι, γιατί;
Προφανώς. Το άρμα διοίκησης, δέχεται και στέλνει δεδομένα από όλα τα άλλα άρματα, ενώ επικοινωνεί και με το ανώτερο κλιμάκιο διοίκησης. ΑΝ, λέμε ΑΝ, υπάρχει ένα ικανό σύστημα EW στην περιοχή, ο αντίπαλος δεν θα ξέρει 1. πως επιχειρούν άρματα στην περιοχή, ΧΩΡΙΣ να τα έχει δει, και 2. ποιο άρμα είναι το διοικητικό; Προφανώς και μπορεί να το ξέρει, ΑΝ έχει σύστημα EW. Αν μετά, αποφασίσει να παρεμβάλει το WLAN, είναι άλλο σενάριο, ή αν στείλει τα στοιχεία του άρματος διοίκησης σε παρακείμενο εκτοξευτή SPIKE NLOS, είναι άλλο σενάριο. Με λίγα λόγια, και με χρήση μόνο ΕΝΟΣ Spike NLOS, μπορεί να βγει εκτός το σωστό άρμα μάχης, βγάζοντας εκτός ολόκληρο τον ουλαμό. Μέχρι να αντικατασταθεί, αναδιαταχθεί ο ουλαμός, η μάχη θα έχει κερδηθεί. Πάμε παρακάτω.
Τα πάντα πλέον βασίζονται σε συστήματα εντοπισμού θέσης από δορυφόρο, είτε αυτό λέγεται GPS, GLONASS, BAIDU και πάει λέγοντας. Καθώς όλοι οι δορυφόροι επικοινωνούν ουσιαστικά με τους δέκτες, μπορούν να παρεμβληθούν. Έτσι, από απλά συστήματα προσδιορισμού θέσης είναι άχρηστα, μέχρι όπλα που χρησιμοποιούν δορυφορικά συστήματα για την καθοδήγηση κατευθύνονται οπουδήποτε αλλού, εκτός από τον στόχο.
Για παράδειγμα, ας υποθέσουμε πως μια τουρκική “σφήνα” με τεθωρακισμένα, και ΤΟΜΑ, διασπούν τις θέσεις άμυνας στο “ποτάμι”, και κινούνται στα μετόπισθεν. Οπλισμένα ελληνικά F-16 από τη Λάρισα, αποφασίζεται να “τελειώσουν” τη “σφήνα” με χρήση JSOW. Τα JSOW, για λόγους ταχύτητας, θα πλήξουν τους στόχους τους με τη βοήθεια GPS, καθώς κάθε δευτερόλεπτο μετράει. Τουρκικά όμως συστήματα παρεμβολής GPS δημιουργούν προβλήματα στη στοχοποίηση με τα AGM-154, και η από αέρος προσβολή αποτυγχάνει. Γίνεται τώρα κατανοητή η χρήση συστημάτων παρεμβολής GPS;
Δεν σταματάμε όμως εκεί. Τα σύγχρονα συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου μπορούν να παρεμβάλουν τους… παρεμβολείς των συστημάτων GPS, και να επιτρέψουν τελικά τη χρήση του GPS σε μια ορισμένη περιοχή! Έτσι, αν ο ΕΣ ενεργοποιούσε σύστημα παρεμβολής της… παρεμβολής του GPS, τότε τα JSOW θα έκαναν ανταλλακτικά τα τουρκικά τεθωρακισμένα.
Βέβαια, παρεμβολή στους παρεμβολείς GPS θα προσπαθήσουν να κάνουν και οι Τούρκοι, καθώς, αν και δεν το διαδίδουν, τα περισσότερα stand-off όπλα τους βασίζονται στο GPS αλλά και στο GLONASS. Συνεπώς, θεωρείτε στρατηγικής σημασίας για την Ελλάδα, να αποκτήσει συστήματα παρεμβολής του GPS, αλλά και αντί-παρεμβολής.
Ένα σύγχρονο σύστημα ESM/ECM είναι απαραίτητο σε επίπεδο ταξιαρχίας τουλάχιστον. Πολλοί πιστεύουν πως για παράδειγμα ο εντοπισμός θέσεων πυροβολικού και εκτοξευτών πυραύλων, απαιτούν τη χρήση εξελιγμένων ραντάρ αντιπυροβολικού. Πράγματι, απαιτούν, αλλά το πυροβολικό, ή οι ΠΕΠ, απαιτούν τη λήψη δεδομένων. Αυτή η ηλεκτρονική λήψη, μπορεί να εντοπιστεί και να γίνει στόχος για το φίλιο πυροβολικό, για κάποιον Spike NLOS, για κάποια SPICE ή JSOW από F-16. Επίσης, η λήψη μπορεί να μην φτάσει ποτέ στο εχθρικό πυροβολικό, και να μην εκπέμψει καν πυρά εναντίον φίλιων στόχων.
Δυστυχώς, ο πόλεμος στο Άρτσαχ, με την ήττα των Αρμενίων, έχει πολλά να μας διδάξει. Οι Τούρκοι εφάρμοσαν εκεί, όσα σχεδιάζουν εδώ και πολλά χρόνια να εφαρμόσουν σε Ελλάδα και Κύπρο. Οι αρμενικές μονάδες αντιαεροπορικών, ή πυροβολικού, ή τα κέντρα διοίκησης, δεν εντοπίζονταν μόνο από τα πάμπολλα UAV. Θεωρούμε πως οι Τούρκοι είχαν αναπτύξει πολλαπλά συστήματα ELINT/SIGINT και ESM, και δημιουργούσαν έναν συνεχώς μεταβαλλόμενο τακτικό χάρτη στις περιοχές των μαχών. Ήξεραν, με μικρή ή και μεγάλη ακρίβεια, που βρίσκονταν οι στόχοι ενδιαφέροντος, και με τη βοήθεια UAVs τους επιβεβαίωναν, και τους κατέστρεφαν. Τόσο απλά.
Δυστυχώς, είναι εύκολο για μας στον έντυπο ή ηλεκτρονικό τύπο να σας μεταφέρουμε τα κακά νέα, είναι δύσκολο να βρίσκουμε και να σας μεταφέρουμε λύσεις. Η DEFEA είχε αρκετές “προτάσεις” που αφορούν τον ηλεκτρονικό πόλεμο, με μάλλον πλέον ενδιαφέρουσα παρουσία αυτή της ELBIT. Περάσαμε και από τη Rafael, αλλά πρέπει να ομολογήσουμε πως φάγαμε αρκετές ώρες στην πρώτη, περισσότερες από αυτές που καθόμασταν να θαυμάσουμε το Rampage (άλλη ιστορία αυτή, θα την πούμε σε επόμενο άρθρο).
Ομολογούμε πως εστιάζουμε στους Ισραηλινούς αυτή την περίοδο, όχι μόνο γιατί έχουν κορυφαίες λύσεις, αλλά διότι υπάρχει μια στρατηγική αμυντική σύγκλιση, ενώ τα συστήματά τους είναι combat proven. Δεν κρύβουμε πως από την αρχή πήγαμε “στοχεύοντας” στο TIMES, που φαίνεται να έχει δυνατότητες που όχι απλά απουσιάζουν από τον ΕΣ, αλλά τις χρειάζεται “χθες”. Μια άλλη λύση που συζητήσαμε αρκετά ήταν η Sense-All, αλλά κι αυτή προτείνουμε να την δείτε από την ίδια την εταιρεία. Δεν θέλουμε να πούμε περισσότερα (μην φτάσουμε στα όρια της διαφήμισης), αλλά αυτά τα δυο συστήματα, μαζί με το ReDrone, θα έπρεπε ήδη να ήταν στο οπλοστάσιο του ΕΣ, κι όχι μόνο.
Αντίστοιχα συστήματα διαθέτει και η ELTA, όπως και η Rafael, αλλά και οι δυο εταιρείες δεν είχαν τόσο ενδιαφέρον να τα επιδείξουν στη DEFEA, καθώς και οι δυο ήταν προσανατολισμένες και επικεντρωμένες σε άλλα προϊόντα τους (πχ SPIKE, SPICE etc). Αλλά ξαναλέμε, οι Ισραηλινοί, εκτός του ότι διαθέτουν προηγμένες λύσεις, έχουν κάθε καλή διάθεση να τις μοιραστούν μαζί μας. Ίσως έχει φτάσει η στιγμή, οι εταιρείες υψηλής τεχνολογίας της χώρας μας, να αρχίσουν billateral συναντήσεις με τους Ισραηλινούς, προκειμένου να αρχίσει έστω μια πρώτη, πρώιμη, όπως θέλετε πείτε συμπαραγωγή. Εταιρείες όπως η IDE, EFA Group, MILTECH έχουν όλες τις απαιτούμενες δυνατότητες για κάτι τέτοιο.
Τα συστήματα που αναφέραμε επιγραμματικά παραπάνω, που προέρχονται από το διευρυμένο portfolio της ELBIT, είναι ένα μικρό δείγμα χαμηλού κόστους αγορών, που μπορούν να αλλάξουν τη ροή μιας σύγκρουσης. Ή να επιτρέψουν την αποφυγή της. Με αυτό το άρθρο ανοίξαμε απλά το ΤΕΡΑΣΤΙΟ κεφάλαιο που λέγεται ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ. Θα επανέλθουμε το συντομότερο (όσο μας το επιτρέψει η φρεγατιάδα).
