Λευκή Ντροπή! 16-06-1976. “”Νότιος Αφρική. Απαρτχάιντ. Η Σφαγή του Σοβέτο.””

Την δεκαετία του 70 στην Νότιο Αφρική το ρατσιστικό καθεστώς του Απαρτχάιντ που είχε επιβάλει δια της βίας η λευκή μειοψηφία σε βάρος εκατομμυρίων έγχρωμων πολιτών είχε φτάσει στο αποκορύφωμα του.

     Το 1976 το καθεστώς θέλοντας να επιτείνει τις φυλετικές διακρίσεις ανακοινώνει την υποχρεωτική διδασκαλία της γλώσσας των Αφρικαανς στα σχολειά καταργώντας την αγγλική. Τα Αφρικαανς είναι ιδιωματική γλώσσα των λευκών Ολλανδικής καταγωγής που είχαν επιβάλει την εξουσία τους στον λαό. Ήταν η αφορμή να ξεσπάσει η μαύρη πλειοψηφία του πληθυσμού μετά από δεκαετίες καταπίεσης και ρατσιστικής και φασιστικής διακυβέρνησης .

    Στις 16 Ιουνίου 1976 δεκάδες χιλιάδες μαθητές, φοιτητές και εκπαιδευτικοί οργανώνουν μια μεγαλειώδης, ειρηνική διαδήλωση στο Σοβέτο, κοντά στο Γιοχάνεσμπουργκ. Το Σοβέτο  σημαίνει ”Νοτιοδυτικά Περίχωρα” (SOuth WEst TOwnship). Είναι προαστιο στα νοτιοδυτικά του Γιοχάνεσμπουργκ. Αλλα στην πραγματικότητα ειναι μια ολόκληρη πόλη ”γκετο” δίπλα στη μεγαλύτερη πόλη της Νότιας Αφρικής.

    Ενώ η πορεία συνεχιζόταν ειρηνικά και ήρεμα χωρίς να δοθεί καμμια αφορμή βίας από τον κόσμο. Το καθεστώς όμως αντιδρά νευρικά διατάζοντας την αστυνομία να διαλύσει το πλήθος και την διαδήλωση με κάθε τρόπο. Η αστυνομία αρχικά εξαπέλυσε κατά των διαδηλωτών ειδικά εκπαιδευμένα σκυλιά, φέρνοντας τον πανικό. Οι νεαροί διαδηλωτές απάντησαν με πετροπόλεμο και η αστυνομία δεν άργησε να χρησιμοποιήσει δακρυγόνα και στην συνέχεια πραγματικά πυρά. 

    Πρώτος νεκρός ήταν ο 13χρονος μαθητής Χέκτορ Πίτερσον, που έγινε το σύμβολο της εξέγερσης. Η φωτογραφία με το άψυχο σώμα του να μεταφέρεται από τον αδερφό του έκανε τον γύρο του κόσμου και προκάλεσε κύμα συμπάθειας για τον αγώνα των μαύρων και οργή για το καθεστώς του Απαρτχάιντ.

     Οι διαδηλωτές προσπαθούν να αμυνθούν στήνοντας οδοφράγματα, αναποδογυρίζουν κάδους και πυρπολούν αυτοκίνητα. Η κρατική καταστολή κλιμακώνεται με ελικόπτερα που ρίχνουν χημικά και καταλήγει σε μακελειό. Μέχρι τα ξημερώματα, ο μαύρος πληθυσμός θρηνεί 174 νεκρούς, παιδιά, εφήβους και νέους, πάνω από 1.200 οι τραυματίες και 1.300 οι συλληφθέντες. Η αστυνομία σφράγισε το Σοβέτο, άλλα οι διαδηλώσεις θα συνεχιστούν τις επόμενες μέρες σε ακόμα τουλάχιστον 70 γκέτο σε ολόκληρη την χώρα.

     Η διεθνής κατακραυγή από την σφαγή ήταν τεράστια. Αποτελεσμα ηταν το Ψήφισμα 392 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ στις 19 Ιουνίου 1976, που καταδίκαζε έντονα τη απάνθρωπη συμπεριφορά της αστυνομίας και βασικά το ρατσιστικό καθεστώς του Απαρτχάιντ. Η κυβέρνηση του ακροδεξιού πρωθυπουργού Μπαλτάζαρ Φόρστερ αναγκάστηκε να ελαφρύνει τους νόμους των φυλετικών διακρίσεων.

     Το Απαρτχάιντ ήταν μια πολιτική των λευκών που καθόριζε και επέβαλλε τη διάκριση των ανθρώπινων ομάδων μέσα σε ένα κράτος βάσει φυλετικών κριτηρίων. Ο σκοπός του απαρτχάιντ ήταν να σταματήσει η μίξη μεταξύ λευκών και μη λευκών.

     Εφαρμόστηκε στη Νότιο Αφρική από το Εθνικό Κόμμα το 1948 και καταργήθηκε στις 30 Ιουνίου 1991. Από το 1990, ο Πρόεδρος Φρεντερίκ ντε Κλερκ ξεκίνησε διαπραγματεύσεις για τη λήξη του απαρτχάιντ, με αποτέλεσμα τη διεξαγωγή δημοκρατικών εκλογών το 1994 με τη συμμετοχή όλων των εθνοτήτων, από τις οποίες εξελέγη το Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο με ηγέτη τον Νέλσον Μαντέλα.  Ο όρος απαρτχάιντ χρησιμοποιείται πλέον για να υποδηλώσει κάθε πολιτική φυλετικού διαχωρισμού σε οποιοδήποτε σημείο του κόσμου.