Γιατί το Ιράν έφερε κοντά τους Άραβες με το Ισραήλ

Η ιρανική επίθεση στο Ισραήλ, αν πέτυχε κάτι σημαντικό, αυτό ήταν « η συμμαχία που επιτεύχθηκε εν μία νυκτί, ανάμεσα στο Εβραϊκό κράτος και μια σειρά αραβικές χώρες». Αυτή είναι η εκτίμηση της Wall Street Journal για αυτό που συνέβη τη νύχτα του περασμένου Σαββάτου, όταν το Ιράν αποφάσισε να απαντήσει με εκατοντάδες drones και πυραύλους στην  επιδρομή κατά του προξενείου του, στη Δαμασκό, εκτοξεύοντας κύματα drones και πυραύλων. εναντίον του εβραϊκού κράτους.

Το Ισραήλ δεν αμύνθηκε μόνο του, ούτε είχε τη στήριξη μόνο των παραδοσιακών του συμμάχων, ΗΠΑ, Βρετανίας και Γαλλίας. Η αεράμυνα της γειτονικής Ιορδανίας κατέρριψε επίσης ιρανικά drones και πυραύλους. Τα αραβικά κράτη που συμμετείχαν σε διαφορετικό βαθμό στην αναχαίτιση της ιρανικής επίθεσης ήταν επίσης η Αίγυπτος, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία.

Δύο ημέρες πριν από την επιδρομή του περασμένου Σαββάτου, οι ιρανικές αρχές ενημέρωσαν τη Σαουδική Αραβία και άλλα κράτη του Κόλπου για το χρονοδιάγραμμα της μεγάλης κλίμακας επίθεσής τους στο Ισραήλ, ώστε τα ίδια κράτη να μπορέσουν να προστατεύσουν τον εναέριο χώρο τους. Οι πληροφορίες μεταδόθηκαν αμέσως στις Ηνωμένες Πολιτείες, δίνοντας στην Ουάσιγκτον και το Τελ Αβίβ πληροφορίες που αποδείχθηκαν κρίσιμες.

Το γεγονός αυτό εξέπληξε πολλούς αναλυτές, καθώς οι σχέσεις μεταξύ του Ισραήλ και των Αράβων γειτόνων του, είχαν ψυχρανθεί δραματικά πρόσφατα λόγω του σκληρού πολέμου του Ισραήλ εναντίον της Χαμάς στη Γάζα.

Η ιορδανική ηγεσία εξήγησε τη στήριξη στο Ισραήλ τονίζοντας ότι η ιρανική επίθεση ήταν απειλή για τη δική της επικράτεια. Είναι αναπόφευκτο πάντως ο βασιλιάς Αμπντάλα να κατηγορηθεί ως «ισραηλινός αστυνομικός», γι’ αυτό. Η πλειοψηφία του ιορδανικού πληθυσμού είναι παλαιστινιακής καταγωγής και πρόσφατα υπήρξαν διαδηλώσεις υπέρ της Χαμάς.

«Οι αραβικές χώρες πρόσφεραν τη βοήθειά τους επειδή είδαν τα οφέλη της συνεργασίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ, αρκεί να διατηρούν χαμηλό προφίλ», εξηγεί η Γιασμίν Φαρούκ  του Carnegie Endowment for International Peace. «Οι χώρες του Κόλπου – τονίζει – γνωρίζουν ότι δεν έχουν ακόμη το ίδιο επίπεδο υποστήριξης που λαμβάνει το Ισραήλ από τις Ηνωμένες Πολιτείες και θα ήθελαν να την αποκτήσουν στο μέλλον».  Ωστόσο, αυτές οι αμερικανικές προσπάθειες για την προστασία του Ισραήλ τις ημέρες και ώρες πριν από την ιρανική επίθεση ,είχαν να ξεπεράσουν πολλά εμπόδια, συμπεριλαμβανομένων των φόβων των χωρών του Κόλπου να θεωρηθούν σύμμαχοι του Ισραήλ σε μια εποχή που οι σχέσεις είναι τεταμένες, λόγω του πολέμου στη Γάζα.

Το καθεστώς στο Ριάντ έχει βέβαια εξομαλύνει τις κακές σχέσεις του με την Τεχεράνη τον περασμένο χρόνο, με την παρέμβαση της Κίνας ,γιατί με το  λεγόμενο «Όραμα 2030» θέλει να εξασφαλίσει την εξουσία του, πέρα ​​από την πετρελαϊκή εποχή, και συνεπώς χρειάζεται χαλάρωση και περιφερειακή συνεργασία και όχι νέο πόλεμο.

Πίεση από τους μουλάδες

Ταυτόχρονα όμως, τόσο η Σαουδική Αραβία όσο και η Ιορδανία αντιμετωπίζουν πιέσεις από φιλο-ιρανικές πολιτοφυλακές. Η Σαουδική Αραβία από τους Χούθι στην Υεμένη και η Ιορδανία αντιμετωπίζει στα βόρεια σύνορα με τη Συρία ένα φιλικό προς το Ιράν «καθεστώς», με πολιτοφυλακές που χρηματοδοτούνται από την Τεχεράνη.

Ωστόσο, η αραβική στάση, με τη σειρά της βάζει το Ισραήλ υπό πίεση. Οι αραβικές κυβερνήσεις που συνεργάστηκαν με τις Ηνωμένες Πολιτείες για την υπεράσπιση του Ισραήλ, καλούν τώρα ξεκάθαρα το Τελ Αβίβ να επιδείξει αυτοσυγκράτηση. Καμία από αυτές τις χώρες θέλει έναν διευρυμένο πόλεμο. Σαουδική Αραβία, Αίγυπτος, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα: Όλοι απαιτούν «μέγιστο αυτοέλεγχο» από το Ισραήλ. Κάτι που πρέπει να σκεφτούν σοβαρά οι συνετοί κύκλοι στην ισραηλινή ηγεσία, καθώς όσο συνεχίζεται η κλιμάκωση του πολέμου στη Γάζα υπό την πίεση των ακροδεξιών κύκλων, αυτή η συμμαχία μπορεί γρήγορα να διαλυθεί.Η επίδειξη καλής θέλησης στη διανομή βοήθειας και την προστασία των αμάχων στη Γάζα είναι σίγουρα χρήσιμη για τη διατήρηση των απαραίτητων συμμαχιών.

Ένα «ΝΑΤΟ» στη Μέση Ανατολή

Μια σταθερή και όχι περιστασιακή, συμμαχία μεταξύ των μετριοπαθών αραβικών καθεστώτων και του Ισραήλ, θα ήταν το αποκορύφωμα πολυετών προσπαθειών των ΗΠΑ να σπάσουν τα πολιτικά και τεχνικά εμπόδια που εμπόδιζαν τη στρατιωτική συνεργασία μεταξύ του Ισραήλ και των σουνιτικών αραβικών κυβερνήσεων, σε μια προσπάθεια αντιμετώπισης της κοινής ιρανικής απειλής. Το αμερικανικό σχέδιο – ένα είδος μεσανατολικής έκδοσης του ΝΑΤΟ, αλλά λιγότερο επίσημο – για την κατασκευή ενός ολοκληρωμένου συστήματος αεράμυνας για την περιοχή χρονολογείται δεκαετίες πίσω. Μετά από χρόνια λανθασμένων κινήσεων και ελάχιστης προόδου, η πρωτοβουλία κέρδισε δυναμική μετά τις Συμφωνίες του Αβραάμ του 2020 με τη μεσολάβηση της κυβέρνησης Τραμπ. Οι Συμφωνίες αυτές οδήγησαν στη δημιουργία επίσημων σχέσεων μεταξύ του Ισραήλ από τη μια πλευρά και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και του Μπαχρέιν από την άλλη.

Δύο χρόνια αργότερα, το Πεντάγωνο μετέφερε το Ισραήλ από την Ευρωπαϊκή Διοίκηση στην Κεντρική Διοίκηση ( Centcom), η οποία περιλαμβάνει την υπόλοιπη Μέση Ανατολή. Η κίνηση αυτή επέτρεψε μεγαλύτερη στρατιωτική συνεργασία με αραβικές κυβερνήσεις υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Πολιτειών. «Η μετακίνηση του Ισραήλ στην Centcom άλλαξε το παιχνίδι», καθιστώντας ευκολότερη την ανταλλαγή πληροφοριών και την έγκαιρη προειδοποίηση μεταξύ των χωρών, δήλωσε η αναλύτρια του Washington Institute, Ντέινα Στρουλ.

Τον Μάρτιο του 2022, ο Στρατηγός των Πεζοναυτών Φρανκ ΜακΚένζι, τότε ο ανώτατος διοικητής των ΗΠΑ στην περιοχή, συγκάλεσε μια μυστική συνάντηση μεταξύ ανώτατων στρατιωτικών αξιωματούχων από το Ισραήλ και τις αραβικές χώρες σχετικά με τις αυξανόμενες πυραυλικές δυνατότητες του Ιράν. Οι συνομιλίες, που πραγματοποιήθηκαν στο Σαρμ Ελ Σέιχ της Αιγύπτου, έφεραν Ισραηλινούς και Άραβες αξιωματούχους γύρω από το ίδιο τραπέζι υπό την αιγίδα του αμερικανικού στρατού για πρώτη φορά, για να συζητήσουν την αντιμετώπιση του Ιράν.

Εύθραυστη συμμαχία

«Η πρόκληση ήταν να φέρουμε όλες αυτές τις χώρες γύρω από το Ισραήλ» σε μια εποχή που το εβραϊκό κράτος είναι απομονωμένο στην περιοχή. Ήταν ένα διπλωματικό θέμα,» τονίζει Αμερικανός αξιωματούχος.

Το Ριάντ  δεν έχει υπογράψει Συνθήκη ειρήνης με το Ισραήλ, κάτι που πάντα ο μεγάλος πολιτικός στόχος του Μπενιαμίν Νετανιάχου. Η Σαουδική Αραβία επισημαίνει επανειλημμένα ότι, παρά τη φρίκη για τον πόλεμο της Γάζας, δεν υπάρχει καμία πρόθεση για πλήρη ρήξη με το Ισραήλ. Απαιτεί όμως η ισραηλινή κυβέρνηση να αναζητήσει σοβαρά, πολιτικές λύσεις για τους Παλαιστίνιους.

Ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ Γιόαβ Γκάλαντ δείχνει ξεκάθαρα ότι έχει επίγνωση της ευθραυστότητας αυτής της σκληρά χτισμένης ισραηλινο-αραβικής αμυντικής συμμαχίας. Οι Άραβες δεν θα συνέχιζαν να τείνουν χέρι συνεργασίας ,αν το Ισραήλ εξακολουθεί  να κλιμακώνει την επίθεση στη Γάζα.

Ναυτεμπορική