24 Νοεμβρίου 1825. Η ηρωική μάχη της Αγουλινιτσας Ηλείας.
Στις αρχές του Νοεμβρίου 1825 ο Ιμπραήμ ξεκινά με προορισμό το Μεσολόγγι προκειμένου να κάμψει οριστικά την αντίσταση της ηρωικής πόλης.
Στις 8/11 περνά ανενόχλητος από την φυσικά οχυρή περιοχή Κλειδί (Στενή εδαφική λωρίδα μεταξύ των λιμνών Καϊάφα και Αγουλινίτσας) με κατεύθυνση προς τον Πύργο.
Όταν έφθασε στην Αγουλινίτσα στις 24 Νοεμβρίου θέλησε να κυριεύσει τα νησάκια («τα μπογάζια»)
της λιμνοθάλασσας στα οποία είχαν καταφύγει πολλοί κάτοικοι της περιοχής τρεφόμενοι με ψάρια και χέλια.
Σύμφωνα με την περιγραφή που υπάρχει στο φύλλο 14 της
“Γενικής Εφημερίδας της Ελλάδος”
που απετέλεσε το κατεξοχήν επίσημο φύλλο της “Διοίκησης”
και πρέπει να θεωρείται αρκετά έγκυρη και αντικειμενική, η μάχη στην λίμνη της Αγουλινίτσας έγινε ως εξής:
«…Ο Ιμπραήμ μπήκε στην βαλτώδη περιοχή της λίμνης επικεφαλής 80 ιππέων.
Επειδή η κίνηση των αλόγων έγινε με δυσκολία, κατέβηκαν οι ιππείς και άφησαν τα άλογα και αντί να κυριεύσουν τα νησάκια προσπαθούσαν να σωθούν.
Βλέποντας αυτό οι Έλληνες που είχαν καταφύγει στα νησάκια, άρχισαν να πυροβολούν και να σκοτώνουν τους εχθρούς.
Άρχισαν μάλιστα να μπαίνουν στα εκατό μονόξυλα που διέθεταν για να πιάσουν ζωντανούς τους εχθρούς και αυτόν τον Ιμπραήμ, όταν άκουσαν ξαφνικά φωνές σε ένα άλλο γειτονικό νησάκι, στο οποίο 2.000 περίπου πεζοί Αιγύπτιοι μπήκαν κολυμπώντας.
Υποχρεώθηκαν έτσι, να σπεύσουν σε βοήθεια των αδυνάτων και αφού πολέμησαν γενναία έδιωξαν τους εχθρούς.
Μετά την μάχη μετρήθηκαν οι Έλληνες και έλειπαν 140 άτομα, από τα οποία 19 άνδρες σκοτώθηκαν πολεμώντας και 1 πληγώθηκε.
Οι υπόλοιποι ήσαν γυναίκες και παιδιά, από τους οποίους μέρος πνίγηκε στη λίμνη οικειοθελώς για να αποφύγει την αιχμαλωσία και μέρος σκοτώθηκε.
Από τους εχθρούς 127 πτώματα βρέθηκαν στη λίμνη και τα 80 άλογα που κόλλησαν στα βαλτόνερα.
Η μάχη διήρκεσε από το πρωί μέχρι το βράδυ.
Όταν απεχώρησε ο εχθρός δίχως να νικήσει, βγήκαν οι Έλληνες από τη λίμνη και βρήκαν πολλά μνήματα καθοδόν προς τον Αλφειό ποταμό…».
ΕΕ21
Σύμφωνα με ορισμένους ιστορικούς οι κάτοικοι που είχαν καταφύγει στα νησάκια της λίμνης υπολογίζονται σε 7.000.
Ο εν λόγω αριθμός φαίνεται μάλλον υπερβολικός αν ληφθεί υπόψη ο πληθυσμός των χωριών που γειτνιάζουν με την λίμνη και η περιορισμένη επιφάνεια των
“μπογαζιών”.
Νέα επιδρομή από τον Ιμπραήμ, υπέστη η Αγουλινίτσα τον Οκτώβριο του 1826, όταν πλέον είχε κυριευθεί το Μεσολόγγι.
Τότε συνάντησε πάλι ισχυρή αντίσταση στις εκβολές του Αλφειού στα ερείπια του παλιού τελωνείου και στο μικρό εκκλησάκι την Αγ. Σωτήρα για τους ντόπιους.
Στην Αγ. Σωτήρα είχε οχυρωθεί ο Ιωάννης Διάκος από τον Πύργο με είκοσι μαχητές για να αντιμετωπίσει τους χιλιάδες του Ιμπραήμ (!).
Το αποτέλεσμα ήταν να σκοτωθούν όλοι οι Έλληνες μαχητές μετά από ηρωική έξοδο από το εκκλησάκι.
Η θυσία τους όμως έδωσε τον απαιτούμενο χρόνο στους κατοίκους της περιοχής να καταφύγουν πάλι στη λίμνη και να σωθούν.
Ο Ιμπραήμ αποχώρησε λεηλατώντας την Αγουλινίτσα.
Η (πρώτη) μάχη που έδωσε ο Ιμπραήμ στα “μπογάζια” της λίμνης θα πρέπει να αποδοθεί περισσότερο σε λόγους θηριωδίας και λιγότερο στρατηγικούς.
Λέγεται μάλιστα ότι παρεκινήθη από τον Γάλλο αρνησίθρησκο αξιωματικό Λιβρόν, τον επονομαζόμενο Μεχμέτ-βέη σε αυτό το άσκοπο ανθρωποκυνηγητό.
Η λίμνη με τους βάλτους της η ικανότητα των Αγουλινιτσαίων να χειρίζονται με επιδεξιότητα τα μονόξυλά τους και ο ηρωισμός τους, έσωσαν τον πληθυσμό από τον αφανισμό.
Στη λίμνη και στα μονόξυλα,(“τα ξύλινα τείχη”) οφείλει πολλά η Αγουλινίτσα.
Της Ελένης Κοβανης.
