Qatar Gate: Ποιο θα είναι το μέλλον των ενεργειακών σχέσεων ΕΕ-Κατάρ

Το Qatar Gate φαίνεται πως ρίχνει βαριά σκιά στην ενεργειακή σχέση της ΕΕ με το πλούσιο σε φυσικό αέριο εμιράτο του Κατάρ

«Νερό στο φυσικό αέριο μεταξύ Ντόχα και ΕΕ; Η σχέση αναμένεται να γίνει πιο δύσκολη» γράφει η Le Soir. H διπλωματική ένταση ωστόσο σημειώνει, δεν πρέπει να έχει σημαντικό αντίκτυπο στις συμβάσεις υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG): ο πωλητής χρειάζεται τον πελάτη του και το αντίστροφο.

Το Κατάρ απειλεί: τα απόνερα του «Qatargate» θα μπορούσαν να έχουν «αρνητικό αντίκτυπο» στην παροχή φυσικού αερίου. Η προειδοποίηση διατυπώθηκε την περασμένη Κυριακή από διπλωμάτη του Κατάρ. Και αυτό γιατί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποφάσισε να αρνηθεί την πρόσβαση στο ημίκυκλιο σε οποιονδήποτε εκπρόσωπο του εμιράτου, την ώρα που η εν εξελίξει έρευνα για το «Qatargate» επεκτεινόταν σε πιθανές πιέσεις από το Μαρόκο.

«Η απόφαση να επιβληθεί ένας τέτοιος περιορισμός διακρίσεων στο Κατάρ, περιορίζοντας τον διάλογο και τη συνεργασία πριν από το τέλος της νομικής διαδικασίας, θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στην περιφερειακή και παγκόσμια συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας, καθώς και στις συνεχιζόμενες συζητήσεις για την παγκόσμια ενεργειακή λειψυδρία και ασφάλεια», είπε ο απεσταλμένος της Ντόχα, υπενθυμίζοντας ότι η χώρα του είναι «μεγάλος παγκόσμιος προμηθευτής» υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG). «Το Κατάρ είναι ένας σημαντικός προμηθευτής LNG στο Βέλγιο», πρόσθεσε ο διπλωμάτης του Κατάρ.

Κατανοούμε την οργή, αν όχι την προσβεβλημένη στάση του ενόχου που πιάστηκε στα χέρια, κατηγορία που μένει να αποδειχθεί. Είναι όμως αξιόπιστη η απειλή; διερωτάται ο αρθρογράφος της Le Soir. Στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, κανείς δεν ελαχιστοποιεί τη σοβαρότητα των υποψιών για διαφθορά. Και τις πιθανές επιπτώσεις τους στην ποιότητα των διμερών σχέσεων.

Ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ, μιλώντας «off the record», υπενθυμίζει ότι το Κατάρ «έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο» στον απόηχο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, στις 24 Φεβρουαρίου, προσφέροντας τις υπηρεσίες του φυσικού αερίου όταν η ΕΕ αποφάσισε να καταργήσει σταδιακά το ρωσικό φυσικό αέριο ενώ το Κρεμλίνο έκλεισε τις πύλες. «Αλλά δεν είμαι αφελής: (αυτή η ιστορια) θα κάνει τη σχέση πολύ πιο δύσκολη».

«Η συνεργασία συνεχίζεται»

Ο υπουργός Εξωτερικών της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ συζήτησε την υπόθεση με τον Υπουργό Εξωτερικών του Κατάρ στις 20 Δεκεμβρίου, στο περιθώριο της συνόδου κορυφής για τη Μέση Ανατολή στην Ιορδανία. «Συζήτησα όχι μόνο τα περιφερειακά ζητήματα και τις διμερείς μας σχέσεις που έχουν σημειώσει θετική εξέλιξη τον τελευταίο καιρό, αλλά και τις συνεχιζόμενες έρευνες για διαφθορά κατά μελών και προσωπικού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που διενεργούνται από τις βελγικές αρχές», αναφέρει ο επικεφαλής της διπλωματίας της Ε.Ε. στο «μπλογκ» του, που δημοσιεύτηκε την παραμονή των Χριστουγέννων.

«Έχω εκφράσει τις ανησυχίες μου για αυτό το σοβαρό θέμα και υπογράμμισα την πολιτική μηδενικής ανοχής της ΕΕ σε αυτό το θέμα», συνεχίζει ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ε.Ε. «Οι ομόλογοί μας αρνήθηκαν ότι το Κατάρ εμπλέκεται σε αυτό το θέμα, λυπούνται που δεν ενημερώθηκαν επίσημα για τους ισχυρισμούς από τις αντίστοιχες αρχές και δεν εκτιμούν ότι κρίνονται με βάση εικασίες των μέσων ενημέρωσης. Συμφωνήσαμε να υποστηρίξουμε πλήρως μια εις βάθος έρευνα από τις βελγικές δικαστικές αρχές και το ίδιο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, προκειμένου να ρίξουμε φως σε αυτό το θέμα».

Ερωτηθείς την Τετάρτη για το χρονοδιάγραμμα «ομαλοποίησης» των σχέσεων με το Κατάρ, ο εκπρόσωπος της Επιτροπής απάντησε απότομα: «Δεν έχω ακούσει για «μη κανονικές» σχέσεις με το Κατάρ. Η ΕΕ έχει διπλωματικές σχέσεις με το Κατάρ. Συνεργαζόμαστε με το Κατάρ σε παγκόσμια, περιφερειακά, διμερή ζητήματα και αυτή η συνεργασία συνεχίζεται».

Στον απόηχο της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία, η Πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, όπως και ο Σαρλ Μισέλ, ζήτησε από τον Εμίρη του Κατάρ να προμηθεύσει φυσικό αέριο. Με επιτυχία. Τον Σεπτέμβριο, ο Σαρλ Μισέλ εγκαινίασε τις εγκαταστάσεις μιας αντιπροσωπείας της ΕΕ στο Κατάρ στη Ντόχα. «Είμαστε απολύτως πεπεισμένοι ότι η φιλία με το Κατάρ αποτελεί σημαντικό μοχλό για την από κοινού αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων», είπε τότε ο Μισέλ, αναφέροντας τις «παγκόσμιες προκλήσεις που σχετίζονται με τον ενεργειακό τομέα, την οικονομική ανάπτυξη και την ασφάλεια».

Ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είπε επίσης ότι είναι πεπεισμένος ότι, «για το ζήτημα της απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης εισόδου», «θα μπορέσουμε να λάβουμε ισχυρές αποφάσεις ως προς αυτό, τις επόμενες εβδομάδες». Το έργο έχει πλέον παγώσει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο…

Aέριο και «ηθική»

Ο κορυφαίος αξιωματούχος της ΕΕ υπενθυμίζει ότι οι χώρες του Κόλπου «είναι σε θέση να επιλέξουν τους εταίρους τους». Το σκάνδαλο, όπως ομολόγησε ο Μισέλ την περασμένη Τετάρτη στο Politico, είναι «δραματικό και επιζήμιο για την αξιοπιστία της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Ωστόσο, το Κατάρ έχει επίσης συμφέρον να διατηρήσει καλές σχέσεις με τον νέο μεγάλο πελάτη του.

Το Κατάρ φιλοξενεί το δεύτερο μεγαλύτερο απόθεμα φυσικού αερίου στον κόσμο, μετά τη Ρωσία. Είναι ο τέταρτος παραγωγός και ο πρώτος εξαγωγέας μεταξύ των παραγωγών στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, πρώτα στην Ασία. Επιπλέον, το εμιράτο καταβάλλει μια τεράστια προσπάθεια να αυξήσει την παραγωγή του, ιδίως χάρη στις επενδύσεις της γαλλικής εταιρείας Total Energie, σε σημείο να διεκδικεί την πρώτη θέση μεταξύ των εξαγωγέων έως το 2026, σύμφωνα με ορισμένους ειδικούς.

Αλλά αυτή η επιχείρηση έχει νόημα μόνο εάν η χώρα βρει διεξόδους. Η ΕΕ θα ήταν ιδανική, καθώς οι τιμές είναι υψηλές: αυτή θα ήταν μια καλή συμφωνία για τους πωλητές! Η Γερμανία και η ισχυρή βιομηχανία της στοιχηματίζουν στη χώρα για να αντισταθμίσει τη συνολική απώλεια ρωσικού φυσικού αερίου, με ένα 15ετές συμβόλαιο να διακυβεύεται. Το ίδιο και για η Ιταλία. Το Κατάρ ήταν ήδη ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής LNG στην ΕΕ το 2021, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η ΕΕ αναζητάει προμήθειες. «Παρά τα μέτρα που λάβαμε, θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε έλλειμμα έως και 30 δισεκατομμυρίων m³ φυσικού αερίου το επόμενο έτος», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν στις 12 Δεκεμβρίου. «Η προτεραιότητα προφανώς αφορά την προμήθεια LNG. Για το σκοπό αυτό, πρέπει φυσικά να εντείνουμε περαιτέρω τη δράση μας με τους διεθνείς εταίρους μας».

Και αν η βελγική δικαιοσύνη ενοχοποιούσε επισήμως το Κατάρ στην τεράστια έρευνα της για διαφθορά, κάτι που δεν έχει κάνει μέχρι στιγμής; Τα αρχεία του φυσικού αερίου και του «Qatar Gate» «θα παραμείνουν καλά διαχωρισμένα, το Κατάρ δεν θα βάλει φυσικό αέριο στο ισοζύγιο και τα κράτη μέλη δεν θα μεταδώσουν το σκάνδαλο πολύ θορυβωδώς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο», εκτιμά ο Σάμι Ραμντάνι, ερευνητής στο Ινστιτούτο Διεθνών και Στρατηγικών Relations (Παρίσι), σύμφωνα με το France24. «Τα ζητήματα προμήθειας φυσικού αερίου δεν ξεπερνιούνται ποτέ από ζητήματα ηθικής»…