H βουβή πλειοψηφία πρέπει να κάνει το μεγάλο βήμα για το Grexit πριν να είναι αργά

Του system failure

Με το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης το 2010 έχουμε γράψει, ουκ ολίγες φορές, ότι η χώρα πρέπει άμεσα να σχεδιάσει την έξοδο από το ευρώ. Έχουμε τονίσει σε πολλά άρθρα ότι, ούτως ή άλλως, πρέπει να είναι προετοιμασμένη για έξοδο, γιατί κανείς στην ουσία δεν μπορεί να εγγυηθεί τη συνοχή της νομισματικής ένωσης.

Είναι βέβαιο ότι οι ίδιοι οι Γερμανοί, παρόλο που κερδίζουν με το σκληρό νόμισμα σε συνδυασμό με την ελλειμματική περιφέρεια της ευρωζώνης, έχουν σχέδιο στα συρτάρια για επιστροφή σε εθνικό νόμισμα, για παν ενδεχόμενο.

Την τελευταία φορά που αναφερθήκαμε στο ζήτημα, πριν περίπου ενάμιση χρόνο, είχαμε προειδοποιήσει ότι, μετά τις εκλογές του 2019 και την πιθανή άνοδο του Κυριάκου Μητσοτάκη στην εξουσία, δεν υπάρχει επιστροφή. Ο Μητσοτάκης είναι αναπόσπαστο κομμάτι του νεοφιλελεύθερου ιερατείου που επιβάλει σκληρή λιτότητα και σαδο-μονεταρισμό για χάρη του μεγάλου κεφαλαίου. Οι δανειστές θα έχουν το κεφάλι τους ήσυχο με έναν απόλυτα δικό τους άνθρωπο στην εξουσία. Με Μητσοτάκη πρωθυπουργό, δεν είναι καθόλου απίθανο να ξαναδούμε τον εφιάλτη του ΔΝΤ να επιστρέφει.

Όμως το ξέσπασμα της πρόσφατης πανδημίας, αποτελεί άλλη μια ισχυρή ένδειξη ότι η παγκόσμια καπιταλιστική μηχανή έχει αρχίσει να “ρετάρει” επικίνδυνα και κινδυνεύει να τεθεί εκτός ελέγχου. Πολλοί οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι θα έχουμε μια οικονομική ύφεση συγκρίσιμη με αυτή της δεκαετίας του 30, μετά το οικονομικό κραχ στην Αμερική.

Ωστόσο, μπορεί να αποδειχθεί ότι τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα, καθώς το εξαιρετικά ασταθές μοντέλο του χρηματιστηριακού καπιταλισμού που κυριάρχησε τις τελευταίες δεκαετίες, σε συνδυασμό με ένα, όσο ποτέ άλλοτε, παγκοσμιοποιημένο οικονομικό σύστημα, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η κρίση που ήρθε σαν ωστικό κύμα από τις ΗΠΑ και χτύπησε την ευρωζώνη το 2010, ουσιαστικά χρεοκόπησε την Ελλάδα και γονάτισε άλλες οικονομίες, οι οποίες ποτέ δεν κατάφεραν πραγματικά να ανακάμψουν. Και πριν καλά-καλά ορθοποδήσουν, ήρθε μια άλλη μεγάλη κρίση, μόλις δέκα χρόνια μετά, για να τις γονατίσει και πάλι.

Όμως το εντυπωσιακό αυτή τη φορά είναι ότι δεν έχουμε να κάνουμε με μια οικονομική κρίση, αλλά με μια υγειονομική. Και ενώ ο πλανήτης έχει αντιμετωπίσει, ακόμα και στο σχετικά πρόσφατο παρελθόν, τέτοιου είδους κρίσεις, ποτέ δεν υπήρξαν τόσο σοβαρές επιπτώσεις στις εθνικές οικονομίες. Και να σκεφτεί κανείς ότι η κρίση δεν έχει τελειώσει και κανείς δεν φαίνεται να έχει ιδέα για το πόσο θα κρατήσει και για το πως θα είναι η επόμενη μέρα.

Αλλά ακόμα και τώρα, υπό αυτές τις συνθήκες, η Ευρωπαϊκή Ένωση, με κέντρο τον άξονα Βρυξελλών-Βερολίνου, συνεχίζει να επιδεικνύει μια εξωφρενικά αδικαιολόγητη ακαμψία. Τα μέτρα που αποφασίστηκαν, με τα 540 δισ. ευρώ για την άμεση αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας, αποτελούν ουσιαστικά εμπαιγμό και δεν είναι ούτε καν ασπιρίνη για την οικονομική κρίση που πρόκειται να ακολουθήσει και που ήδη έχει αρχίσει να γίνεται αισθητή.

Προηγουμένως, οι ηγεσίες της Γαλλίας και των χωρών του νότου, φρόντισαν να δώσουν άλλη μια παράσταση, παριστάνοντας ότι είναι εξοργισμένες με την άκαμπτη στάση των Γερμανών και των δορυφόρων τους. Έτσι, τα μέτρα που αποφασίστηκαν, που είναι κάτι λιγότερο από ανεπαρκή για να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της νέας κρίσης, παρουσιάστηκαν από τα ΜΜΕ ως ένα αποτέλεσμα συμβιβασμού και αμοιβαίας υποχώρησης.

Όμως το γνωστό “κολπάκι” είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν θα μπορέσει να κατευνάσει την οργή των Ευρωπαίων και ειδικά των Ιταλών, μπροστά στην άκρως απαράδεκτη στάση που επιδεικνύει, για άλλη μια φορά, το δυσκίνητο Ευρωπαϊκό τερατούργημα των μεγάλων τραπεζικών και επιχειρηματικών λόμπι.

Οι Γερμανοί και οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών φαίνεται ότι δεν πήραν κανένα μάθημα από τη “σφαλιάρα” του Brexit, ακόμα και όταν είδαν τον Μπόρις Τζόνσον να σαρώνει στις πρόσφατες εκλογές, κερδίζοντας ακόμα και παραδοσιακά κάστρα των Εργατικών. Πόσο μάλλον, όταν η απαράδεκτη και πραξικοπηματική τους συμπεριφορά κατά της Ελλάδας το καλοκαίρι του ’15, αποτέλεσε βούτυρο στο ψωμί των συντηρητικών και των εθνικιστών, που βρήκαν μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία να ενισχύσουν ακόμα περισσότερο τα αντι-ευρωπαϊκά αντανακλαστικά των Βρετανών.

Αλλά ακόμα και αν – σύμφωνα με κάποια σενάρια και αναλύσεις – οι Γερμανοί ίσως τελικά και να επωφεληθούν από την απουσία των Βρετανών από την Ένωση, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση αποχώρησης της Ιταλίας. Μια χώρα που, εκτός από ιδρυτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποτελεί και βασικό μέλος της ευρωζώνης.

Είναι σίγουρο πως η άκαμπτη στάση του Ευρωπαϊκού νεοφιλελεύθερου ιερατείου θα αποτελέσει το πιο αποδοτικό καύσιμο για τη μηχανή των εθνικιστών, αν κρίνουμε από τις εικόνες οργισμένων Ιταλών που έχουν φτάσει σε σημείο να καίνε σημαίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο Ματέο Σαλβίνι περιμένει υπομονετικά στη γωνία για να αρπάξει την ευκαιρία και ίσως δούμε για πρώτη φορά, μετά από δεκαετίες, μια κυβέρνηση με καθαρή αυτοδυναμία στην Ιταλία – ενδεχομένως αρκετά νωρίτερα από τον Μάιο του ’23 – και μάλιστα υπό την σημαία του νεο-εθνικισμού που ήδη σαρώνει την Ευρώπη.

Με την ευρύτερη λαϊκή υποστήριξη, είναι βέβαιο ότι ο Σαλβίνι θα προωθήσει μια αποχώρηση της Ιταλίας, όχι μόνο από την ευρωζώνη, αλλά ενδεχομένως ακόμα και από την Ευρωπαϊκή Ένωση, με βασικό πρόταγμα την επιστροφή σε εθνικό νόμισμα και τη διαγραφή δημοσίου χρέους που βρίσκεται ήδη σε δυσθεώρητα επίπεδα και αναμένεται να αυξηθεί ακόμα περισσότερο, ειδικά λόγω της νέας κρίσης. Όμως με τις διάφορες φυγόκεντρες δυνάμεις και τις ασύμμετρες κρίσεις να ταλανίζουν ήδη το Ευρωπαϊκό οικοδόμημα, σε συνδυασμό με την απόλυτη ακαμψία του άξονα Βρυξελλών-Βερολίνου, δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι κάτι τέτοιο θα συμβεί συντεταγμένα και ομαλά.

Παρά το επικείμενο αυτό χάος, η κυβέρνηση Μητσοτάκη υπακούει απόλυτα στις προσταγές του σκληρού πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ευρωζώνης, λόγω ιδεολογίας. Ακόμα και τώρα, που αναμένεται να πληγεί από ένα νέο γύρο βαθιάς ύφεσης η εξαιρετικά εύθραυστη Ελληνική οικονομία, ο φανατικά νεοφιλελεύθερος κεντρικός κορμός στον οποίο στηρίζεται η παρούσα κυβέρνηση, επιδεικνύει την ίδια ακαμψία με το νεοφιλελεύθερο ευρω-ιερατείο, αφού αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του. Και όλα αυτά, παρόλο που έχει όλη την ευχέρεια να κινηθεί ανεξάρτητα, τουλάχιστον σε κάποια θέματα, αφού κανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει αυτή τη φορά τη χώρα ότι φταίει για την κρίση.

Με τις επιπτώσεις στην οικονομία λόγω της πανδημίας, η κυβέρνηση Μητσοτάκη θα έχει και την απαραίτητη δικαιολογία για νέο δάνειο από το ΔΝΤ και τον ESM, που θα συνοδεύεται φυσικά με ένα νέο γύρο σκληρής λιτότητας. Οι νεοφιλελεύθεροι του Μητσοτάκη δεν θα έχουν απολύτως κανένα πρόβλημα με κάτι τέτοιο.

Όμως τα νέα μέτρα θα είναι τόσο σκληρά, που η κυβέρνηση θα χρειαστεί κάτι παραπάνω από μια καθαρή αυτοδυναμία. Σ’αυτό το σημείο έρχεται να “κουμπώσει” η επιδίωξη που είχαν οι κυβερνώντες σε συνεργασία με την Τρόικα εσωτερικού, για μια στρατηγική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ και γενικά, για μια εξαιρετικά αποδυναμωμένη αντιπολίτευση, ώστε να μπορεί η κυβέρνηση να εφαρμόζει ανενόχλητη τα μέτρα. Σε συνδυασμό με την ενδυνάμωση του αστυνομικού κράτους σκληρής καταστολής, το οποίο ήδη βλέπουμε να ενισχύεται με πρόσχημα τα περιοριστικά μέτρα λόγω πανδημίας, η κυβέρνηση δεν θα έχει να αντιμετωπίσει κάποια ιδιαίτερη αντίσταση.

Αυτό εξηγεί σε σημαντικό βαθμό το λόγο για τον οποίο, ακόμα και τώρα, που λόγω κρίσης η κυβέρνηση βλέπει τη λαϊκή αποδοχή να αυξάνεται, όλο το μιντιακό σύστημα και ο Μητσοτακικός μηχανισμός στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, συνεχίζουν τη λυσσαλέα επίθεση εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ. Και όχι μόνο αυτό, αλλά έχει ξεκινήσει και ένας νέος γύρος επιχείρησης “δολοφονίας χαρακτήρα” εναντίον του Γιάνη Βαρουφάκη, ο οποίος φαίνεται ότι έχει αρχίσει να γίνεται εξαιρετικά ενοχλητικός για τους κυβερνώντες με τις παρεμβάσεις του.

Όλα δείχνουν ότι τα σενάρια που κυκλοφόρησαν τελευταία για πρόωρες εκλογές, ενδεχομένως το φθινόπωρο, αν λήξει ο συναγερμός των περιοριστικών μέτρων έως τότε, μπορεί να μην είναι εκτός πραγματικότητας, παρά τις διαψεύσεις κυβερνητικών στελεχών. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη θα θελήσει να εκμεταλλευτεί τη φοβισμένη κοινωνία για να συσπειρώσει όσο το δυνατόν περισσότερους συντηρητικούς ψηφοφόρους και να επιφέρει ισχυρό πλήγμα στον ΣΥΡΙΖΑ, που ακόμα θεωρείται, ως ένα βαθμό, απειλή για την Τρόικα εσωτερικού. Έτσι, θα έχει μια καθαρή τετραετία για να εφαρμόσει τα σκληρότερα μέτρα εντελώς ανενόχλητη.

Μια τέτοια κυβέρνηση όμως, υπό τις παρούσες συνθήκες, μπορεί να αποδειχθεί τελικά απολύτως καταστροφική για την ίδια τη χώρα, αφού είναι σίγουρο ότι εξυπηρετεί συμφέροντα άρρηκτα συνδεδεμένα με το ευρώ και άρα δεν έχει ούτε κατά διάνοια σχέδιο εκτάκτου ανάγκης για επιστροφή σε εθνικό νόμισμα.

Έτσι, αν τα σενάρια βγουν αληθινά, οι Έλληνες ψηφοφόροι θα έχουν μια τελευταία ευκαιρία να βγάλουν τη χώρα από μια περιπέτεια που δεν έχει γνωρίσει ποτέ στο παρελθόν. Μια περιπέτεια που θα προέλθει από την πιθανότητα μιας ραγδαίας και χαοτικής κατάρρευσης της ευρωζώνης και ίσως ακόμα και της Ένωσης, από την οποία θα επιβιώσουν μόνο όσο μέλη είναι προετοιμασμένα να “τυπώσουν” εθνικό νόμισμα την επόμενη μέρα της καταστροφής. Οι υπόλοιποι θα βρεθούν ξαφνικά σε εντελώς αχαρτογράφητα νερά, με ανυπολόγιστες συνέπειες.

Τη διαφορά μπορεί να την κάνει μια εξαιρετικά κρίσιμη μάζα ψηφοφόρων που γενικά απέχει από την εκλογική διαδικασία και αποτελεί ήδη μια βουβή πολιτικά πλειοψηφία. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι η απότομη άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ και η μετατροπή του σε κόμμα εξουσίας, οφείλεται σε αρκετά σημαντικό βαθμό, σε ένα κομμάτι αυτής της βουβής πλειοψηφίας που ενεργοποιήθηκε πολιτικά στα χρόνια της κρίσης, καθώς είδε μια ευκαιρία να απαλλαγεί η χώρα από το παλαιοκομματικό κατεστημένο που έπαιξε κεντρικό ρόλο στη χρεοκοπία της.

Και είναι βέβαιο, ότι ένας λόγος της ήττας του ΣΥΡΙΖΑ στις τελευταίες εθνικές εκλογές, προήλθε από το γεγονός ότι απογοήτευσε ένα ποσοστό αυτής της βουβής πλειοψηφίας που επέστρεψε στην εκλογική αποχή και την πολιτική αδράνεια.

Είναι αναγκαίο αυτή τη φορά η βουβή πλειοψηφία να ενεργοποιηθεί και πάλι, σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο ποσοστό, για να ενισχύσει τις δυνάμεις που είναι διατεθειμένες να σχεδιάσουν έξοδο από την ευρωζώνη και επιστροφή σε εθνικό νόμισμα. Εκτός από ΛΑΕ, ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ΕΠΑΜ κ.λ.π., στις δυνάμεις αυτές συμπεριλαμβάνεται και το ΜΕΡΑ25 του Γιάνη Βαρουφάκη που βρίσκεται ήδη εντός βουλής. Παρόλο που ο γενικός γραμματέας του κόμματος δηλώνει βαθιά ευρωπαϊστής, αντιλαμβάνεται την ανάγκη σχεδίου για επιστροφή σε εθνικό νόμισμα και έχει αποδείξει ότι δεν θα διστάσει να προετοιμάσει και να θέσει σε εφαρμογή ένα τέτοιο σχέδιο αν χρειαστεί: