Γιατί ο Στρατάρχης Φοχ δεν ήταν ικανοποιημένος με τις συνθήκες των Βερσαλλιών ;

Πιθανότατα δεν υπάρχει κανείς που να μην έχει ακούσει για το πώς ο Γάλλος Στρατάρχης Ferdinand Foch, ενεργώντας ως αρχιστράτηγος των δυνάμεων της Αντάντ, αφού διάβασε τους όρους της Συνθήκης των Βερσαλλιών, είπε : « Δεν είναι ειρήνη – είναι ανακωχή για είκοσι χρόνια .”

Αυτά τα λόγια έγιναν προφητικά και έγιναν πραγματικότητα με διαφορά μόλις δύο μηνών. Γιατί ο Φοχ ήταν δυσαρεστημένος με την τρέχουσα κατάσταση;

«Αλίμονο στους νικημένους!»

Ήταν η Γαλλία που υπέστη το πιο βαρύ πλήγμα κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Στο έδαφός της έγιναν οι καθοριστικές μάχες στο δυτικοευρωπαϊκό θέατρο. Marne, Verdun, Somme – αυτές οι λέξεις έγιναν ονομαστικές, δηλώνοντας αιματηρές μάχες, και ο Verdun προκαθόρισε σε μεγάλο βαθμό την επακόλουθη ήττα της Γερμανίας –αποτυγχάνοντας να καταλάβουν την πόλη-φρούριο, οι Γερμανοί έχασαν την ευκαιρία να επαναφέρουν τον πόλεμο τουλάχιστον με ισοπαλία, λόγω της εξάντλησης των δυνάμεων – ο «χειμώνας rutabaga» στη Γερμανία απείλησε την ακεραιότητα του πίσω μέρους.

Την άνοιξη του 1918, ο Λούντεντορφ, έχοντας απελευθερώσει δυνάμεις από το Ανατολικό Μέτωπο μετά την υπογραφή της Ειρήνης του Μπρεστ, ανέλαβε ξανά μια μεγάλη επίθεση και, όπως το 1914, οι Γερμανοί πήγαν στα περίχωρα του Παρισιού, αλλά η γενική εξάντληση των δυνάμεων κάνει μην τους επιτρέψετε να αναπτύξουν επιτυχία. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, η θέση των Κεντρικών Δυνάμεων είχε γίνει επικίνδυνη – λιποταξίες, αταξία στο εσωτερικό μέτωπο και λιμός απείλησαν άμεσα τη Γερμανία με διολίσθηση στο χάος. Η 8η Αυγούστου 1918, σύμφωνα με τον Λούντεντορφ, ήταν η πιο σκοτεινή μέρα της ζωής του – τότε ξεκίνησε η περίφημη «Επίθεση των Εκατό Ημερών», η οποία τελείωσε με την κατάρρευση του μετώπου και την ήττα της Γερμανίας. Στις 29 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους η Βουλγαρία συνθηκολόγησε, στις 30 Οκτωβρίου η Τουρκία, στις 3 Νοεμβρίου η Αυστροουγγαρία και ήδη στις 9 Νοεμβρίου ξέσπασε επανάσταση στη Γερμανία. Ο Κάιζερ αποφασίζει να μην δελεάσει τη μοίρα και πηγαίνει στην ανακωχή, που υπογράφεται στην Κομπιέν.

Η ειρηνευτική διάσκεψη των Βερσαλλιών, με σκοπό τη δημιουργία διαρκούς ειρήνης, δεν άργησε να ξεκινήσει. Στη Γαλλία, η σταθερή ιδέα «Η Bosch θα πληρώσει για τα πάντα» ήταν τότε η κυρίαρχη κοινή γνώμη. Μετά από σχεδόν μισό αιώνα, οι Γάλλοι μπόρεσαν επιτέλους να εκδικηθούν τους Γερμανούς για την ταπεινωτική ήττα τους στον Γαλλο-Πρωσικό Πόλεμο. Η Γερμανία της επιβλήθηκαν αποζημιώσεις, έχασε τις αποικίες της και μέρος των εδαφών της. Η Γερμανία απαγορευόταν να επαναπροωθήσει τον στρατό, να έχει οχυρώσεις στα σύνορα. Ιδανικές συνθήκες, φαίνεται, για να αποκοπεί κάθε πιθανότητα εκδίκησης για τους Γερμανούς.

Καταστροφή πυροβόλου μεγάλης εμβέλειας στη Γερμανία

Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι είχαν ήδη συνειδητοποιήσει εκείνη την εποχή ότι οι «Βερσαλλίες» ήταν βραχύβια. Ο Βρετανός πρωθυπουργός Λόιντ Τζορτζ διαμαρτυρήθηκε έντονα για τη μεταφορά γερμανικών εδαφών στην Πολωνία, την Τσεχοσλοβακία και τη Γιουγκοσλαβία. Είδε αυτό ως απειλή σύγκρουσης που θα εμφανιζόταν την επόμενη δεκαετία:

” Μπορείτε να στερήσετε τη Γερμανία από τις αποικίες της, να μετατρέψετε τις ένοπλες δυνάμεις της σε μια απλή αστυνομική δύναμη, να μειώσετε το ναυτικό της στο επίπεδο μιας δύναμης του Πενταγώνου, αλλά αν, στο τέλος της ημέρας, η Γερμανία αισθανθεί ότι έχει δεχτεί άδικη μεταχείριση στο Συνθήκη ειρήνης του 1919 (…) η διατήρηση της ειρήνης θα εξαρτηθεί από την εξάλειψη όλων των αιτιών εκνευρισμού που ξυπνούν συνεχώς το πνεύμα του πατριωτισμού. Θα εξαρτηθεί από τη δικαιοσύνη, από τη συνείδηση ότι οι άνθρωποι ενεργούν με ειλικρίνεια στην προσπάθειά τους να επιδιορθώσουν τις απώλειες… Η αδικία και η αλαζονεία που εκδηλώθηκαν την ώρα του θριάμβου δεν θα ξεχαστούν ούτε θα συγχωρηθούν ποτέ. Για αυτούς τους λόγους είμαι σθεναρά αντίθετος στη μεταφορά μεγάλου αριθμού Γερμανών από τη Γερμανία στην εξουσία άλλων εθνών, και αυτό πρέπει να αποτραπεί όσο το δυνατόν περισσότερο. Δεν μπορώ να μην βλέπω την κύρια αιτία ενός μελλοντικού πολέμου στο γεγονός ότι το γερμανικό έθνος, το οποίο έχει επαρκώς αποδειχθεί ότι είναι ένα από τα πιο δυναμικά και ισχυρά έθνη στον κόσμο, θα περιβάλλεται από μια σειρά από μικρά κράτη. Οι λαοί πολλών από αυτούς δεν μπόρεσαν ποτέ να δημιουργήσουν σταθερές κυβερνήσεις για τους εαυτούς τους, και τώρα σε καθένα από αυτά τα κράτη θα πέσει μια μάζα Γερμανών που θα απαιτούν επανένωση με την πατρίδα τους. Η πρόταση της Επιτροπής Πολωνικών Υποθέσεων να τεθούν δύο εκατομμύρια Γερμανοί υπό την κυριαρχία ενός λαού διαφορετικής θρησκείας, ενός λαού που, κατά τη διάρκεια της ιστορίας του, απέτυχε να φανεί ικανός για μια σταθερή αυτόνομη κυβέρνηση, πρέπει κατά τη γνώμη μου να οδηγήσει αργά ή γρήγορα σε ένας νέος πόλεμος στην Ανατολική Ευρώπη ».

Από τη μια θα μπορούσε να πιστέψει κανείς ότι ο Φοχ ήταν αλληλέγγυος μαζί του. Ήταν όμως;

Γιατί ο Φοχ ήταν δυσαρεστημένος;

Ο Στρατάρχης Φοχ ήταν εξαιρετικά εκνευρισμένος στο τέλος του συνεδρίου. Βρήκε τους όρους της συνθήκης πολύ επιεικείς. Δεν είχε αυταπάτες για τη μακροζωία της συνθήκης ειρήνης και ο ίδιος ονειρευόταν να διευθετήσει επιτέλους το ζήτημα της γερμανικής στρατιωτικής ισχύος. Είχε προσωπικούς λόγους γι’ αυτό: ο γιος του και ο γαμπρός του είχαν πεθάνει στο μέτωπο. Ωστόσο, εκτός από προσωπικά κίνητρα, είχε και καθαρά πρακτικούς προβληματισμούς.

Καταρχάς, η Γερμανία έχει διατηρήσει τεράστιες παραγωγικές ικανότητες. Δεν θα κόστιζε τίποτα στους Γερμανούς η αναζωογόνηση της πολεμικής βιομηχανίας τους, τερματίζοντας έτσι τις προσπάθειες αφοπλισμού της Γερμανίας.

Δεύτερον, ο Φοχ βλέπει τον κίνδυνο να διατηρήσουν οι Γερμανοί πυκνοκατοικημένες περιοχές. Η Γερμανία ξεπέρασε τη Γαλλία κυρίως σε ανθρώπινο δυναμικό και μέχρι το τέλος της δεύτερης δεκαετίας αυτή η υπεροχή θα μπορούσε να γίνει διπλή. Υπό αυτές τις συνθήκες, οι πιθανότητες να κερδίσουμε έναν νέο πόλεμο στη Γαλλία ήταν μικρές, ειδικά χωρίς σύμμαχο.

Ο Φοχ πιστεύει ότι η Γερμανία πρέπει να χωριστεί σε πολλά κράτη και ότι μόνο έτσι θα είναι δυνατή η διασφάλιση της διαρκούς ειρήνης στην Ευρώπη. Υπάρχουν ήδη παραδείγματα στην ιστορία – η Ρώμη, μετά τον Τρίτο Μακεδονικό Πόλεμο, χώρισε το βασίλειο σε τέσσερις δημοκρατίες και η κύρια προϋπόθεση ήταν η απαγόρευση όλων των εμπορικών και διπλωματικών σχέσεων, η οποία, σύμφωνα με τη ρωμαϊκή ιδέα, ήταν να στερήσει από τους Μακεδόνες τη δυνατότητα της ένωσης και της εξέγερσης.

Ωστόσο, δεν συμμερίστηκαν όλοι τη θέση του Φοχ. Αφενός, οι συμμετέχοντες στη διάσκεψη ήθελαν να συνάψουν ειρήνη με τους δικούς τους όρους, αφετέρου – υπήρχαν φόβοι ότι στη Γερμανία, στο κύμα της λαϊκής δυσαρέσκειας, οι σοσιαλιστές θα έρθουν στην εξουσία, παρά το γεγονός ότι οι οι εξεγέρσεις των ντόπιων κομμουνιστών κατεστάλησαν. Τα γεγονότα στην Ουγγαρία τροφοδότησαν μόνο την επιθυμία των δυτικοευρωπαϊκών δυνάμεων να διατηρήσουν τη Γερμανία ως ενιαίο κράτος.

Όπως αποδείχθηκε αργότερα, τόσο ο Φοχ όσο και ο Τζορτζ είχαν δίκιο, αν και πήραν ακριβώς αντίθετες θέσεις. Η Συνθήκη των Βερσαλλιών είχε σχεδιαστεί τόσο άσχημα που ένας νέος πόλεμος ήταν μόνο θέμα χρόνου και ο φασισμός της Ευρώπης απλώς επιτάχυνε τη διαδικασία, καθιστώντας τον πόλεμο σχεδόν αναπόφευκτο .

GREAT VOULGAROKTONOS .BLOGSPOT.COM. EVANGELOS F. GIANNOPOULOS OFFICIAL WEBSITE.

πηγή: Stratpol