Φιάσκο για την Ευρώπη η απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο – Χάσμα στις τιμές και ο παράγοντας Trump

Το διαζύγιο της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο μετά την εισβολή στην Ουκρανία δεν ήταν ομαλό.
Η εκλογή του Donald Trump στον Λευκό Οίκο και οι προκλήσεις με το χάσμα των ενεργειακών τιμών πιθανόν να προκαλέσουν νέες επιπλοκές, αναφέρει η Euractiv.
Έχουν περάσει περισσότερα από δύο χρόνια από την έναρξη της REPowerEU, μιας πρωτοβουλίας για τη σταδιακή κατάργηση των ρωσικών εισαγωγών ορυκτών καυσίμων στην Ευρωπαϊκή Ένωση έως το 2027, την εξοικονόμηση ενέργειας, τη διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού και την παραγωγή καθαρής ενέργειας.
Στο διάστημα αυτό, η ΕΕ αναφέρει ότι κατάφερε, μεταξύ άλλων επιτυχιών, να μειώσει την κατανάλωση φυσικού αερίου κατά 18%, να ξεπεράσει την εξάρτησή της από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα και να παράγει για πρώτη φορά περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια από αιολική και ηλιακή ενέργεια παρά από φυσικό αέριο.
Ωστόσο, η ΕΕ αγωνίζεται απέναντι σε ισχυρά εμπόδια τα τελευταία δύο χρόνια, έχοντας ιστορικά στηριχθεί στις προμήθειες ρωσικών ορυκτών καυσίμων, ιδίως του φυσικού αερίου που μεταφέρεται μέσω αγωγών όπως ο Nord Stream.

Η γεωπολιτική του φυσικού αερίου

Μια ανάλυση που διεξήχθη από το The Brookings Institution σημειώνει ότι παρά τη γρήγορη και δημιουργική αντίδραση της Ευρώπης στην ενεργειακή κρίση που προκάλεσε ο πόλεμος, το ρωσικό φυσικό αέριο εξακολουθούσε να βρίσκει το δρόμο του προς την ΕΕ, ξεπλυμένο ή όχι, παρακάμπτοντας τους γύρους των κυρώσεων.
Το ρωσικό φυσικό αέριο αντιπροσώπευε το 14,8% της συνολικής προμήθειας φυσικού αερίου της Ευρώπης, αναδεικνύοντας τα τρωτά σημεία σε συγκεκριμένα κράτη μέλη.
Η στρατηγική της Ρωσίας να χειραγωγεί την προμήθεια φυσικού αερίου για πολιτική επιρροή ήταν μέρος μιας ευρύτερης γεωπολιτικής προσπάθειας για την εμβάθυνση της ενεργειακής εξάρτησης της Ευρώπης.
Παρόλο που η Ρωσία αγωνίζεται με την αναπροσανατολισμό των εξαγωγών φυσικού αερίου της, καθώς η υπάρχουσα υποδομή δεν συνδέεται εύκολα με άλλες μεγάλες αγορές, όπως η Κίνα, οι εταίροι της εντός της ΕΕ έχουν υποστηρίξει με σθένος το ρωσικό φυσικό αέριο.
Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, η Σλοβακία και η Ουγγαρία απέρριψαν την πρόταση της Επιτροπής να χρησιμοποιηθεί ο αγωγός της Αδριατικής της Κροατίας για να αντικαταστήσει τις σταματημένες ρωσικές προμήθειες πετρελαίου, επικαλούμενες υψηλό κόστος και ανησυχίες για την αξιοπιστία.

Υψηλές τιμές

Μια άλλη ανάλυση της Ember, μιας παγκόσμιας δεξαμενής σκέψης για την ενέργεια, παρατήρησε ότι πολλά κράτη μέλη δεν έχουν ακόμη επιτύχει τους ενεργειακούς στόχους της ΕΕ.
Τα σχέδια εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα (ΕΣΕΚ) και οι πολιτικές υποδηλώνουν ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο.
Οι προβλέψεις δείχνουν ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα μπορούσαν να παράγουν το 66% της ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ έως το 2030 και οι φιλόδοξοι στόχοι για την αιολική και ηλιακή δυναμικότητα έχουν αυξηθεί δραματικά από το 2019.
Ωστόσο, εξακολουθούν να υπολείπονται του στόχου του 72% που έχει θέσει η REPowerEU.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η ΕΕ θα στηρίξει το έργο του Κάθετου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου για τη διαφοροποίηση του εφοδιασμού με φυσικό αέριο στη Νοτιοανατολική, Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη, ενισχύοντας την ενεργειακή συνδεσιμότητα της περιοχής.
Θα επεκτείνει τη μεταφορική ικανότητα για επαναεριοποιημένο υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), ιδίως από τις ΗΠΑ.
Παρά τις μειωμένες εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου από αγωγούς, οι υψηλότερες τιμές έχουν μειώσει τον οικονομικό αντίκτυπο της μείωσης.
Οι ρωσικές εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου αυξήθηκαν, αυξάνοντας το μερίδιο της Ρωσίας στην αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου της ΕΕ. Το αμερικανικό ΥΦΑ, το οποίο έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ανακούφιση της ενεργειακής κρίσης της Ευρώπης το 2022-2023, θα παραμείνει απαραίτητο.

Ο παράγοντας Trump στην εξίσωση

Υπό το πρίσμα των παγκόσμιων προκλήσεων, της επιστροφής του Donald Trump στον Λευκό Οίκο και μιας πιθανής, ακόμη ασαφούς, ειρηνευτικής πρότασης για την Ουκρανία, η Ευρώπη έχει την ευκαιρία να ενισχύσει την ενεργειακή της στρατηγική και να στηρίξει την Ουκρανία στην πορεία.
Το Κέντρο Έρευνας για την Ενέργεια και τον Καθαρό Αέρα (CREA) κάλεσε τη νέα Επιτροπή να εφαρμόσει αυστηρές κατευθυντήριες γραμμές για τη σταδιακή κατάργηση του ρωσικού πετρελαίου και να αντιμετωπίσει τα παραθυράκια, συμπεριλαμβανομένων των σκιωδών επιχειρήσεων δεξαμενόπλοιων.
Ενώ η επιρροή της Ρωσίας στο φυσικό αέριο παραμένει εμφανής, τα τρέχοντα επίπεδα εξάρτησης εγκυμονούν τον κίνδυνο συνεχούς οικονομικής υποστήριξης της πολεμικής προσπάθειας της Μόσχας, η οποία εκτιμάται σε 11 δισεκατομμύρια ευρώ σε πληρωμές φυσικού αερίου το 2025.
Για να αποφευχθούν οι πειρασμοί για επιστροφή στη ρωσική ενέργεια, η Επιτροπή ενθαρρύνεται να επιβάλει νομικά τους στόχους της. Μόνο δίνοντας προτεραιότητα σε σταθερές, δεσμευτικές πολιτικές, η ΕΕ μπορεί να στηρίξει την Ουκρανία, να διασφαλίσει το ενεργειακό της μέλλον και να επιδείξει ηγετική θέση εν μέσω παγκόσμιων γεωπολιτικών αλλαγών, υποστηρίζει η CREA.

Χάσμα τιμών ενέργειας

Μελέτη της BusinessEurope δείχνει ότι οι υψηλές τιμές της ενέργειας απειλούν την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων.
Μέχρι το 2050, ακόμη και με υποστηρικτικές πολιτικές, το ενεργειακό κόστος στην Ευρώπη θα μπορούσε να είναι τουλάχιστον 50% υψηλότερο από ό,τι στις ΗΠΑ, την Κίνα και την Ινδία.
Η μελέτη καλεί σε δράση για την κάλυψη του ενεργειακού χάσματος ανταγωνιστικότητας και τη διαχείριση του κόστους άνθρακα και διαπιστώνει ότι η άρση των εμποδίων στην ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η βελτιστοποίηση των θέσεων θα μπορούσαν να μειώσουν τις τιμές χονδρικής πώλησης ενέργειας κατά σχεδόν 40%.
Αν και οι τιμές της ενέργειας έχουν μειωθεί, παραμένουν υψηλότερες σε σύγκριση με την περίοδο πριν από το 2022 και τους ανταγωνιστές. Η ενέργεια στην Ευρώπη κοστίζει το 2023 διπλάσια από ό,τι στις ΗΠΑ, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας.
Μια ανάλυση του Bruegel αναφέρει ότι ενώ οι τιμές της ενέργειας είναι σημαντικές, αποτελούν μόνο έναν παράγοντα για τον καθορισμό της ανταγωνιστικότητας. Μελέτες δείχνουν ότι οι χώρες με υψηλές τιμές ενέργειας συχνά εξάγουν προϊόντα υψηλότερης αξίας.
Η ανάλυση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η Ευρώπη μπορεί να παραμείνει ανταγωνιστική εστιάζοντας στη βελτίωση της αποδοτικότητας και στη μεταρρύθμιση των πολιτικών για το κλίμα.
H προσέγγιση αυτή θα μπορούσε να βοηθήσει στην επίτευξη των στόχων απαλλαγής από τον άνθρακα με χαμηλότερο κόστος, ακόμη και με υψηλότερες τιμές ενέργειας από τις ΗΠΑ.

www.bankingnews.gr