Γιατί καταρρέει οικονομικά και πολιτικά η Γερμανία – Πληρώνει το τίμημα της αλαζονείας και της λάθος πλευράς στον πόλεμο της Ουκρανίας
Την πλευρά ενός καθεστώτος που έχανε τη νομιμοποίησή του, αλλά και τη λογική του σε ιστορικά ζητήματα μεταξύ της Ουκρανίας και της Ρωσίας.
Οι «κραυγές» της Δύσης κατά της Ρωσίας, οι ανεδαφικές κυρώσεις και μια ενεργειακή κρίση που πέρασε με τις μικρότερες δυνατές απώλειες λόγω καθαρά της τυχαιότητας των καιρικών συνθηκών, έκαναν πολλές χώρες αλαζονικές.
Μεταξύ αυτών και τη Γερμανία.
Αλλά τώρα έχει έλθει ο «λογαριασμός», ο οποίος όχι μόνο είναι βαρύς, αλλά κλονίζει ακριβώς την καρδιά της Ευρώπης.
Η Γερμανία καταρρέει, μόλις 15 χρόνια αφού ύψωσε το δάκτυλο στην Ελλάδα για τους δημοσιονομικούς χειρισμούς της και λιγότερο από μία δεκαετία αφού μεθόδευε η ηγεσία της την έξοδο της χώρας μας από την Ευρωζώνη ως παρίας.
Και όταν η καρδιά ενός «οργανισμού» όπως είναι η Ευρώπη νοσεί… τότε οι ελπίδες δεν είναι με το μέρος του ασθενούς.
Ειδικά όταν λείπει μια αποφασιστική ηγεσία για να λάβει τις αποφάσεις που χρειάζονται.
Διότι η Γερμανία, αλλά και η Γαλλία, δεν διαθέτουν εκείνες τις ηγεσίες που έχουν πρωτίστως όραμα, αλλά και αποφασιστικότητα για να οδηγήσουν την Ευρώπη έξω από τον βάλτο στον οποίο έχει περιέλθει.
Το χρονικό μιας πρωτοφανούς πολιτικής κρίσης
Η πολιτική θύελλα σοβεί στο Βερολίνο εδώ και καιρό, αλλά κλιμακώθηκε με την αποπομπή του Υπουργού Οικονομικών Christian Lindner απο τον Καγκελάριο Olaf Scholz .
Πριν την αιφνιδιαστική αποπομπή του, ο αρχηγός του Κόμματος των Ελεύθερων Δημοκρατών (FDP) και υπουργός Οικονομικών Christian Lindner φέρεται να πρότεινε στον σοσιαλδημοκράτη καγκελάριο Scholz να στήσει πρόωρες κάλπες στις αρχές του επόμενου έτους, σύμφωνα με την εφημερίδα BILD.
Όπως μεταδίδει η εφημερίδα, η οποία επικαλείται πηγές εντός της κυβερνητικής επιτροπής η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη στην καγκελαρία, ο κ. Lindner υποστήριξε ότι οι τελευταίες ημέρες έδειξαν ότι δεν υπάρχει αρκετός κοινός τόπος μεταξύ των κυβερνητικών εταίρων (SPD, Πρασίνων, FDP) προκειμένου να επιτευχθεί πραγματική οικονομική ανάκαμψη.
Επισημαίνεται ότι την προηγούμενη εβδομάδα ο Christian Lindner κατέθεσε κείμενο θέσεων με το οποίο απαιτούσε την άμεση αναστολή της πολιτικής για το κλίμα και σχεδόν εκ βάθρων αναθεώρηση της οικονομικής στρατηγικής της κυβέρνησης, αφήνοντας να εννοηθεί ότι από την αποδοχή των προτάσεών του εξαρτάται και η παραμονή του FDP στην κυβέρνηση.
«Δεν “βγάζει” τον χειμώνα ο Scholz, σε αποδρομή η κυβέρνηση»
Σημειώνεται ότι το BN με δημοσίευμα προ εβδομάδας (31/10) είχε προαναγγείλει τις σχετικές εξελίξεις, εδράζοντας μάλιστα τις εκτιμήσεις του σε στέρεα μακροοικονομικά δεδομένα.
Μάλιστα είχαμε υπογραμμίσει ότι η Γερμανία και η κυβέρνηση συνασπισμού υπό τον Scholz είναι σε… αποδρομή.
O Γερμανός καγκελάριος Olaf Scholz πραγματοποίησε την Τρίτη 29 Οκτωβρίου μια πολυδιαφημισμένη «βιομηχανική σύνοδο κορυφής», μαζί με ηγέτες επιχειρήσεων και επικεφαλής συνδικάτων, με θέμα το πώς να βγάλουν τη Γερμανία από την τρέχουσα αδιαθεσία της.
Εκτός λίστας οι δικοί του υπουργοί Οικονομικών και Οικονομίας.
Ο Robert Habeck, ο υπουργός Οικονομίας, απάντησε αποκαλύπτοντας σχέδια για ένα επενδυτικό ταμείο πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ, χρηματοδοτούμενο με χρέος -ιδέα που δεν είχε συζητηθεί προηγουμένως στο υπουργικό συμβούλιο- ενώ ο υπουργός Οικονομικών Christian Lindner απλώς προγραμμάτισε τη δική του, αντίπαλη επιχειρηματική σύνοδο κορυφής την ίδια μέρα.
Η μονομαχία των συνόδων κορυφής, στο πλαίσιο μιας στάσιμης οικονομίας και της Volkswagen που σκέφτεται το κλείσιμο εγχώριων εργοστασίων για πρώτη φορά στην ιστορία της, συμβολίζει την αναταραχή στην καρδιά του συνασπισμού του Scholz – ενός γάμου χωρίς αγάπη που φτάνει από ό,τι φαίνεται στο διαζύγιο.
Οι εικασίες στο Βερολίνο ότι η συμμαχία θα μπορούσε σύντομα να καταρρεύσει αυξάνονται, αποσυναρμολογημένη από τις δικές της εσωτερικές αντιφάσεις.
Αρκετά γερμανικά μέσα ενημέρωσης έχουν ορίσει ακόμη και μια πιθανή ημερομηνία για πρόωρες εκλογές: 9 Μαρτίου, σχεδόν έξι μήνες νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα.
Την Τρίτη, ο Lindner απέρριψε τις εικασίες ότι το τέλος ήταν κοντά. «Υπάρχει κάτι που λέγεται υποχρέωση διακυβέρνησης», είπε, «και για τη Γερμανία είναι πάντα καλύτερο όταν μια κυβέρνηση συμφωνεί σε μια κοινή κατεύθυνση, την περιγράφει και την εφαρμόζει».
Αλλά πολλοί άλλοι πιστεύουν ότι οι πιθανότητες των Σοσιαλδημοκρατών (SPD) του Scholz, των Πρασίνων του Habeck και των φιλελεύθερων Ελεύθερων Δημοκρατών (FDP) του Lindner να ανακαλύψουν αυτή την κοινή κατεύθυνση κατά το τελευταίο έτος της εξουσίας τους είναι ελάχιστες.
«Δεν έχουμε δει από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 τέτοιες θεμελιώδεις διαφορές – και τέτοια επιχειρήματα – μεταξύ των εταίρων σε έναν γερμανικό συνασπισμό», δήλωσε ο Uwe Jun, πολιτικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Trier αναφερόμενος στη διάλυση της συμμαχίας SPD-FDP. το 1982.
«Δεν φαίνεται να υπάρχει πλέον καμία βάση εμπιστοσύνης μεταξύ τους».
Υπάρχει επίσης ένα σαφές έναυσμα για μια διάλυση: η αποτυχία συμφωνίας για τον προϋπολογισμό του 2025.
Οι διαπραγματεύσεις ήταν γεμάτες ένταση: το προσχέδιο σχεδίου δαπανών της κυβέρνησης διαθέτει χρηματοδοτικό κενό σχεδόν 10 δισ. ευρώ και οι εταίροι του συνασπισμού είναι απελπιστικά διχασμένοι για το πώς για να το καλύψουν πριν από την προθεσμία της 14ης Νοεμβρίου.
Αλλά οι πιστοί του Scholz λένε ότι δεν έχουν άλλη επιλογή από το να συνεχίσουν να προσπαθούν.
«Ο συνασπισμός είναι σαν ένα ζευγάρι που έχει χωρίσει αλλά πρέπει να μεγαλώσει τα παιδιά μαζί», είπε ένας βουλευτής του SPD.
«Ανεξάρτητα από τις διαφορές μας, πρέπει να εξαντλήσουμε αυτόν τον προϋπολογισμό και να τον ολοκληρώσουμε».
Εν τω μεταξύ, η συζήτηση για πρόωρες εκλογές αγνοεί έναν σημαντικό παράγοντα – τον Donald Trump.
Πολλοί στο Βερολίνο έλεγαν ότι μια νίκη του Ρεπουμπλικανικού υποψηφίου στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ θα προκαλέσει σοκ στο γερμανικό πολιτικό σύστημα – και τη διατλαντική συμμαχία.
Η Γαλλία έπεσε στις παγίδες των πρόωρων εκλογών. «Σε αυτή την περίπτωση, είδαμε πώς οδήγησαν σε ένα μακρύ πολιτικό αδιέξοδο», δήλωσε ο Johannes Fechner, ανώτερος βουλευτής του SPD.
«Έχουμε κυβέρνηση, σαφή πλειοψηφία στο κοινοβούλιο και κίνητρο να ψηφίσουμε νόμους. Όλα τα κόμματα του συνασπισμού είναι υπεύθυνα να συνεργάζονται για να βελτιώσουν τις ζωές των ανθρώπων, οπότε γιατί οι Πράσινοι ή το FDP να ενδιαφέρονται να φύγουν νωρίς;».
Δεν ξεχνιέται η κριτική Trump στο Βερολίνο
Οι αναμνήσεις από την πρώτη προεδρική θητεία του Donald Trump παραμένουν ζωντανές στο Βερολίνο.
Την εποχή εκείνη ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος είχε θέσει υπό αμφισβήτηση την ύπαρξη του ΝΑΤΟ, ενώ απειλούσε να αποσύρει τα αμερικανικά στρατεύματα που σταθμεύουν στη Γερμανία.
Ο ίδιος ασκούσε έντονη κριτική στους νατοϊκούς συμμάχους ότι εκμεταλλεύονται την αμυντική ασπίδα των ΗΠΑ, χωρίς οι ίδιοι να συνεισφέρουν οικονομικά στα όσα αυτό συνεπάγεται.
Ζητούμενο τώρα για τη γερμανική κυβέρνηση είναι να καλύψει το χαμένο έδαφος. «Χρειάζεται ένα όσο το δυνατόν ξεκάθαρο μήνυμα ότι οι Ευρωπαίοι και ιδιαίτερα οι Γερμανοί είναι διατεθειμένοι να επωμιστούν πολύ μεγαλύτερα βάρα για να διασφαλίσουν την άμυνά τους» τονίζει ο Χένινγκ Χοφ, αναλυτής της Γερμανικής Εταιρίας για την Εξωτερική Πολιτική (DGAP).
«Αν συνεχίσουμε τους ελιγμούς και τα επιχειρήματα του τύπου ότι ‘από τη στιγμή που έχουμε συστήσει το Ειδικό Ταμείο για την Άμυνα, δεν είναι εφικτή παρά μία ελάχιστη αύξηση στον τακτικό αμυντικό προϋπολογισμό’, αυτό είναι κάτι που ελάχιστα εντυπωσιάζει οποιονδήποτε στην Ουάσιγκτον και ακόμη λιγότερο έναν Trump».
H Γερμανία απέφυγε την ύφεση αλλά… παραμένει μαγνήτης αρνητικών μακροοικονομικών ειδήσεων
Στο μεταξύ, η αύξηση 0,2% που κατέγραψε το ΑΕΠ της Γερμανίας το τρίτο τρίμηνο του 2024 αποτέλεσε έκπληξη για τους αναλυτές.
Αυτό επέτρεψε στη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης να αποφύγει προσώρας την ύφεση που είχαν προβλέψει ορισμένοι οικονομολόγοι, καθώς παλεύει με τη συρρίκνωση στον μεταποιητικό της τομέα.
«Παρόλο που αποφεύχθηκε μια τεχνική ύφεση, η γερμανική οικονομία παραμένει μόλις και μετά βίας μεγαλύτερη από ό,τι ήταν στην αρχή της πανδημίας» ανέφεραν οι αναλυτές της ING σε σημείωμά τους την Τετάρτη, χαρακτηρίζοντας τη χώρα «μαγνήτη για αρνητικές μακροοικονομικές ειδήσεις».
Ειδικότερα, σύμφωνα με την Destatis, η γερμανική οικονομία αναπτύχθηκε κατά 0,2% σε τριμηνιαία βάση το τρίτο τρίμηνο του 2024, μετά από συρρίκνωση κατά 0,1% το δεύτερο τρίμηνο, σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία.
Οι αναλυτές ανέμεναν μείωση του ΑΕΠ με ρυθμό 0,1%.
Εν τω μεταξύ, ο ετήσιος ρυθμός του ΑΕΠ μειώθηκε κατά 0,2% το γ’ τρίμηνο, μετά τη μηδενική ανάπτυξη που είχε αναφερθεί το β’ τρίμηνο και έναντι της πρόβλεψης -0,3%.
Συνολικά για το τρέχον έτος, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση αναμένει ύφεση 0,2%.
Από την πλευρά των οικονομολόγων, ο επικεφαλής του Ινστιτούτου Ifo του Μονάχου Clemens Fuest εμφανίστηκε συγκρατημένα αισιόδοξος και δήλωσε ότι «η γερμανική οικονομία κατάφερε προς το παρόν να σταματήσει την πτώση», ενώ σημείωσε ότι και στους δείκτες που ερευνά το Ifo, οι επιχειρήσεις εμφανίζονται περισσότερο αισιόδοξες για τις εξελίξεις από ό,τι το προηγούμενο διάστημα.
Την ίδια ώρα πάντως τόσο η Bundesbank όσο και το ΔΝΤ αναφέρουν ότι δεν διαφαίνεται πραγματική ανάκαμψη και παραπέμπουν στο γεγονός ότι οι οικονομίες των βιομηχανικών χωρών του κόσμου αναπτύσσονται ταχύτερα από αυτήν της Γερμανίας.
Το ζήτημα του εμπορικού ισοζυγίου
Συν τοις άλλοις, η Γερμανία είναι ένας από τους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ.
Κατά συνέπεια κάθε απόφαση που λαμβάνει η Ουάσιγκτον για την οικονομική πολιτική, έχει επιπτώσεις για τη Γερμανία.
Στον προεκλογικό αγώνα ο Donald Trump είχε εξαγγείλει δασμούς 60% στις εισαγωγές από την Κίνα και 20% για τις εισαγωγές από τον υπόλοιπο κόσμο.
Για τις γερμανικές εξαγωγές στις ΗΠΑ αυτό θα σήμαινε σημαντικές αυξήσεις, οι οποίες θα επιβάρυναν κυρίως την αυτοκινητοβιομηχανία και τη φαρμακευτική βιομηχανία.
Είναι ενδεικτικό ότι σε έρευνα που διενήργησε το Οικονομικό Ινστιτούτο IfO του Μονάχου, δύο εβδομάδες πριν από τις αμερικανικές εκλογές, το 44% των επιχειρήσεων που ερωτήθηκαν εκφράζει φόβους για «αρνητικές επιπτώσεις» λόγω εκλογής του Τραμπ, ενώ μόλις το 5% διαβλέπει «θετικές συνέπειες» και το 51% εκτιμά ότι δεν θα υπάρξει καμία σημαντική αλλαγή.
Παλαιότερη μελέτη του IfΟ προέβλεπε ότι μόνο η επιβολή των δασμών που έχει εξαγγείλει ο Τραμπ θα επιβάρυνε κατά 15% το κόστος των γερμανικών εξαγωγών στις ΗΠΑ.
Υπάρχουν όμως και περαιτέρω συνέπειες. «Δεν αποκλείεται άλλοι εμπορικοί εταίροι, όπως η Κίνα, να αντιδράσουν» λέει στην Deutsche Welle ο αναλυτής του IfO Αντρέας Μπάουρ.
«Και αυτό θα ήταν ίσως η χειρότερη συνέπεια, καθώς θα προκαλούσε ένα σπιράλ κλιμάκωσης, πυροδοτώντας τελικά έναν εμπορικό πόλεμο σε παγκόσμιο επίπεδο».
Όλα αυτά όμως δεν σημαίνουν ότι δεν υπάρχουν προβλήματα και με την απερχόμενη διακυβέρνηση Μπάιντεν-Χάρις. Όπως υπενθυμίζει ο Αντρέας Μπάουρ, ο Joe Biden έχει διατηρήσει- και μάλιστα, εν μέρει, αυξήσει- όλους τους δασμούς που είχε επιβάλει ο προκάτοχός του, Donald Trump, σε εισαγωγές οχημάτων από την Κίνα.
Τι γίνεται με τη Volkswagen;
Στο μεταξύ, η κρίση στη Volkswagen γεννά ένα εύλογο ερώτημα: Μπορεί να μειώσει το κόστος της εξόδου της από την κρίση;
Η αυτοκινητοβιομηχανία σχεδιάζει να κλείσει πολλά εργοστάσια και να καταργήσει δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας.
Σε αυτό το σημείο, όμως, το ερώτημα δεν είναι πλέον εάν η VW χρειάζεται αναδιάρθρωση, αλλά εάν το τσεκούρι θα είναι αρκετά αιχμηρό για να λύσει τα προβλήματά της.
Ο γερμανικός όμιλος πιο πρόσφατα σημείωσε μείωση 64% στα κέρδη του τρίτου τριμήνου.
Η Κίνα είναι ένα βασικό ζήτημα, καθώς οι εγχώριες αυτοκινητοβιομηχανίες παράγουν φθηνότερα και καλύτερα οχήματα.
Οι παραδόσεις της VW στην περιοχή μειώθηκαν κατά 10% τους πρώτους εννέα μήνες του έτους.
Η συνεισφορά από τις κοινοπραξίες της στην Κίνα φέτος θα είναι περίπου 1,6 δισ. ευρώ «ανάλογου λειτουργικού εισοδήματος», πιστεύει η VW, περίπου το ήμισυ του ποσού το 2022.
Ο ανταγωνισμός από τις κινεζικές αυτοκινητοβιομηχανίες -είτε στην Κίνα είτε στο εξωτερικό- είναι διαρθρωτικός και δεν θα αναστρέφεται εύκολα.
Οι δασμοί της ΕΕ στα κινεζικά EV θα επιβραδύνουν, αντί να σταματήσουν, τη διείσδυση.
Αυτό, συν μια αναμφισβήτητα κυκλική επιβράδυνση στις ευρωπαϊκές πωλήσεις οχημάτων – που φέτος αναμένεται να είναι 14 εκατομμύρια στην αγορά σε σύγκριση με 16 εκατομμύρια πριν από την πανδημία – αναγκάζει τη VW να αντιμετωπίσει τη μη βιώσιμη υψηλή βάση κόστους της.
Μεγάλο μέρος του προβλήματος έγκειται στη βασική μάρκα VW του ομίλου.
Το τρίτο τρίμηνο, το περιθώριο πωλήσεων μειώθηκε στο 1,8% – ποσοστό πολύ χαμηλότερο από τον στόχο του ομίλου για το 2024 (5,6%).
Σύμφωνα με το S&P Capital IQ, η ανταγωνιστική Renault εξετάζει περιθώρια ebit για ολόκληρο το έτος κοντά στο 8%.
Η Volkswagen θέλει να αυξήσει το περιθώριο κέρδους της μάρκας VW στο 6,5% έως το 2026.
Πέρυσι προέβλεψε βελτιώσεις απόδοσης 10 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Το κλείσιμο των εργοστασίων που προαναφέρθηκε και οι απολύσεις ενδέχεται να προσθέσουν άλλα 4 δισ. ευρώ, πιστεύει ο Daniel Schwarz στη Stifel.
Συνολικά, τέτοια μέτρα αντιπροσωπεύουν περίπου το 15% των πωλήσεων της μάρκας VW – πολύ περισσότερα από όσα χρειάζεται για να επιτύχει τον στόχο περιθωρίου κέρδους.
Οι επενδυτές ελπίζουν ότι μια τέτοια υπέρβαση υποδηλώνει τις τεράστιες δυνατότητες της VW να μειώσει τα κόστη και να σταματήσει την κατρακύλα στις πωλήσεις οχημάτων.
Ωστόσο, το περιβάλλον βαίνει επιδεινούμενο, δεδομένου ότι οι κινεζικές αυτοκινητοβιομηχανίες συνεχίζουν να κερδίζουν μερίδια στο εσωτερικό και στο εξωτερικό.
Αυτό, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι περικοπές και τα κλεισίματα θα αντιμετωπίσουν σφοδρή αντίθεση, εξηγεί γιατί οι μετοχές της VW διαπραγματεύονται 3,3 φορές τα κέρδη του επόμενου έτους.
Οι επενδυτές ξεκάθαρα δεν πιστεύουν ότι η αυτοκινητοβιομηχανία θα επανέλθει…
www.bankingnews.gr