Το μεγάλο γεωπολιτικό στοίχημα του Erdogan για είσοδο της Τουρκίας στις BRICS – Η Δύση σε παρακμή
H προσθήκη της Τουρκίας στις BRICS σημαίνει ότι θα είναι το μοναδικό μέλος του ΝΑΤΟ σε μια ένωση με επικεφαλής τη Ρωσία και την Κίνα
Δεδομένης της ρητορικής και των ενεργειών της Άγκυρας κατά την τελευταία δεκαετία, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η Τουρκία αποφάσισε τελικά να υποβάλει επίσημη αίτηση για ένταξη στις BRICS, σημειώνει σε ανάλυσή του το European Council on Foreign Relations.
Το οικονομικό μπλοκ, το οποίο ιδρύθηκε το 2009 από τη Βραζιλία, τη Ρωσία, την Ινδία και την Κίνα, θεωρείται πλέον ως μία ομάδα για τις μη δυτικές δυνάμεις που αναζητούν μια εναλλακτική λύση στη γεωπολιτική τάξη υπό δυτική ηγεσία, ιδίως όσον αφορά το παγκόσμιο εμπόριο.
Το 2024, οι BRICS διεύρυναν τα μέλη τους για να συμπεριλάβουν χώρες όπως το Ιράν, η Αίγυπτος και η Σαουδική Αραβία.
Η διπλή ιδιότητα της Τουρκίας
Αλλά η προσθήκη της Τουρκίας σημαίνει ότι θα είναι το μοναδικό μέλος του ΝΑΤΟ σε μια ένωση με επικεφαλής τη Ρωσία και την Κίνα.
Αυτό είναι μεγάλη υπόθεση.
Εάν η υποψηφιότητα της Τουρκίας πετύχει, θα ωφελήσει τη συνεχιζόμενη προσπάθεια της χώρας να αναπτύξει μια ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική, η οποία συχνά αποκλίνει από τους υπερατλαντικούς συμμάχους της.
Ωστόσο η απομάκρυνση της Τουρκίας από τη Δύση δεν είναι κάτι καινούργιο.
Η Τουρκία του Erdogan είναι παγιωμένη σε ένα μεταδυτικό αφήγημα που έχει διαμορφώσει την πολιτική του ταυτότητα για τουλάχιστον μια δεκαετία.
Η ιδέα ότι η Δύση βρίσκεται σε παρακμή είναι πλέον σταθερά ριζωμένη σε όλο το τουρκικό πολιτικό φάσμα και οι σημερινοί πολιτικοί ηγέτες της Τουρκίας πιστεύουν ότι η στρατηγική αυτονομία είναι το εισιτήριο για έναν μεγαλύτερο ρόλο στην παγκόσμια σκηνή.
Παρόλο που οι BRICS παράγουν το 36-37% του παγκόσμιου ΑΕΠ, η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει ο κύριος εταίρος της Τουρκίας για το εμπόριο και τις επενδύσεις και η κύρια εξαγωγική αγορά της – σε αυτό το πεδίο, η σχέση των BRICS με την Τουρκία υστερεί.
Ωστόσο η τουρκική επιχειρηματολογία για την ένταξη στις BRICS φαίνεται να είναι ότι, εκτός από την οικοδόμηση εμπορικών ευκαιριών, η συμμετοχή θα μπορούσε να κάνει τους δυτικούς συμμάχους της Άγκυρας να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή στις εγχώριες ανάγκες της.
Τουλάχιστον, η Άγκυρα ελπίζει ότι θα αμβλύνουν την πολιτική της ψυχρής αντιμετώπισης της τουρκικής πρωτεύουσας.
Πως θα αντιδράσει η Δύση
Το πραγματικό ερώτημα είναι πώς η Ευρώπη και οι ΗΠΑ θα πρέπει να αντιδράσουν στη νέα γεωπολιτική κίνηση της Τουρκίας.
Μένει να δούμε αν οι δυτικοί σύμμαχοι της Τουρκίας θα συνεχίσουν να αγνοούν τη γεωπολιτική παρέκκλιση της Άγκυρας ή αν θα τραβήξουν μια σταθερή γραμμή που θα λέει ότι η ένταξη στα BRICS δεν συνάδει με τις προηγούμενες δεσμεύσεις της Τουρκίας έναντι των δυτικών θεσμών.
Πρώτον, οι Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί θα πρέπει να σταματήσουν να γουρλώνουν τα μάτια τους και να χασμουριούνται όταν ακούνε τη λέξη «BRICS».
Σε ιδεολογικό επίπεδο, τα μέλη των BRICS φαίνονται ενωμένα στην πεποίθησή τους ότι η Δύση είναι βουτηγμένη στην υποκρισία, ιδίως όσον αφορά τη Γάζα.
Δεύτερον, και πιο σημαντικό, οι ευρωπαϊκές χώρες και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να εξετάσουν το είδος της σχέσης που επιθυμούν με την Τουρκία.
Μια πραγματική ένταξη της Τουρκίας στις BRICS θα περιπλέξει τους θεσμικούς δεσμούς της Άγκυρας με το ΝΑΤΟ και την ΕΕ.
Αλλά σε περίπτωση που τελικά «κρεμάσει» η Άγκυρα την ιδέα των BRICS για να τραβήξει την προσοχή της Δύσης, θα πρέπει να δώσει ευκαιρίες για μια επανεξέταση, και ίσως επαναπροσέγγιση, της σχέσης της Δύσης και της Τουρκίας.
«Αν η οικονομική μας ολοκλήρωση με την ΕΕ είχε στεφθεί με την ένταξη, ίσως να μην βρισκόμασταν σε μια τέτοια αναζήτηση», δήλωσε πρόσφατα ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Hakan Fidan.
Τα βλέμματα στο Kazan
Όπως όλα δείχνουν, η αίτηση ένταξης της Τουρκίας στις BRICS θα εξεταστεί στην επικείμενη συνάντηση στο Καζάν στις 22 Οκτωβρίου, όπου θα παραστούν τόσο ο Erdogan, όσο και ο Putin.
Αν προχωρήσει, θα είνα μία πολύ σημαντική εξέλιξη για τη Ρωσία και την Κίνα – αλλά δεν είναι απαραίτητα μια απώλεια για τη Δύση, υπό την προϋπόθεση ότι μπορεί να αναδιαμορφώσει τη σχέση της με την Τουρκία.
Σε αυτό το γεωπολιτικό στοίχημα ποντάρει ο Erdogan.
www.bankingnews.gr