ΤΟ ΠΑΡΑΛΟΓΟΝ ΤΗΣ ΑΣΤΡΟΛΟΓΙΑΣ

του Μιχαήλ Χούλη, Θεολόγου*  

Τόσο φιλοσοφικά όσο και επιστημονικά η αστρολογία καταρρίπτεται. Ακόμη, χριστιανική ζωή και αστρολογία δεν συμβιβάζονται μεταξύ τους. Αυτό επισημαίνουν τόσο η Παράδοση της Εκκλησίας, όσο και η Αγία Γραφή. Από την στιγμή που ορίζουμε το Θεό ως οδηγό μας, παύει πλέον να ισχύει κάθε άλλη απόλυτη εξάρτηση από είδωλα, δεισιδαιμονίες και πεπρωμένο. Όλα αυτά ανήκουν στο παρελθόν. Επρόκειτο για θρησκοληψίες και πνιγηρή ζωή επί ειδωλολατρικού εδάφους. Ο Θεός μάς θέλει ελεύθερους και ρωμαλέους, όχι υποταγμένους σε αδιέξοδους και ψεύτικους ντετερμινισμούς. Οι πιστοί εμπιστεύονται στο θέλημα του παντοδύναμου Θεού και όχι στη μαγεία και δουλεία αστρολογικών υπολογισμών και αστερισμών, των οποίων άλλωστε οι ενδείξεις και οι θέσεις έχουν αλλάξει κατά πολύ από το παρελθόν, σύμφωνα και με τα πορίσματα της αστρονομίας. Εξάλλου, οι εσωτερικοί αστρολόγοι αντιμετωπίζουν την αστρολογία σαν πίστη, όχι σαν επιστήμη, και μάλιστα αποκρυφιστική, ΣΑΝ “ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ”. Στο ίδιο πλαίσιο, ο χριστιανός που έχει ουσιαστική σχέση με την αστρολογία, οφείλει να γνωρίζει ότι άγεται και φέρεται από μια προχριστιανική πλάνη, της οποίας το θρησκευτικό κοσμοείδωλο δεν ισχύει πλέον.

Η αστρολογία ξεκίνησε ως ενασχόληση με τα άστρα, τα ουράνια σώματα και τον ήλιο, με σκοπό την προσπάθεια καθορισμού της καλύτερης εποχής για σπορά και θερισμό και τη μέτρηση του χρόνου. Σταδιακά, οι αστέρες λατρεύτηκαν ως επώνυμοι θεοί και συνδέθηκε η αστρολογία με «τη μαντική, τη μαγεία και την ειδωλολατρία» (‘Λεξικό Βιβλικής Θεολογίας’, εκδ. Βιβλικό Κέντρο Άρτος Ζωής, Αθ. 1980, σελ. 154). Απετέλεσε δηλαδή τμήμα των παγανιστικών θρησκειών (‘Η Αστρολογία στους αιώνες’, Francis και Dominique Clerc, στην “Ιστορία εικονογραφημένη”, αρ. τ. 120, Ιούνιος 1978). Ο άνθρωπος υποδουλώθηκε έκτοτε σε ασφυκτικές και τρομακτικές δυνάμεις, που έκρυβαν τον αληθινό Θεό από τα μάτια της ψυχής του, ενώ στη Βίβλο όλες οι φυσικές δυνάμεις και τα άστρα χάνουν το ειδωλολατρικό τους περιεχόμενο, υποτάσσονται και υμνούν το Θεό και τον Ιησού Χριστό, που έδωσε τέλος στις «δεισιδαιμονίες», στην «αστρική αιτιοκρατία» και στο φόβο του «πεπρωμένου» (‘Λεξικό Βιβλικής Θεολογίας’, όπου ανωτέρω, σελ. 154,155).

ΑΝΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΑΣΤΡΟΛΟΓΙΑΣ

1. Από την πλευρά της φιλοσοφίας

Για το διάσημο φιλόσοφο και εκπρόσωπο της Σχολής της Φραγκφούρτης, Τέοντορ Αντόρνο, η αστρολογική “κουλτούρα” είναι σύμπτωμα πνευματικής οπισθοδρόμησης της κοινωνίας, που διευκολύνει την επικράτηση αυταρχικών και ολοκληρωτικών τάσεων, γιατί ΕΙΝΑΙ “ΜΙΑ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ”. Με την εργασία του “Τα άστρα κάτω στη γη” (εκδόσεις Πρίσμα, μετάφραση: Φώτης Τερζάκης), ο Αντόρνο “έδειξε ότι η αστρολογική ιδεολογία εναρμονίζεται με τον καθολικό σκοπό της κυρίαρχης ιδεολογίας, στο μέτρο που προωθεί την αποδοχή του δεδομένου, ΕΝΙΣΧΥΕΙ ΤΗΝ ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΟΥ ΜΟΙΡΑΙΟΥ, ΤΗΝ ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΠΑΚΟΗ, παραλύει τη θέληση για αλλαγή των κοινωνικών συνθηκών και αναπαράγει τελικά το status quo μέσα στο πνεύμα των ανθρώπων (βλ. και Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 21-1-1996, σελ. 52). Σημαντική συμβολή του Ιουδαϊσμού και του Χριστιανισμού στη φιλοσοφία και την επιστήμη υπήρξε η απομυθοποίηση της φύσης των ουράνιων σωμάτων και η αντιμετώπισή τους ως αψύχων υλικών. Η ζωή μας για τις δύο αυτές εξ Αποκαλύψεως θρησκείες εξαρτάται όχι από τα ζώδια και τους αστερισμούς, αλλά ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΝΟΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΑΦ’ ΕΝΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΜΑΣ ΑΓΩΝΑ ΑΦ’ ΕΤΕΡΟΥ.

2. Από την πλευρά της επιστήμης

ΦΗΜΙΣΜΕΝΟΙ ΑΣΤΡΟΝΟΜΟΙ ΣΕ ΑΡΚΕΤΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΑΡΝΗΘΗΚΑΝ ΤΗΝ ΕΓΚΥΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΦΕΡΕΓΓΥΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΑΣΤΡΟΛΟΓΙΑΣ. Τα ουράνια σώματα (ήλιοι, πλανήτες, δορυφόροι, κομήτες, κλπ.), αποφαίνονται οι αστρονόμοι, είναι άψυχα αντικείμενα, που επηρεάζουν ελάχιστα την ψυχοσύνθεσή μας, μπορούν να συσχετισθούν με φυσικά φαινόμενα (πχ. παλίρροιες) ή να επηρεάσουν τα ραδιοφωνικά κύματα, αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να επέμβουν στο παρόν και το μέλλον μας, να προκαλέσουν “τύχη ή ατυχία”, να μας αλλάξουν χαρακτήρα ή θέληση, να μας οδηγήσουν στη ζωή ή στο θάνατο.

3. Εξ επόψεως χριστιανικής

Στην Παλαιά Διαθήκη, ο Θεός δια του προφήτη Ησαΐα εξαγγέλλει: “Πολύ έχεις κοπιάσει στις συσκέψεις σου και τις αποφάσεις σου. Ας σταθούν τώρα όρθιοι και ας σε σώσουν οι αστρολόγοι του ουρανού, αυτοί που (τάχα) βλέπουν τους αστέρες και μαντεύουν το μέλλον, ας αναγγείλουν σε σένα τι πρόκειται να συμβεί εναντίον σου. Να όλοι αυτοί σαν φρύγανα θα κατακαούν στη φωτιά” (Ησαΐας: 47, 12-15).

Άλλωστε, μεγάλοι ΠΑΤΕΡΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ καταφέρθηκαν με οξύτητα εναντίον της ειδωλολατρικής αστρολογικής πλάνης (Μ. Βασίλειος, Γρηγόριος Θεολόγος, Γρηγόριος Νύσσης, Ιωάννης Χρυσόστομος, Ιωάννης Δαμασκηνός), αλλά και ο 36ος κανόνας της τοπικής Συνόδου της Λαοδικείας ορίζει: “ου δει ιερατικούς ή κληρικούς, μάγους ή επαοιδούς ή μαθηματικούς (αστρολόγους) είναι“. Ο πανεπιστήμων Μέγας Βασίλειος αποφαίνεται ότι είναι μάλλον ανέφικτο να προσδιορίσει κανείς τις εκάστοτε θέσεις και τα σχήματα και τις κινήσεις των άστρων και των ουρανίων σωμάτων, γιατί είναι πράγματι αεικίνητα και μεταβάλλεται τάχιστα το παρόν τους. Δεν μπορεί, δηλαδή, να βασιστεί κανείς σ’ αυτά, για να προβλέψει τις μελλοντικές τύχες των ανθρώπων και των εθνών (‘Και σήμερα είδωλα;’ αρχιμ. Γ. Ι. Δημοπούλου, εκδ. Σωτήρ, Αθ. 1992, σελ. 35,39).

Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, στο μνημειώδες έργο του “Έκδοσις ακριβής της Ορθοδόξου Πίστεως”, αφού επισημαίνει ότι η αστρολογία ξεπήδησε μέσα από την προχριστιανική αλογία και πλάνη, συμπεραίνει: “Επειδή δημιουργηθήκαμε από τον Δημιουργό με ελεύθερη βούληση, είμαστε κύριοι των πράξεών μας. Διότι, αν όσα πράττουμε, τα κάνουμε λόγω της κινήσεως των αστέρων, τότε ό,τι κάνουμε γίνεται αναγκαστικά. `Ο,ΤΙ ΟΜΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΑ, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΥΤΕ ΑΡΕΤΗ, ΟΥΤΕ ΚΑΚΙΑ”. ΣΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΑΥΤΗ, Ο ΚΟΣΜΟΣ ΔΕΝ ΘΑ ΕΙΧΕ ΚΥΒΕΡΝΗΤΗ ΤΟ ΘΕΟ ΚΑΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΔΕΝ ΘΑ ΕΙΧΕ ΤΟ ΑΥΤΕΞΟΥΣΙΟ (‘Σύγχυση – Πρόκληση – Αφύπνιση’, π. Γ. Μεταλληνού, εκδ. Αρμός, Αθ. 1991, σελ. 29,30). Ακόμη, αν όλα ήταν «αποτέλεσμα ανάγκης», θα ήταν «περιττοί και οι νομοθέτες», περιττοί και οι «δικαστές» και οι ελπίδες των χριστιανών θα ήταν άχρηστες και μάταιες, εφόσον οι πράξεις μας δεν θα ήταν αποτέλεσμα εσωτερικής ελεύθερης βούλησης, αλλά επακόλουθο της ειμαρμένης. Τότε, ούτε η δικαιοσύνη θα ετιμάτο, ούτε η αμαρτία και η παρανομία θα έπρεπε να τιμωρείται (‘Και σήμερα είδωλα;’, όπου ανωτέρω, σελ. 36).

Επομένως, οι χριστιανοί γνωρίζουμε πως όλη η κτίση και Δημιουργία είναι στα χέρια και μόνο του Θεού, που είναι ο απόλυτος Κύριος του σύμπαντος, ως προσωπικός δημιουργός του. Ο άνθρωπος, που είναι πλασμένος “κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσίν” Του, έχει ελεύθερη βούληση και μπορεί να υπερβαίνει την ενστικτώδη φύση του, καθοδηγώντας την, και μεταμορφώνοντάς την προς την οντολογική του τελείωση, δηλαδή τον αγιασμό του.

Εικόνα: από pixabay