Η μύηση του Πυθαγόρα.

Πριν πάει στην Αίγυπτο ο Πυθαγόρας πήγε στην Κρήτη, και συνάντησε τους μύστες του Μόργη, που ήταν ένας από τους Δακτύλους. Αυτοί του έκαναν καθαρμούς με την πέτρα του κεραυνού από τα χαράματα ξαπλωμένος μπρούμυτα στην ακροθαλασσιά, τη νύχτα πάλι στην όχθη του ποταμού, στεφανωμένος με μαλλιά μαύρου αρνιού.

Έπειτα κατέβηκε σ’ ένα σπήλαιο, το λεγόμενο Ιδαίο άντρο, κρατώντας στα χέρια του μαύρο μαλλί. Έμεινε εκεί τις καθιερωμένες από το τελετουργικό 3 Χ 9 = 27 ημέρες, πρόσφερε θυσίες στον Δία και είδε το θρόνο που στρώνεται κάθε χρόνο προς τιμήν του. Χάραξε δε κι ένα επίγραμμα στον τάφο του, με τίτλο «Ο Πυθαγόρας στον Δία», που άρχιζε έτσι: «Ενθάδε κείται ο Ζαν, που τον ονομάζουν Δία».

Όσο για τη διδασκαλία του, οι περισσότεροι λένε ότι τις λεγόμενες μαθηματικές επιστήμες τις διδάχθηκε από τους Αιγυπτίους, τους Χαδαίους, τους Φοίνικες, τους Εβραίους γιατί από παλιά οι Αιγύπτιοι είχαν ασχοληθεί με τη γεωμετρία, οι Φοίνικες με τους αριθμούς και τους μαθηματικούς υπολογισμούς και οι Χαλδαίοι με την παρατήρηση των ουράνιων φαινομένων. Από τους Εβραίους έμαθε με ακρίβεια τη γνώση των ονείρων και πρώτος αυτός εφάρμοσε τη μαντική με το λιβάνι.

Στην Αίγυπτο συναναστρεφόταν τους ιερείς και αφομοίωσε τη σοφία, των Αιγυπτίων και τη γλώσσα, τους, καθώς και τις τρεις διαφορετικές γραφές τους την επιστολογραφική, την ιερογλυφική και τη «συμβολική», που διαβάζονται είτε κυριολεκτικά (καθώς παριστάνουν συγκεκριμένα πράγματα μέσω της μίμησης) είτε αλληγορικά, με υπαινιγμούς. Επιπλέον, έμαθε περισσότερα και για τους θεούς.

Στην Αραβία συναναστρεφόταν το βασιλιά. Στη Βαβυλώνα πάλι, εκτός απ’ τους άλλους Χαλδαίους που γνώρισε, πήγε να βρει και τον Ζάρατο. Αυτός τον εξάγνισε από τα μιάσματα της προηγούμενης ζωής του, και του έμαθε από τι πρέπει να απέχουν όσοι επιδιώκουν την αρετή, ώστε να διατηρήσουν την αγνότητα τους. Επίσης του ανέπτυξε τις θεωρίες του για τη φύση και για τις αρχές των πάντων. Έτσι ο Πυθαγόρας αποκόμισε το μεγαλύτερο μέρος της σοφίας του από τα ταξίδια του σ” αυτούς τους λαούς.

Όσα πάλι έχουν σχέση με τις τελετές που γίνονται προς τιμήν των θεών, καθώς και τις υπόλοιπες συνήθειες του καθημερινού βίου, λένε πως τα ‘μάθε και τα παρέλαβε από τους Μάγους.

Στο έβδομο βιβλίο του έργου του Περιήγηση, ο Ενδοξος αναφέρει ότι ο Πυθαγόρας τηρούσε τόσο πολύ τους κανόνες αγνότητας κι απέφευγε τόσο συστηματικά τους φόνους και τους φονιάδες, ώστε όχι μόνο δεν άπλωνε το χέρι του σε ό,τι έμψυχο, αλλά και φρόντιζε να μην πλησιάζει ποτέ χασάπηδες και κυνηγούς.

Ο Αντιφώντας, στο βιβλίο του με τίτλο «Η ζωή όσων διακρίθηκαν για τις αρετές τους», διηγείται την καρτερική αντοχή που έδειξε ο Πυθαγόρας όταν ήταν στην Αίγυπτο. Λέει λοιπόν ότι, επειδή είχε αποδεχθεί ως καλύτερη την αγωγή των Αιγυπτίων ιερέων και επιδίωκε με ζήλο να γίνει κοινωνός της, παρακάλεσε τον Πολυκράτη, τον τύραννο, να γράψει στον Άμασι, το βασιλιά της Αιγύπτου, που ήταν φίλος του και του είχε προσφέρει φιλοξενία.

Έτσι θα του δινόταν η δυνατότητα να πάρει κι αυτός μέρος στην εκπαίδευση των Αιγυπτίων ιερέων. Όταν έφτασε, ο Άμασις του έδωσε συστατικές επιστολές για τους ιερείς. Πριν όμως καλά καλά προλάβει ο Πυθαγόρας να συναναστραφεί τους ιερείς της Ηλιόπολης, τον έστειλαν στη Μέμφιδα, επειδή τάχα εκεί οι συνάδελφοι τους ήταν αρχαιότεροι στην πραγματικότητα όμως αυτό ήταν πρόφαση των Ηλιοπολιτών κι από τη Μέμφιδα με την ίδια δικαιολογία ήρθε στους ιερείς της Διοσπόλεως . Οι τελευταίοι δεν μπορούσαν να προβάλλουν δικαιολογίες, επειδή φοβούνταν την αντίδραση του βασιλιά.

Φαντάστηκαν, όμως, ότι με την πολλή κακομεταχείριση θα μπορούσαν να κάνουν τον Πυθαγόρα να εγκαταλείψει τα σχέδια του. Τον υποχρέωσαν λοιπόν να υπομείνει παραγγέλματα σκληρά και τελείως ξένα προς την Ελληνική αγωγή. Ο Πυθαγόρας, όμως, τα εκτέλεσε πρόθυμα και τόσο πολύ τον θαύμασαν, ώστε του έδωσαν το ελεύθερο να προσφέρει θυσίες στους θεούς και να συμμετέχει στη λατρεία τους, πράγμα που δεν έχει ξαναγίνει με κανέναν άλλον ξένο μέχρι και στους Αιγυπτίους.

Σχόλιο. Ο Πυθαγόρας ήταν ο πρώτος ο οποίος έδωσε το όρο Φιλοσοφία, σε ένα παν επιστημονικό τρόπο έρευνας σκέψης, αλλά και ένα τρόπο ζωής που επιδίωκε την αυτογνωσία, τον αυτοέλεγχο και την διεύρυνση της συνείδησης. Οι γνώσεις του Πυθαγόρα, σύμφωνα με όλες τις πηγές προήλθαν σε μεγάλο βαθμό από σύγχρονους προς την αρχαία Ελλάδα πολιτισμούς.

Ο Πορφύριος το επιβεβαιώνει αυτό. Το μεγαλείο των αρχαίων Ελλήνων όμως είναι πως ότι δανείστηκαν το καλλιέργησαν και το ανέπτυξαν στον μέγιστο βαθμό, όχι προς όφελος μίας μικρής ομάδας ανθρώπων πέριξ της άρχουσας τάξης και του ιερατείου, αλλά προς όφελος της πόλεως και των πολιτών στο σύνολο τους. Και μπορεί οι μαθητές του Πυθαγόρα να ήταν μια κλειστή ομάδα ανθρώπων με ειδικά χαρακτηριστικά, σχέσεις και όρκους σιωπής, η αρχή όμως είχε γίνει, η φιλοσοφία πλέον εμπότισε δημιουργικά την αρχαία Ελληνική σκέψη, κυοφορώντας εντός της το μεγαλείο του αρχαίου Ελληνικού πολιτισμού.

ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ, Πυθαγόρου βίος. Ο «Πυθαγόρου βίος» του Νεοπλατωνικού φιλοσόφου του 3ου μ.Χ. αιώνα Πορφύριου (μαθητής και επιμελητής των Εννεάδων του Πλωτίνου) αντιστοιχεί στο μόνο σωζόμενο κεφάλαιο από μια Ιστορία της φιλοσοφίας που εκτεινόταν από τα Τρωικά ως τον Πλάτωνα. Με την ακρίβεια και την ευσυνειδησία τού ιστορικού, ο Πορφύριος καταγράφει στον «Πυθαγόρου βίο» τις σχετικές παραδόσεις, προσφέροντας μια βασική πηγή για τη μελέτη του αρχαίου Πυθαγορισμού. Συγχρόνως όμως το έργο είναι μια νεοπλατωνική βιογραφία – μια έμμεση μαρτυρία για την εποχή του Πορφύριου και για το Πυθαγορίζον ρεύμα που διατρέχει την ύστερη αρχαιότητα. Και ο Πυθαγόρας, ως η αρχετυπική ενσάρκωση του «θείου ανδρός», γίνεται το ζωντανό πρότυπο ενός φιλοσοφικού και ασκητικού μαζί τρόπου ζωής που οδηγεί στη θέωση.

Πίνακας: Πυθαγόρας, Γιάννης Νίκου, ζωγράφος.

loading...