Πώς ο Ράμα εξελίχθηκε σε πασά του Ερντογάν
Ο Έντι Ράμα, ο μόνος Αλβανός πρωθυπουργός στην ιστορία που κέρδισε τρεις διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις, προσπάθησε σκληρά να δημιουργήσει μια προσωπική φιλία με τον αυταρχικό ηγέτη της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η απόφαση της αλβανικής κυβέρνησης να κλείσει τα σχολεία που συνδέονται με το θρησκευτικό κίνημα του Φετουλάχ Γκιουλέν προκάλεσε έκπληξη και αποτελεί σαφή ένδειξη ότι ο Ράμα δεν μπόρεσε να αντισταθεί στις δελεαστικές προσφορές του Ερντογάν.
Όπως γράφει ο Τουρκμέν Τερζί, σε άρθρο του στο Turkish Minute, το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν πέτυχε να πείσει πολλές κυβερνήσεις σε διαφορετικές ηπείρους να κλείσουν τα σχολεία που συνδέονται με τον Γκιουλέν. Ο Ράμα αρχικά απέρριψε το αίτημα του Ερντογάν που ζητούσε καταστολή των οπαδών του Τούρκου κληρικού Φετουλάχ Γκιουλέν στην Αλβανία. “Δεν έχουμε καμία υποχρέωση απέναντι στον πρόεδρο της Τουρκίας και την ίδια την Τουρκία, όπως ο πρόεδρος της Τουρκίας και η Δημοκρατία της Τουρκίας δεν μας χρωστάνε τίποτα γιατί δεν μπορεί να υπάρξει χρέος μεταξύ φίλων και αδελφική φιλία”, είπε ο Ράμα κατά τη διάρκεια ομιλίας στην έδρα του Σοσιαλιστικού Κόμματος, μετά την επίσκεψη Ερντογάν στα Τίρανα στις 17 Ιανουαρίου φέτος.
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Αλβανία, ο Ερντογάν επέκρινε σκληρά το κίνημα Γκιουλέν σε ομιλία του στο αλβανικό κοινοβούλιο. Ο Ερντογάν κατηγορεί μέλη του κινήματος Γκιουλέν για ενορχήστρωση απόπειρας πραξικοπήματος στις 15 Ιουλίου 2016, αν και το κίνημα αρνείται κατηγορηματικά οποιαδήποτε ανάμειξη. Η ομιλία του Ερντογάν έγινε δεκτή στη συνέλευση ως απόπειρα ανάμειξης ενός ξένου ηγέτη και ο Ράμα δήλωσε στην αλβανική τηλεόραση ότι η κυβέρνησή του δεν είχε στοιχεία ότι οι υποστηρικτές του Γκιουλέν αποτελούσαν απειλή για την Αλβανία, ανέφεραν τότε αλβανικές εφημερίδες. Από την άλλη πλευρά, ο Ράμα και ο Ερντογάν συμμετείχαν στην τελετή υπογραφής μιας σειράς συμφωνιών μεταξύ των δύο χωρών που αφορούν τη διαχείριση καταστροφών και εκτάκτων αναγκών, τα μέσα ενημέρωσης, τα κρατικά αρχεία, τον πολιτισμό και την τέχνη, την ασφάλεια και τη νεολαία και τον αθλητισμό.
Την επόμενη μέρα, ο Ράμα και ο Ερντογάν είχαν μια συνάντηση κεκλεισμένων των θυρών που σύμφωνα με πληροφορίες διήρκεσε πάνω από μία ώρα στο προεδρικό παλάτι στην Άγκυρα. Η τουρκική προεδρία δεν αποκάλυψε λεπτομέρειες για τη συνάντηση. Ο Αλβανός πρωθυπουργός συναντήθηκε επίσης με τον Ερντογάν στο περιθώριο του Φόρουμ Διπλωματίας της Αττάλειας τον Μάρτιο. Φαίνεται ότι μετά από όλες αυτές τις κεκλεισμένων των θυρών συναντήσεις, ο Ερντογάν κατάφερε τελικά να πείσει τον Ράμα να κλείσει τα σχολεία που συνδέονται με τον Γκιουλέν, επειδή λιγότερο από δύο μήνες αργότερα, στις 23 Σεπτεμβρίου, ο υπουργός Παιδείας του Ράμα, Εβίς Κούσι, ανακοίνωσε το κλείσιμο του Κολλεγίου Μεχμέτ Ακίφ.
Μετά από δημόσια κατακραυγή και διαμαρτυρίες φοιτητών, ο Κούσι επιβεβαίωσε στο Facebook ότι “Ξεκίνησαν το ακαδημαϊκό έτος 2022-2023 σε άλλη τοποθεσία και περιβάλλον που δεν έχει εγκριθεί από το Υπουργείο Παιδείας και Αθλητισμού, το οποίο δεν έχει σχετική νομική πιστοποίηση από άποψη των οικοδομικών προτύπων”. Ωστόσο, σύμφωνα με δήλωση του Κολλεγίου Μεχμέτ Ακίφ, η διεύθυνση του σχολείου έμαθε για την εντολή κλεισίματος μόνο από τα μέσα ενημέρωσης και σχεδιάζει να λάβει νομικά μέτρα για να την αμφισβητήσει. “Το μη δημόσιο Λύκειο “Μεχμέτ Ακίφ” είναι μέρος του Ιδρύματος Γκιουλενιστών για 26 χρόνια στην Αλβανία, εφαρμόζοντας σχολαστικά το νομικό πλαίσιο της χώρας, ενώ απολαμβάνει μεγάλη ιστορία επιτυχίας, καθώς κατατάσσεται σταθερά στην κορυφή της λίστα με τα καλύτερα σχολεία”, ανέφερε το Balkan Insight σε δήλωση του σχολείου.
Ο Ράμα εξέφράσθη με οργή μετά τις φοιτητικές διαμαρτυρίες, λέγοντας ότι “οι μαθητές θα πρέπει να διαμαρτυρηθούν ενάντια στους ιδιοκτήτες που πούλησαν το σχολικό κτήριο και μετακόμισαν αλλού χωρίς να λάβουν άδεια”.
Η Τουρκία χρηματοδότησε την κατασκευή ενός συγκροτήματος διαμερισμάτων 522 μονάδων με κόστος 42 εκατομμυρίων ευρώ για Αλβανούς που έμειναν άστεγοι από σεισμό 6,4 Ρίχτερ το 2019. Ο Ερντογάν και ο Ράμα παρευρέθηκαν σε τελετή παράδοσης των διαμερισμάτων στη βορειοδυτική πόλη Λάτσι τον Ιανουάριο. Ο Πρωθυπουργός Ράμα τον περασμένο Αύγουστο επέκρινε δριμύτατα την Ευρωπαϊκή Ένωση για τη διαχείριση της διανομής εμβολίων για τον COVID-19, καθώς η Αλβανία δεν έλαβε εμβόλια για τον κοροναϊό στην κορύφωση της πανδημίας και αντ’ αυτού έλαβε τα εμβόλια από την Τουρκία.
Οι αδύναμες δικαιολογίες του Ράμα για το κλείσιμο του πρώτου ιδιωτικού σχολείου της χώρας του στη μετακομμουνιστική Αλβανία έχουν δεχθεί κριτική από πολλούς Αλβανούς, καθώς αυτά τα σχολεία είναι γνωστά για την υψηλής ποιότητας εκπαίδευσή τους στα αλβανικά, αγγλικά και τουρκικά εδώ και δεκαετίες. Ο καθηγητής Δημοσιογραφίας στο Πανεπιστήμιο των Τιράνων Έρβιν Γκότσι είπε ότι “η εκπαίδευση έχει πολιτικοποιηθεί” και ένας άλλος καθηγητής, ο Ερλίς Τζέλα, είπε ότι το κολέγιο έκλεισε “επειδή το ζήτησε ο Τούρκος πρόεδρος”, σύμφωνα με το Balkan Insight.
Από την επίσκεψη του Ερντογάν στην Αλβανία τον Ιανουάριο, ο Ράμα αποκαλεί τον Ερντογάν “φίλο” του, προχωρώντας ακόμη παραπέρα λέγοντας ότι είναι κάτι περισσότερο από φιλία και ότι είναι “αδελφότητα”. Η στενή σχέση του Ράμα αποδίδει καρπούς επειδή η Αλβανία παρήγγειλε τα τουρκικής κατασκευής drones Bayraktar. Ο γαμπρός του Ερντογάν, Σελτσούκ Μπαϊρακτάρ, είναι στο Διοικητικό Συμβούλιο της Baykar Makina, η οποία κατασκευάζει μαχητικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη Bayraktar. Ο Ράμα είπε ότι η συμφωνία για τα drone είναι αξίας 6 εκατομμυρίων δολαρίων.
Ο Ράμα έχει δεχθεί κατηγορίες για διαφθορά. Ο αρχηγός της αλβανικής αντιπολίτευσης Λουλζίμ Μπάσα κατηγόρησε τον Ράμα ότι δώρισε παράνομα 50 εκατομμύρια ευρώ στον ιδιοκτήτη του διυλιστηρίου ARMO της Αλβανίας μέσω απλήρωτων φόρων. Μαζί με αυτό, ένας από τους πιο στενούς συνεργάτες του Ράμα εκτίει ποινή κάθειρξης 12 ετών με κατηγορίες για διαφθορά, διακίνηση ναρκωτικών και συμμετοχή σε εγκληματική ομάδα.
Ο Ερντογάν και ο Ράμα έχουν κατηγορηθεί και οι δύο για διαφθορά. Η Αλβανία είναι μέλος του ΝΑΤΟ και σημαντικός σύμμαχος για την Τουρκία-μέλος του ΝΑΤΟ στη νοτιοανατολική Ευρώπη, με την περιοχή να είναι στρατηγικής σημασίας για την Τουρκία λόγω ιστορικών και οικονομικών δεσμών. Αλλά η προσωπική φιλία του Ράμα με τον αυταρχικό Ερντογάν δεν θα βοηθήσει τη διαδικασία ένταξης της χώρας του στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αντίθετα, ο Αλβανός πρωθυπουργός έχει ήδη αμαυρώσει την εικόνα της χώρας του στον δημοκρατικό κόσμο κλείνοντας ένα από τα καλύτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα στην Αλβανία.
Οι Οθωμανοί κυριάρχησαν στην Αλβανία για εκατοντάδες χρόνια και πολλοί σημαντικοί πασάδες και μεγάλοι βεζίρηδες ήταν εθνικά Αλβανοί. Κατά ειρωνικό τρόπο, ο Μεχμέτ Ακίφ, το όνομα που δόθηκε στα τουρκικά κολέγια στην Αλβανία, ήταν εθνοτικά Αλβανός. Ο Μεχμέτ Ακίφ θεωρείται “εθνικός ποιητής” της Τουρκίας, συνθέτης των στίχων του τουρκικού εθνικού ύμνου, της “Πορείας της Ανεξαρτησίας”. Φαίνεται ότι ο Έντι Ράμα είναι λιγότερο πρόθυμος να γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης από ό,τι να γίνει πασάς του “σουλτάνου” Ερντογάν.
Πέτρος Κράνιας
