Γνώση και Άποψη.

Γράφει ο Χρήστος Μπουσιούτας*  

Σε μια δημοκρατική χώρα, κάθε ένας μπορεί να έχει όχι μόνο την άποψή του, αλλά και το δικαίωμα να την εκφράζει δημόσια.

Και όσοι την ακούν, έχουν και εκείνοι το δικαίωμα να την αξιολογούν και να την κρίνουν.

Είναι όμως άλλο πράγμα η άποψη και τελείως άλλο πράγμα η γνώση.

Άποψη είναι η οπτική γωνία από την οποία βλέπει κάποιος ένα γεγονός και ο τρόπος που αντιλαμβάνεται μια υπόθεση η κάτι που συμβαίνει.

Η άποψη είναι μια υποκειμενική έκφραση κρίσης ή πεποίθησης για κάτι.

Είναι σαν τις μύτες. Όλοι έχουμε από μία.

Η άποψη καθοδηγείται και επηρεάζεται έντονα από τα συναισθήματα, τον χαρακτήρα, τις αξίες, τις πεποιθήσεις, τις επιθυμίες, τις αντιλήψεις που έχει κάποιος και δεν είναι αποτέλεσμα αναζήτησης και μάθησης.

Είναι μια μεροληπτική και ασαφής θέση που εμπεριέχει κάποιες φορές την αλήθεια αλλά τις περισσότερες φορές το ψέμα.

Η άποψη δεν στηρίζεται σε πειστικά επιχειρήματα και σε επιστημονική τεκμηρίωση και πολλές φορές ρέπει προς τις θεωρίες συνωμοσίας.

Διαβάζουμε και ακούμε καθημερινά άσχετους με το αντικείμενο ανθρώπους, να εκφράζουν άποψη  για σοβαρά θέματα, όπως είναι τα ιατρικά, τα οικονομικά, ευαίσθητα κοινωνικά ζητήματα, χωρίς να έχουν ούτε ένα χιλιοστό γνώσης.

Και οι γύμνια των επιχειρημάτων τους αποκαλύπτεται όταν καλούνται να υπερασπιστούν τις απόψεις τους. Τότε όλοι εκείνοι που συνηθίζουν να εντυπωσιάζουν αφελείς με αοριστίες, δείχνουν να στριμώχνονται άσχημα όταν καλούνται  να περιγράψουν με σαφήνεια τις θέσεις τους και επικαλούνται έωλα επιχειρήματα που ξεφεύγουν κάποιες φορές από τα όρια της λογικής όπως συνέβη πρόσφατα με την πανδημία και τα εμβόλια. 

Η γνώση δεν είναι έτσι.

Η γνώση είναι αμερόληπτη και αντικειμενική γιατί στηρίζεται σε αδιάσειστα στοιχεία. Είναι αποτέλεσμα πολύχρονης μάθησης, παρατήρησης και έρευνας.

Η γνώση  είναι μια αντικειμενική πραγματικότητα, που στοιχειοθετείται με τη βοήθεια αποδεικτικών στοιχείων μέσα από την εξειδίκευση και την βιβλιογραφία. 

Με την γνώση μπορείς να εξηγήσεις τι πραγματικά συμβαίνει, είναι οικουμενική και δεν διαφέρει από άτομο σε άτομο.

Και το κυριότερο. Για να αποκτηθεί, χρειάζεται να καθίσεις πολλά χρόνια στα θρανία, να λιώσεις αρκετά παντελόνια και να «στραβωθείς» στο διάβασμα.

Η άποψη δεν τα χρειάζεται όλα αυτά. Μπορείς να την αποκτήσεις ακούραστα.

Γιατί να διαθέσεις χρόνια από την ζωή σου στα αμφιθέατρα και να ταλαιπωρήσεις τα μάτια σου στα βιβλία.

Αντικαθιστάς τα βιβλία με την οθόνη του υπολογιστή σου, τα αμφιθέατρα με τα social media, διαβάζεις και ακούς την ανοησία του κάθε ανεγκέφαλου, η κάποιου που για τους δικούς του λόγους διαφοροποιείται από την επιστημονική κοινότητα και ξαφνικά γίνεσαι εμπειρογνώμονας.

Αναμασάς δέκα ηλίθια η αληθοφανή επιχειρήματα, τα υπερασπίζεσαι με πάθος και δογματισμό και «κατατροπώνεις» τους πάντες.

Μπροστά σου όλη η επιστημονική κοινότητα φαντάζει αγράμματη.

Τι να σου πουν τώρα εσένα τα πανεπιστήμια, τα πτυχία και τα μεταπτυχιακά.

Τώρα εσύ είσαι ο σοφός. Απέκτησες το δικό σου μεταπτυχιακό μέσα από τις θεωρίες που διακινούνται στο διαδίκτυο.

Τώρα αναμασώντας απόψεις και θεωρίες άλλων έγινες αυθεντία. Τώρα είναι η ευκαιρία σου να βγεις από την αφάνεια ξεχνώντας αυτό που έλεγε ο Πλάτωνας:

«Όταν δεν έχεις γνώση δεν δικαιούσαι να έχεις γνώμη»