Ποιός σκότωσε την ΕΝΩΣΗ…

 ΜΕ ΤΗΝ ΙΣΧΥ της Μεραρχίας και την εύνοια των ΗΠΑ η Ελλάδα πρότεινε στον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο στις 20 Αυγούστου 1964 την άμεση εφαρμογή της Ένωσης χωρίς εδαφικές παραχωρήσεις σε κανέναν. Ο Μακάριος αρνήθηκε την επομένη 21 Αυγουστου 1964.  

Μια βδομάδα μετά (28 Αυγούστου 1964) το υπουργείο Οικονομικών της Κύπρου κυκλοφόρησε απόρρητο (μυστικό) έγγραφο μόνο ανάμεσα στους Υπουργούς με επιχειρήματα εναντίον της Ενώσεως ως… οικονομικά ασύμφορης! 

Ο Μακάριος συνέχισε να φωνάζει υπέρ της Ένωσης μέχρι και την άνοιξη του 1974.

Όπως υπάρχει “σημείο χωρίς επιστροφή”, εκείνο το έγγραφο, που είδε το φως εδώ και λίγους μήνες στο Αρχείο Τάσσου Παπαδόπουλου, έγινε το “σημείο της σιωπής”. Όπου εμφανιστεί πέφτει άξαφνα μια απόλυτη σιωπή. Ανατρέπει τα πάντα, μιαν ολόκληρη μυθολογία, την επικρατούσα φημολογία, αλλά και την ιστορία μαζί. Ακόμα κι εκείνος που πρώτος δημοσίευσε το έγγραφο, ο ιστορικός του Πανεπιστημίου Κύπρου Πέτρος Παπαπολυβίου, αρνείται να μιλήσει.

ΟΤΑΝ ο Γεώργιος Παπανδρέου παραπονέθηκε στον Μακάριο (επιστολή 25ης Φεβρουαρίου 1964) ότι αποφασίζει και ενεργεί μόνος του χωρίς συνεννόηση με την Αθήνα, ο Μακάριος συμφώνησε με τον Παπανδρέου ότι έχουν κοινό εθνικό στόχο την Ένωση και αποφάσισαν μαζί την άμεση κάθοδο ελληνικού στρατού στην Κύπρο.

          Τέσσερις μήνες μετά, στις 27 Ιουνίου, ο Μακάριος παραπονέθηκε στον Έλληνα πρέσβη στη Λευκωσία Μιλτιάδη Δελιβάνη ότι ο Παπανδρέου έστειλε περισσότερο στρατό από όσον είχαν αρχικά συμφωνήσει!!

          Αυτό δεν θα γραφόταν καν στην Ιστορία αν ο Μακάριος έλεγε “ναι” στην πρόταση για άμεση Ένωση που του έκαμε η Ελληνική Κυβερνηση στις 20 Αυγούστου 1964. Ο Μακάριος, όμως, αφού  σκέφθηκε καλά το πράμα, είπε “όχι” στις 21 Αυγουστου εκτός, έβαλε όρο, αν έπαιρνε προαγωγή και γινόταν… αντιβασιλεύς της Ελλάδος!!

          Στις 22 Αυγούστου (έγγραφο Department of State, Central Files, POL 27 CYP 462 secret) ο μεσολαβητής στις συνομιλίες της Γενεύης μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας για την Ένωση, Ντην Άτσεσον, ανέφερε στους ανωτέρους του ότι “αν αυτή τη στιγμή οι Έλληνες κηρύξουν την Ένωση θα μπορούν να που ότι είναι χωρίς όρους, γιατί θα είναι χωρίς όρους”. Δηλαδή δεν θα έπαιρνε τίποτε η Τουρκία.

          Ο Μακάριος όμως εξακολοθούσε να είναι αμετάπειστος: “ή μού δίνετε την αντιβασιλεία ή δεν έχει Ένωση”.

          Στις 23 Αυγούστου ο ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Ντην Ρασκ διαβεβαίωνε (έγγραφο D.S., C.F., POL 27 CYP 479 secret ) ότι ο 6ος στόλος θα εμπόδιζε οποιονδήποτε δοκίμαζε να εισβάλει στην Κύπρο για ν’ ανακόψει την Ένωση, ενώ στις 25 οι ίδιοι οι Άγγλοι (έγγραφο DEFE 11/456, no 10368) διαβεβαίωναν τους Αμερικανούς ότι με τους όρους που πρόσφεραν την Ένωση στους Έλληνες δεν θα έπαιρναν τίποτε οι Τούρκοι.

          Τίποτε ο δικός μας. Ή αντιβασιλεία ή δεν έχει Ένωση! Ο άνθρωπος αυτός ήταν ορκισμένος στην Ένωση, όμως τον ενοχλούσε που ήρθε πολύς ελληνικός στρατός εδώ για να υπερασπιστεί την Ένωση. Όχι μόνο δεν ήθελε την Ένωση αλλά έκαμνε και τα στραβά μάτια όταν τα νεαρά θύματα τής ανθενωτικής προπαγάνδας τοιυ ΑΚΕΛ του ΑΚΕΛ ξυλοκοπούσαν φαντάρους της Μεραρχίας, όπου τους εύρισκαν ανυπεράσπιστους. Στις δε 28 Αυγούστου 1964 έδωσε οδηγίες να κυκλοφορήσεις ανάμεσα στους Υπουργούς του από το Υπουργείο Οικονομικών έκθεση με την οποία παρουσίαζε την Ένωση ως… ασύμφορη οικονομικά!! Το “ου περί χρημάτων τον αγώνα ποιούμεθα” του ήρωα της ΕΟΚΑ Κυριάκου Μάτση το μετέτρεψε σε “περί χρημάτων τον αγώνα ποιούμεθα”!

          Τα υπόλοιπα, το τι ακολούθησε, είναι γνωστά ως γεγονότα μονόπλευρα αιτιολογημένα. Η σφαιρική τους θέαση, τα αίτια και τα αιτιατά θα καταδείξουν την προδοσία μέσα στην οποία ζούμε, την προδοσία που έγινε το οξυγόνο μας, την προδοσία που γιορτάζουμε και που τιμούμε, που προβάλλουμε ως πρότυπο “αγώνα”, ως ιδρυτική πράξη του κυπριακού κράτους που είναι, λέει, η τελευταία μας ελπίδα. Δεν το πιστεύω. Μόνο η Ελλάδα μπορεί να μας σώσει, η προδομένη από μάς. Μόνο εκείνη μπορεί να σώσει τους προδότες της. Άλλωστε τέτοια πατρίδα δεν υπάρχει δεύτερη στην Οικουμένη.

Κέντρο Μελετών Τάσσος Παπαδόπουλος