Νικητής ο Ορμπαν στο «μπρα ντε φερ» με την Ε.Ε.
Η περασμένη εβδομάδα θα αναδειχθεί σε ορόσημο στις σχέσεις της Ουγγαρίας με την Ευρωπαϊκή Ενωση. Ο συμβιβασμός που επετεύχθη σε επίπεδο ηγετών στη Σύνοδο Κορυφής για το έκτο πακέτο κυρώσεων αναγνωρίστηκε ευρέως ως διπλωματική νίκη του Βίκτορ Ορμπαν
Παρ’ ολ’ αυτά, στη συνέχεια, σε επίπεδο μονίμων αντιπροσώπων, η Βουδαπέστη ζήτησε –και εν μέρει έλαβε– νέες παραχωρήσεις. Οπως ο Ταγίπ Ερντογάν στο ΝΑΤΟ, έτσι και ο Ορμπαν στην Ε.Ε. αναδεικνύεται σε αδύναμο κρίκο της δυτικής συμμαχίας απέναντι στον Βλαντιμίρ Πούτιν. Στη Σύνοδο Κορυφής τη Δευτέρα, το ζήτημα του έκτου πακέτου κυρώσεων κυριάρχησε – κάτι το οποίο σχεδόν όλοι ήθελαν να αποφύγουν. Σε αυτούς συμπεριλαμβανόταν και ο ίδιος ο Ορμπαν, ο οποίος με επιστολή του στον Σαρλ Μισέλ στις 24 Μαΐου είχε ταχθεί κατά της συμπερίληψης του θέματος στην ατζέντα. «Η συζήτηση του ζητήματος των κυρώσεων μεταξύ των ηγετών απουσία συναίνεσης θα ήταν αντιπαραγωγική», έγραφε, ζητώντας πιο σαφείς δεσμεύσεις για το ύψος και τα χρονοδιαγράμματα χρηματοδότησης της αναγκαίας προσαρμογής των ουγγρικών ενεργειακών υποδομών.
Παράλληλα, οι διαδοχικές συμβιβαστικές προτάσεις της Κομισιόν προσέκρουαν σε τείχος άρνησης από τη Βουδαπέστη, ενώ η δυνατότητα εξαγοράς της συναίνεσης του Ορμπαν μέσω των πόρων του REPowerEU σκόνταφτε στην ανοιχτή εκκρεμότητα του κράτους δικαίου. Η βασική πηγή χρηματοδότησης για την απεξάρτηση από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα θα είναι το RRF και η Κομισιόν δεν έχει εγκρίνει το ουγγρικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, λόγω σοβαρών επιφυλάξεων για τις μεθόδους της κυβέρνησης Ορμπαν και την αρνητική τους επίδραση στη χρηστή διαχείριση των κοινοτικών κονδυλίων.
Ετσι, η πρωτοβουλία πέρασε στον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο οποίος επέλεξε να παρακάμψει τον συγκεκριμένο σκόπελο προτείνοντας αυτό που η Ουγγαρία είχε ζητήσει στην πρώτη της αντίδραση μετά την παρουσίαση των προτάσεων της Κομισιόν για το έκτο πακέτο (4 Μαΐου): την εξαίρεση του ρωσικού πετρελαίου που μεταφέρεται στην Ε.Ε. μέσω αγωγών. Ο Σαρλ Μισέλ βολιδοσκόπησε σειρά ηγετών μέσω τηλεδιασκέψεων για τη νέα προσέγγιση προτού τη θέσει στον Ορμπαν. Οι αντιδράσεις επί της αρχής ήταν θετικές, αλλά υπήρχε μεγάλη ανησυχία πως αν επιχειρείτο η επίτευξη συμφωνίας στη σύνοδο και αποτύχαινε, σχεδόν ένα μήνα αφότου παρουσιάστηκαν οι νέες κυρώσεις, το πλήγμα για την εικόνα της ευρωπαϊκής ενότητας θα ήταν βαρύ. Οι πρέσβεις, εν τω μεταξύ, σε δύο συνεδριάσεις την Κυριακή και τη Δευτέρα, απέτυχαν να καταλήξουν σε συμφωνία. Ως αποτέλεσμα, το θέμα έφτασε τελικά στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όπου, παρά τις δυσοίωνες δηλώσεις του Ορμπαν κατά την άφιξή του, επετεύχθη πολιτική συμφωνία. Η Ουγγαρία εξασφάλισε εξαίρεση του πετρελαίου που εισάγεται από τη Ρωσία μέσω αγωγών χωρίς συγκεκριμένη ημερομηνία λήξης. Επιπλέον, έλαβε εγγυήσεις ότι σε περίπτωση διακοπής της ροής μέσω του νότιου τμήματος του αγωγού Druzhba (που διέρχεται από την Ουκρανία), θα μπορεί να συνεχίσει να προμηθεύεται ρωσικό αργό με δεξαμενόπλοια.
Και όμως την Τετάρτη, ο Ούγγρος πρέσβης στην Ε.Ε. απαίτησε νέες αλλαγές: την αφαίρεση του Πατριάρχη Μόσχας Κυρίλλου από τη λίστα των υπό κύρωση ατόμων και τριετή εξαίρεση από την απαγόρευση εξαγωγών πετρελαιοειδών που προέρχονται από την επεξεργασία φθηνού ρωσικού πετρελαίου. Τελικά η συμφωνία επετεύχθη σε δεύτερη συνεδρίαση την Πέμπτη, με την Ουγγαρία να υποχωρεί για τις εξαγωγές, αλλά να πετυχαίνει την εξαίρεση του Κύριλλου.
Προαναγγελθείσα ρήξη
Οπως αναφέρει η Wall Street Journal, ο Ορμπαν είχε ήδη προειδοποιήσει στην άτυπη σύνοδο των Βερσαλλιών (10-11 Μαρτίου) ότι το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο αποτελούσε κόκκινη γραμμή για την κυβέρνησή του. Παρότι έχει στηρίξει τα πέντε πρώτα πακέτα κυρώσεων, έχει αρνηθεί να στείλει στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία, αλλά και να επιτρέψει τη διέλευσή της από το έδαφος της χώρας του. Η στάση του στο ζήτημα του πετρελαίου, στον απόηχο της άνετης επανεκλογής του στις αρχές Απριλίου, σφράγισε τη ρήξη στις σχέσεις του με τη μέχρι πρότινος ομοϊδεάτισσα πολωνική κυβέρνηση, που έχει αναδειχθεί σε ηγέτιδα του στρατοπέδου της μέγιστης πίεσης στη Ρωσία.
Η Κομισιόν δέχθηκε κριτική ότι προχώρησε βιαστικά στην παρουσίαση του έκτου πακέτου, χωρίς επαρκή επεξεργασία των τεχνικών δυσκολιών που συνεπάγεται η άμεση (εντός του έτους) απεξάρτηση από το ρωσικό πετρέλαιο και τα προϊόντα του. Ωστόσο, είναι σαφές –ειδικά με τη νέα εμπλοκή που σημειώθηκε μετά τη σύνοδο– ότι ο Ορμπαν παίζει ένα διαφορετικό παιχνίδι από τις υπόλοιπες χώρες. «Πρόκειται για μία πολιτική ομηρίας», όπως το θέτει στην «Κ» Ευρωπαίος διπλωμάτης. Η κοινή εκτίμηση των κρατών-μελών είναι ότι οι υπόλοιπες χώρες που έλαβαν κάποια μορφή εξαίρεσης (Γερμανία, Πολωνία, Τσεχία, Σλοβακία, Βουλγαρία, Κροατία) είχαν οι περισσότερες βάσιμα τεχνικά επιχειρήματα και –το κυριότερο– είναι όλες πολιτικά δεσμευμένες να μηδενίσουν τις εισαγωγές από τη Ρωσία το ταχύτερο δυνατόν.
Ο Ούγγρος πρωθυπουργός, στη δήλωση που ανάρτησε στο Facebook τα ξημερώματα της Δευτέρας προς την Τρίτη, πανηγύρισε ότι «πετύχαμε νίκη εις βάρος του σχεδίου της Κομισιόν να απαγορεύσει τη χρήση ρωσικού πετρελαίου από την Ουγγαρία», το οποίο χαρακτήρισε «το πλέον διεστραμμένο». Δεν υπήρχε στη δήλωσή του καμία αναφορά σε πρόθεση απεξάρτησης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα. Συνεχίζοντας να κλείνει το μάτι στη Μόσχα, παγιώνει την απομόνωσή του στις τάξεις της Ε.Ε.
