Στο ίδιο έργο θεατές

του Κώστα Καββαθά**

Ντροπή μου κι αίσχος μου όπως έλεγε ο κ. Πάτρας ο Γυμνασιάρχης μου στο 2ο Γ. Αρρένων Αθηνών-καλή του η ώρα όπου κι βρίσκεται στο σύμπαν.

Οι πυρκαγιές και η αντιμετώπισή τους

Το δάσος είναι τόσο πυκνό ώστε δεν μπορείς να περπατήσεις. Ένα πυκνό στρώμα από πευκοβελόνες κάλυπτε το έδαφος από χρόνια πολλά που, οι κυριακάτικοι εκδρομείς, χρησιμοποιούσαν σαν στρώμα για να ξαποστάσουν μετά το μεσημεριανό τσιμπούσι.

Τις νύχτες, οι οδηγοί των αυτοκινήτων αισθάνονταν έκπληξη όταν οι προβολείς τους ακινητοποιούσαν αλεπούδες και λαγούς ή φώτιζαν σκατζοχέρια, χελώνες και νυφίτσες. Το βουνό ήταν καταπράσινο, βαθιά η σκιά το καλοκαίρι κάτω απ’ τα φυλλώματα και, η υγρασία του χειμώνα επέτρεπε στα μανιτάρια ν’ αναπτυχθούν. Το βουνό δεν ήταν ο Πάρνωνας, ο Όλυμπος ή τα Βαρδούσια αλλά ο… Υμηττός.

Το δάσος άρχιζε από τον Κρεμασμένο Λαγό και προχωρούσε στις ανατολικές και βόρειες πλαγιές του Υμητού και ήταν η χαρά και η περηφάνια των λιγοστών Αθηναίων που γνώριζαν την ύπαρξή του…

Όλα αυτά μέχρι την ημέρα που, ανθρωπόμορφος νεοέλληνας έβαλε φωτιά για να μετατρέψει την περιοχή σε οικόπεδα ή, σαν απόδειξη έσχατης βλακείας, για ν’ ανάψει τσιγάρο μέσα στο δάσος.

Η μεγάλη πυρκαγιά του 1974 και η δεύτερη του 1981 δεν άφησε τίποτα όρθιο.

Σήμερα ο Κρεμασμένος Λαγός λέγεται… Κρανίου Τόπος.

Ολόκληρη η Ελλάδα θα ονομάζεται σε λίγο κρανίου τόπος, αν δεν τεθούν σύντομα τα θεμέλια για την αντιμετώπιση του προβλήματος σε εθνικό επίπεδο.

Η στήλη έχει ασχοληθεί στο παρελθόν με το πρόβλημα και θα ήθελε να επανέλθει για μια ακόμα φορά πριν οι μεγάλες πυρκαγιές αρχίσουν να καταστρέφουν όσα δάση έχουν μείνει όρθια.

Υλικό για τις σημειώσεις που θ’ ακολουθήσουν πάρθηκε μετά από μια σειρά συναντήσεις που είχε αυτός ο δημοσιογράφος με τους αρμόδιους του Υπουργείου Γεωργίας.

Αυτή τη στιγμή η Ελλάδα διαθέτει: 9 πυροσβεστικά αεροπλάνα Κανανταίρ CL-215, 30 τζιπ, 135 πυροσβεστικά αυτοκίνητα, 29 πούλμαν και 2240 ραδιοτηλέφωνα. Όλες οι φετινές απαιτήσεις θα καλυφθούν με έξοδα της τάξης των 370 εκατομμυρίων από τις δημόσιες επενδύσεις ενώ, 590 εκατομμύρια από το γεωργικό ταμείο θα διατεθούν για τη λειτουργία και συντήρηση του μηχανικού εξοπλισμού και τη μισθοδοσία του εργατοτεχνικού προσωπικού. Όπως ανακοινώθηκε, οι μόνιμοι δασικοί υπάλληλοι (543 δασολόγοι, 725 τεχνολόγοι και 590 δασοφύλακες) θ’ απασχολούνται και υπερωριακά ενώ, στη δύναμη των εργατοτεχνικών (180 οδηγοί και 90 δασοπυροσβέστες) προστίθενται κι άλλα 1110 άτομα (180 οδηγοί, 600 δασοπυροσβέστες και 430 πυροφύλακες) που θα κάνουν 24ωρες περιπολίες στις επικίνδυνες περιοχές.

Όλος αυτός ο κόσμος και ο εξοπλισμός θα πρέπει -θεωρητικά- να μην αφήσει καμιά πυρκαγιά να εξαπλωθεί σε οποιοδήποτε μέρος της Ελλάδας.

Κύριο ρόλο στην προσπάθεια για την καταπολέμηση των πυρκαγιών παίζουν βέβαια τα αεροπλάνα. Δύο απ’ τα πανάκριβα αεροσκάφη χάθηκαν κατά τελείως άδοξο τρόπο. Το ένα κατά την αποθαλάσσωση για εκπαιδευτική πτήση με τριμελές πλήρωμα πέφτοντας επάνω στην προκυμαία, γιατί αγνοήθηκε –όπως λένε οι ειδικοί στα θέματα ασφαλείας- ο βασικός κανόνας: ποτέ αποθαλάσσωση προς τη στεριά αλλά πάντα προς το ανοιχτό πέλαγος.

Το άλλο κάηκε στα Γιάννενα όταν το πλήρωμα, αντί να θέσει εκτός λειτουργίας έναν κινητήρα που παρουσίαζε διαρροή καυσίμου αύξησε την παροχή από την αντίστοιχη αντλία! Το αεροπλάνο αυτό ήταν εντελώς καινούργιο.

Στο τέλος του 1981 η κυβέρνηση θέλησε να πληροφορηθεί ποιες είναι οι τιμές των αεροπλάνων αυτών για ν’ αγοράσει ακόμα δύο και, κυριολεκτικά εξεπλάγη όταν διαπίστωσε ότι, η τιμή του κάθε αεροπλάνου είχε διπλασιαστεί μέσα στα δύο τελευταία χρόνια.

Όπως ήταν φυσικό η παραγγελία δεν δόθηκε και τώρα γίνεται μια μελέτη της διεθνούς αγοράς των πυροσβεστικών για να βρεθούν φθηνότερα μέσα για την κατάσβεση των πυρκαγιών.

Ένα σημείο που «διέφευγε» μέχρι σήμερα της προσοχής των αρμοδίων ήταν το παρακάτω: για να είναι ένα αεροπλάνο οικονομικό στη χρήση του θα πρέπει και τον υπόλοιπο χρόνο (εκτός από την περίοδο του καλοκαιριού) να χρησιμοποιείται για διάφορες αποστολές για να μη μένει ακίνητο στο έδαφος.

Τέτοιες αποστολές είναι: οι ναυτικές περιπολίες, η μεταφορά ασθενών, η μεταφορά ζωοτροφών σε αποκλεισμένες από τα χιόνια περιοχές, η προστασία των θαλασσών, η διάλυση των πετρελαιοκηλίδων, καθώς και άλλες αποστολές που μπορεί να έχουν άμεση σχέση με την ασφάλεια της χώρας.

Τα CL- 215 ρίχνουν μόνο θαλάσσιο νερό στις πυρκαγιές το καλοκαίρι. Τον υπόλοιπο χρόνο… διαχειμάζουν στα υπόστεγά τους!

Η κυβέρνηση λοιπόν -και ειδικότερα το Υπουργείο Γεωργίας- θα πρέπει να στρέψει την προσοχή του προς τα αεροπλάνα εκείνα που θα μπορούν, με ελάχιστες μετατροπές, να κάνουν κι άλλες δουλειές. Τέτοια αεροπλάνα υπάρχουν πολλά και προσφέρονται στο 1/5 της τιμής των καναδέζικων αεροπλάνων.

Οι υπηρεσίες δεν πρέπει ακόμα να απορρίπτουν την πιθανότητα ενοικίασης πυροσβεστικών αεροπλάνων ή την πιθανότητα της μετατροπής –σε εργοστάσια του εξωτερικού ή στην Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία στην Τανάγρα -αεροπλάνων που ήδη χρησιμοποιούνται από τις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις σαν τα Άλμπατρος HU-16 της Γκρούμαν αλλά και τα παροπλισμένα 720 της Ολυμπιακής που προσφέρονται στην αγορά αντί πινακίου φακής. Τα μεγάλα αυτά αεροπλάνα θα μπορούσαν να μεταφέρουν τόνους αντιπυρικού υλικού σε φωτιές, που ξεσπάνε σε σχετικά επίπεδα εδάφη. Ο υπογράφων δεν ισχυρίζεται ότι, τα 720 είναι κατάλληλα για πυρόσβεση αλλά μόνο ότι, η δυνατότητα της χρησιμοποίησής τους θα πρέπει να εξετασθεί πριν πουληθούν.

Τα παλιά γνωστά DC-6B, που διέθετε η Ολυμπιακή Αεροπορία πριν λίγα χρόνια, πουλιούνται τώρα από γαλλικές εταιρείες σαν πυροσβεστικά αφού οι άνθρωποι είχαν την εξυπνάδα να δουν τις επιχειρησιακές δυνατότητες του αεροπλάνου σ’ αυτόν τον τομέα.

Τα Άλμπατρος, τα C- 130, τα Τράκερ (αμερικάνικα βομβαρδιστικά του 2ου Π.Π.) χρησιμοποιούνται από χώρες που υπάρχουν οι άνθρωποι που γνωρίζουν το πρόβλημα της κατάσβεσης των πυρκαγιών.

Τα αεροπλάνα αυτά δε ρίχνουν… νερό πάνω στις φωτιές αλλά ένα ειδικό υλικό γύρω απ’ τις φωτιές που σταματάει την εξάπλωσή τους. Το υλικό αυτό, λένε οι Έλληνες «ειδικοί», είναι «πολύ ακριβό» και, ως εκ τούτου, ασύμφορο για την καταπολέμηση των πυρκαγιών.

Κανείς απ’ τους «ειδικούς» αυτούς όμως δεν εξέτασε ποτέ αν το υλικό αυτό μπορεί να κατασκευαστεί από τα εργοστάσια της Ελληνικής χημικής βιομηχανίας! Ούτε ποτέ κανείς κάθισε να υπολογίσει το κόστος ενός καμένου δάσους και να το συγκρίνει με το κόστος του φωσφορούχου αμμωνίου.

Το υλικό αυτό είναι 10- 15 φορές πιο αποτελεσματικό από το νερό και έχει και το μεγάλο προσόν να μην καταστρέφει τη βλάστηση (όπως το αλμυρό νερό) όπου πέφτει γιατί, εκτός των άλλων, περιέχει και 50 τοις εκατό λίπασμα!

Έτσι, μετά την πυρόσβεση βοηθάει ν’ αναπτυχθεί πάλι το δάσος. Έστω όμως ότι, η αγορά των πυροσβεστικών μέσων και η συντήρησή τους να είναι θέμα κόστους για το ελληνικό Δημόσιο…

Αν ναι, τότε γιατί δεν ανατίθεται στον ιδιωτικό φορέα η αντιμετώπιση των πυρκαγιών;

Αυτή τη στιγμή, υπάρχουν πάνω από 300 άνεργοι επαγγελματίες πιλότοι. Αρκετοί θα μπορούσαν να απορροφηθούν από τις πυροσβεστικές εταιρείες που, το χειμώνα θα μπορούσαν να προσφέρουν άλλο έργο συνδέοντας διάφορα απομακρυσμένα μέρη της χώρας με το κέντρο (που δεν έχουν την πολυτέλεια της σύνδεσης με την Ολυμπιακή) ή να κάνουν μεταφορές φορτίων ή ασθενών ή οτιδήποτε με κόστος σημαντικά μικρότερο απ’ το κόστος ενός εθνικού αερομεταφορέα που έχει –δικαιολογημένα- τεράστια έξοδα να λειτουργήσει.

Λύσεις υπάρχουν πολλές. Άνθρωποι με γνώσεις και θάρρος για να τις υλοποιήσουν δεν υπάρχουν.

(*) Αναδημοσίευση Άνθρωποι και Αντικείμενα (Περιοδικό “Επίκαιρα” 15-07-1982 )

(**) Ο Κώστας Καββαθάς (γεννήθηκε στην Αθήνα το 1939) είναι Έλληνας δημοσιογράφος, εκδότης και συγγραφέας. Ιδρυτής πολλών περιοδικών, μεταξύ των οποίων 4 Τροχοί, Πτήση & Διάστημα, Ήχος & Hi-Fi, Ram καθώς και του ραδιοφωνικού σταθμού Εν Λευκώ. Ιδιοκτήτης και ιδρυτής της εταιρίας “Τεχνικές Εκδόσεις Α.Ε.”, συμμετείχε σε αγώνες Ράλλυ στην Ελλάδα, ενώ υπήρξε πιλότος διαφόρων τύπων αεροσκαφών, μεταξύ των οποίων και μαχητικών.

INTERNATIONAL HELLENIC ASSOCIATION