Γαλλία: Μετά τις εκλογές, πριν τις συγκρούσεις

Στο άρθρο που ακολουθεί εξηγούμε γιατί, αντίθετα με όσα υποστηρίζουν τα κυρίαρχα ΜΜΕ, οι γαλλικές εκλογές συνιστούν μια πολύ μεγάλη νίκη της Αριστεράς του Μελανσόν, εξηγούμε πως έγινε δυνατή και ποιες υπό όρους προοπτικές ανοίγει. Συγκρίνουμε την πορεία της γαλλικής αριστεράς με την πορεία του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ και αναφερόμαστε στη σχέση όλων αυτών με τη συνεχιζόμενη ουκρανική κρίση, αλλά και τη μεγαλύτερη – και λιγότερο αναφερόμενη – θανάσιμη απειλή για τον ελληνικό λαό και το ελληνικό κράτος, το δημόσιο εξωτερικό χρέος.

Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

Επιχειρήσαμε στο προηγούμενο άρθρο μας (μια σύγκριση ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ του 2012 και τη γαλλική Λαϊκή Ενότητα (NUPES) του 2022 (βλ. εδώ). Πιστεύουμε ότι η σύγκριση είναι βάσιμη, γιατί τα ρεύματα της ριζοσπαστικής αριστεράς (όπως και τα ρεύματα της ριζοσπαστικής ή άκρας δεξιάς) δεν είναι παρά προϊόντα, όπως και στον μεσοπόλεμο, μιας βαθειάς συστημικής κρίσης που δεν βρίσκει διέξοδο. Η κρίση αυτή έπληξε πολύ νωρίτερα και πολύ σφοδρότερα την Ελλάδα, γι’ αυτό και είχαμε την εμφάνιση και την αρχική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ ήδη στην αρχή και το μέσον της δεκαετίας του 2010.

Βεβαίως εκτός από ομοιότητες, υπάρχουν και διαφορές. Η Γαλλία είναι μια χώρα πολύ ισχυρότερη από την Ελλάδα, χωρίς την οποία δεν υπάρχει Ε.Ε.. Αλλά και το επίπεδο της αμφισβήτησης του νεοφιλελευθερισμού στη Γαλλία είναι πολύ σοβαρότερο από ό,τι παράγαμε ποτέ στην Ελλάδα. Εδώ, η δύναμη του ριζοσπαστισμού από τα δεξιά απορροφήθηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ κατά την άνοδό του. Αντίθετα στη Γαλλία υπάρχει ένας ισχυρός πόλος άκρας δεξιάς, που ανταγωνίζεται έναν ισχυρό πόλο κατά το μάλλον ή ήττον ριζοσπαστικής αριστεράς. Υπάρχει επίσης ένας «τρίτος πόλος», της οργισμένης και επαναστατημένης Γαλλίας των Κίτρινων Γιλέκων, που σε μεγάλο βαθμό δεν πήγε να ψηφίσει και παρακολουθεί με σχετική δυσπιστία και τη ριζοσπαστική αριστερά και την άκρα δεξιά.

Τέλος, η Γαλλία δεν έχει φτάσει ακόμα την οξύτητα της κρίσης που αντιμετώπισε η ελληνική κοινωνία και το κράτος το 2010.
Τελικά αποτελέσματα γαλλικών βουλευτικών εκλογών

Ensemble (Μαζί, η παράταξη του Μακρόν) 246 έδρες
Nupes (Νέα Οικολογική και Κοινωνική Λαϊκή Ενότητα, Ζαν-Λυκ Μελανσόν) 142 έδρες
Rassemblement national (Eθνικός Συνασπισμός, Μαρίν Λεπέν) 89 έδρες
LR-UDI (Δεξιά) 64 έδρες
Αριστερά 13 έδρες

Μια ιστορική επιτυχία της Αριστεράς

Η παγκόσμια αντίδραση και ο Τύπος της έκαναν μετά τις γαλλικές βουλευτικές εκλογές ό,τι ήταν ανθρωπίνως δυνατό για να μειώσουν και να κρύψουν τη σημασία της ιστορικής επιτυχίας της γαλλικής ριζοσπαστικής αριστεράς. Και επειδή δεν μπορούν να μην αναφερθούν στην ήττα του Μακρόν, που του ήρθε κυριολεκτικά «ο ουρανός σφοντύλι», κοιτάν να κρύψουν όσο μπορούν την επιτυχία Μελανσόν πίσω από την αναμφισβήτητη επιτυχία Λεπέν (ακόμα και ο απεσταλμένος της Εφ.Συν στο Παρίσι βλέπει μεν «σεισμό» Λεπέν, κανένα όμως «σεισμό Μελανσόν», κάθε άλλο!).

Η δήθεν αδιαφορία του παγκόσμιου και η πρωτοφανής εχθρότητα του γαλλικού κατεστημένου, που χαρακτήρισε περίπου ως επικίνδυνο Μπολσεβίκο τον Μελανσόν, θαυμαστή του Πούτιν που έρχεται να πάρει τα σπίτια των Γάλλων και να διαλύσει τη χώρα τους, αποδεικνύει (όπως και το προηγηθέν, πρωτοφανές κυνήγι μαγισσών κατά του δήθεν «αντισημίτη» Κόρμπιν στη Βρετανία), πόσο πολύ τρέμουν την πιθανότητα μιας αυθεντικής ριζοσπαστικής αλτερνατίβας. Ξέρουν ότι σε όλο τον δυτικό κόσμο (και στη Γαλλία κατ’ εξοχήν) μια σαφής πλειοψηφία καταλαβαίνει ότι το κυρίαρχο «σύστημα» δεν είναι βιώσιμο, ότι καταστρέφει τις κοινωνίες και δεν προσφέρει καμία προοπτική στους λαούς και τα έθνη. Ξέρουν ότι το μόνο που σώζει αυτή τη στιγμή την εξουσία μιας παγκοσμιοποιημένης χρηματοπιστωτικής ολιγαρχίας είναι η απουσία σοβαρής και αξιόπιστης εναλλακτικής.

Χαρακτηρίσαμε «ιστορική επιτυχία» το αποτέλεσμα της Αριστεράς για σειρά λόγων. Πρώτον γιατί έρχεται μετά από πολλές δεκαετίες διαρκούς εκφυλισμού και παρακμής της, μέχρι σημείου πλήρους εξαφάνισης του βασικού της κόμματος του Σοσιαλιστικού, με μια πορεία κάπως ανάλογη αυτής που ακολούθησε το ΠΑΣΟΚ παρ’ ημίν. Αλλά και οι άλλες κάποτε ισχυρές δυνάμεις των Κομμουνιστών ή των Τροτσκιστών δεν είναι πλέον παρά η σκιά του εαυτού τους.

Δεύτερο, το χαρακτηρίσαμε έτσι γιατί σημειώθηκε παρά τις συνθήκες πολέμου κατά της Αριστεράς που εξαπέλυσε η συντριπτική πλειοψηφία των γαλλικών ΜΜΕ (που ελέγχονται από τον Μακρόν, όπως και στην Ελλάδα από την κυβέρνηση). Όχι μόνο εμπόδισαν εξάλλου κάθε σοβαρή συζήτηση για το πρόγραμμα του Μελανσόν, στην οποία θα χάνανε από χέρι, αλλά και εμμέσως έπαιξαν το χαρτί της Λεπέν, που ακολούθησε μια στρατηγική απουσίας από την προεκλογική καμπάνια και κρυψίματος των θέσεών της, που δεν είναι άλλωστε και ιδιαίτερα συνεκτικές ή πειστικές – μάλλον πρόκειται για μια «εθνική» ρητορεία χωρίς σπουδαίο περιεχόμενο. Πριν από τις προεδρικές εκλογές την εμφάνισαν ως φόβητρο για να τις κερδίσει ο Μακρόν, πριν από τις βουλευτικές εκλογές την έκρυψαν για να μην ψηφίσουν οι Γάλλοι εναντίον των υποψηφίων της, εκεί που αντιπαρατίθενται με τους υποψήφιους της Αριστεράς.

Και όχι μόνο αυτό. Οι Μακρονιστές εργάστηκαν συστηματικά για την επιτυχία των υποψηφίων της απέναντι στους υποψήφιους της Αριστεράς, σπάζοντας το «δημοκρατικό φραγμό» που οι γαλλικές πολιτικές δυνάμεις της αριστεράς και της δεξιάς έθεταν παραδοσιακά, μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, στις δυνάμεις της γαλλικής άκρας δεξιάς. Ξαναγύρισαν σε αυτό που πάντα ήταν η ενδόμυχη ψυχολογία της γαλλικής αστικής τάξης («καλύτερα ο Χίτλερ παρά το Λαϊκό Μέτωπο»), έστω κι αν δεν μπορούσε να την εκφράσει μετά το 1945 και με τον γκωλισμό να κυριαρχεί.

Μελανσόν: Μια συνεπής πορεία αποδίδει

Ο Μελανσόν κατάφερε να φτάσει στο σημείο που έφτασε, αλλά και να ηγεμονεύσει στον χώρο της γαλλικής αριστεράς, «κληρονομώντας», αλλά και εκτοπίζοντας και εκμηδενίζοντας το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Μιτεράν, που κυβέρνησε επί δεκαετίες τη Γαλλία, χάρη στη συνέπεια που επέδειξε στην απόρριψη του «ευρωφιλελευθερισμού», ευρωπαϊκής εκδοχής του νεοφιλελευθερισμού, αρχής γενομένης από το Όχι στην ενσάρκωσή του, την Ευρωπαϊκή Συνταγματική Συνθήκη, κατά το δημοψήφισμα του 2005. (Με τον ίδιο τρόπο που ο ΣΥΡΙΖΑ στήριξε την άνοδό του στην απόρριψη της εξαιρετικά βίαιης εφαρμογής του ίδιου «ευρωφιλελευθερισμού» στην Ελλάδα με τα Μνημόνια και τις Δανειακές).

Στηριζόμενος στη σταθερή αντίθεσή του στον ευρωφιλελευθερισμό, ο Μελανσόν κατάφερε να «αναστήσει», σε πιο ριζοσπαστικό άξονα, την προηγουμένως εκφυλισθείσα και σχεδόν αποβιώσασα Αριστερά της Γαλλίας. Αντικατέστησε έτσι το Σοσιαλιστικό Κόμμα, ως κύρια πολιτική έκφραση του κοινωνικού χώρου της αριστεράς, με τον ίδιο τρόπο που ο ΣΥΡΙΖΑ, επικρίνοντας τα Μνημόνια και τις Δανειακές, πήρε τη θέση του ΠΑΣΟΚ ως κύριου κόμματος της ελληνικής κεντροαριστεράς και κύριου πολιτικού εκφραστή των λαϊκών στρωμάτων της ελληνικής κοινωνίας.

Η «Ανυπότακτη Γαλλία» του Μελανσόν είναι σήμερα το κόμμα της γαλλικής νεολαίας, ιδίως του πιο ενεργητικού και μορφωμένου κομματιού της και επομένως έχει τρόπον τινά το μέλλον μαζί της, αν δεν τα «σκατώσει» στην πορεία. Η δυτική ριζοσπαστική αριστερά γνώρισε αρκετές – και μερικές παταγώδεις – αποτυχίες τα τελευταία χρόνια (π.χ. ΣΥΡΙΖΑ, Ποδέμος, Κόρμπιν, Σάντερς). Αυτές έχουν δημιουργήσει μια δυσμενή διεθνή κατάσταση για τη γαλλική ριζοσπαστική αριστερά, ταυτόχρονα όμως της παρέχουν την ευκαιρία να ωφεληθεί από τη μελέτη της εμπειρίας των αποτυχιών του παρελθόντος.

Τα επιτεύγματα του Μελανσόν και της «Ανυπότακτης Γαλλίας» του δεν είναι μικρά, δεν είναι όμως και επαρκή για μια τελική επικράτηση, αποτελούν μόνο μια βάση εκκίνησης, για πολλούς λόγους, σε μερικούς από τους οποίους αναφερθήκαμε στο προηγούμενο άρθρο μας.

Μια ριζοσπαστική ή έστω και αριστερή σοσιαλδημοκρατική πρόταση δεν μπορεί να εφαρμοσθεί στην Ευρώπη, αν δεν στηριχτεί από ένα μαζικό κόμμα και κίνημα, όπως τα κόμματα και κινήματα της αριστεράς στο παρελθόν, αν δεν μπορέσει να διεισδύσει σε όλα τα κοινωνικά στρώματα, επηρεάζοντάς τα και επηρεαζόμενη από αυτά και χωρίς διεθνείς συμμαχίες.

Χωρίς άλλωστε ένα τέτοιο κόμμα και κίνημα, δεν θα μπορέσει να τα βγάλει πέρα στην αναπόφευκτη σύγκρουση που θα προκύψει ακόμα κι αν δοκιμάσει να εφαρμόσει μέρος του προγράμματός της κι όταν οι άλλοι θα διαθέτουν πίσω τους την ισχύ του μεγάλου κεφαλαίου, τους διεθνείς συσχετισμούς και τους κρατικούς μηχανισμούς.

Αν δεν οικοδομήσει ένα τέτοιο κόμμα και κίνημα, δύσκολα θα μπορέσει να κερδίσει την εμπιστοσύνη της μεγάλης μάζας των απόκληρων, αυτών που πραγματοποίησαν την επαναστατική εξέγερση των Κίτρινων Γιλέκων και που εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν με μεγάλη καχυποψία όλα τα πολιτικά κόμματα, πολύ περισσότερο μετά την τραγική εμπειρία του ελληνικού ‘15, κάτι που απεδείχθη περίτρανα με την έκταση της αποχής. Από αυτούς θα εξαρτηθεί το μέλλον της σύγκρουσης που φαίνεται τώρα αναπόφευκτη ανάμεσα στη γαλλική Αριστερά και στη γαλλική Δεξιά, αν και δεν ξέρουμε ακόμα την τελική μορφή που θα πάρει.

Ανάγκη «αποαστικοποίησης» της Αριστεράς

Η γαλλική αριστερά έχει περάσει από μια μακρά περίοδο δεκαετιών «αστικοποίησης», εγκατέλειψε στην τύχη της την εργατική τάξη των «προαστίων», που κάποτε οργάνωνε το ΚΚ ή η άκρα αριστερά, και την άφησε έρμαιο στην αποπολιτικοποίηση (ή, περιστασιακά, ακόμα και στην άκρα δεξιά), ενδιαφερόμενη, όπως και στην Ελλάδα, πολύ περισσότερο για τα δικαιώματα των γυναικών και των σεξουαλικών μειοψηφιών, δηλαδή για τις ατομικές ανάγκες των μικροαστών και μεσοαστών, και όχι για αυτές των εργατών, των ανέργων ή των αγροτών. Η τάση είναι παγκόσμια, όχι μόνο γαλλική. Ουδέποτε αίφνης κάποιος από τον ΣΥΡΙΖΑ σκέφτηκε ότι αυτό το κόμμα πρέπει να έχει κάποιον εργάτη ή άνεργο ή άστεγο ή αγρότη στα καθοδηγητικά του όργανα και στην κοινοβουλευτική του ομάδα. Αν είχε, θα ακολουθούσε και πολύ διαφορετική πολιτική και θα ήταν πολύ μεγαλύτερη και η αξιοπιστία του.

Έτσι φτάσαμε, όπως μου λένε φίλοι από τη Γαλλία, σε ορισμένες ομοσπονδίες της κομμουνιστογενούς Γενικής Συνομοσπονδίας Εργασίας (CGT) να ψηφίζει ένα σημαντικό ποσοστό των μελών Λεπέν.

Ήταν λοιπόν το εκλογικό αποτέλεσμα μια πολύ μεγάλη νίκη της ριζοσπαστικής αριστεράς, τα πάντα όμως θα εξαρτηθούν από το πως θα την αξιοποιήσει στις μάχες που έρχονται μάλλον γρήγορα παρά αργά.

Ο σκελετός της Ουκρανίας

Και βεβαίως υπάρχει ένα ακόμα μείζον θέμα. Καμία πολιτική δύναμη στη Γαλλία δεν έχει βρει ακόμα το κουράγιο να αντιταχθεί στον πόλεμο που ξεκίνησε η Αμερική κατά της Ρωσίας (με προοπτική να τον επεκτείνει κατά της Κίνας και του Ιράν). Καμία δεν βρήκε το κουράγιο να πει όχι στον περαιτέρω εξοπλισμό της Ουκρανίας, να ζητήσει άρση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, που απειλούν να προκαλέσουν παγκόσμια οικολογική και οικονομική κρίση, να ζητήσουν την άμεση διακοπή του sui generis παγκόσμιου πολέμου κατά της Ρωσίας, με ταυτόχρονη εκεχειρία στην ίδια την Ουκρανία και έναρξη διαπραγματεύσεων για μια λύση στο πρόβλημα.

Αλλά ο παγκόσμιος αυτός πόλεμος συνεχιζόμενος αφενός απειλεί να μας οδηγήσει σε πυρηνικό, οικολογικό και κοινωνικο-οικονομικό ολοκαύτωμα και στην άνοδο ασφαλώς του ανοιχτού Φασισμού. Δεν αφήνει ασφαλώς κανένα περιθώριο για την επιδίωξη κοινωνικών, οικολογικών, δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων.

Αυτός είναι τώρα ο μεγάλος σκελετός στη ντουλάπα, ο ελέφαντας στο δωμάτιο όχι μόνο της γαλλικής Αριστεράς, αλλά όλων των πολιτικών δυνάμεων της Γαλλίας και της δύσης στο σύνολό της.

Η Ελλάδα, το χρέος και ο Μελανσόν

Να σημειώσουμε και κάτι τελευταίο. Από όλες τις πολιτικές οικογένειες της Γαλλίας, η Αριστερά είναι η μόνη που μπορεί να έχει σύμμαχο η Ελλάδα αν ποτέ βρει το κουράγιο ή αν τα πράγματα την αναγκάσουν να ζητήσει ξανά αναδιάρθρωση και διαγραφή του εξαιρετικά μη βιώσιμου χρέους της, η εμμονή στην κανονική αποπληρωμή του οποίου καθιστά την ελληνική κοινωνία και το ελληνικό κράτος μη βιώσιμα.

Πηγή:kosmodromio.gr