Η ιστορική ρωσοελληνική εταιρική σχέση επιμένει παρά τις νέες εντάσεις του Ψυχρού Πολέμου

Αυτό που μπορεί να φανεί από το ευρύτερο πλαίσιο και τη συγκεκριμένη ουσία των τελευταίων ρωσοελληνικών συνομιλιών είναι ότι και οι δύο χώρες εξακολουθούν να διατηρούν την ιστορική τους εταιρική σχέση και ενδιαφέρονται να την προχωρήσουν ακόμη περισσότερο, αλλά το ΝΑΤΟ θέτει ένα πιθανό πρόβλημα καθώς οι ενέργειές του στην Αλεξανδρούπολη θέτουν σε κίνδυνο την περιφερειακή της Ρωσίας. η ασφάλεια και η συμμαχία πιέζουν πιθανώς την Αθήνα να κρατήσει τη Μόσχα σε απόσταση αναπνοής.

Το ταξίδι του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στο Σότσι την περασμένη εβδομάδα για να συναντηθεί με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν απέδειξε ότι η ιστορική εταιρική σχέση των χωρών τους παραμένει παρά τις εντάσεις του Νέου Ψυχρού Πολέμου. Πολλές αλληλένδετες εξελίξεις που συνδέονται με την ευρωπαϊκή διάσταση αυτού του παγκόσμιου αγώνα είναι ιδιαίτερα σημαντικές όταν συζητούνται οι διμερείς δεσμοί. Αυτές είναι η ολοένα και πιο ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική της Τουρκίας από το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016, στο οποίο η Άγκυρα υποπτεύεται ότι η Ουάσιγκτον έχει κρυφό χέρι. η επακόλουθη σύγκλιση των ρωσοτουρκικών στρατηγικών συμφερόντων παρά τη συνεχιζόμενη αντιπαλότητά τους σε ορισμένους τομείς· η σταδιακή απομάκρυνση των ΗΠΑ από την Τουρκία και προς την Ελλάδα ως τον προτιμώμενο εταίρο τους στην Ανατολική Μεσόγειο; και τον αυξανόμενο ρόλο της Ελλάδας στην περιφερειακή στρατηγική του ΝΑΤΟ. Όλα αυτά περιέπλεξαν τους ρωσοελληνικούς δεσμούς, γι’ αυτό και η συνάντηση της περασμένης εβδομάδας ήταν τόσο σημαντική.

Πριν από τη σύνοδο κορυφής, ο εκπρόσωπος του Ρώσου προέδρου Ντμίτρι Πεσκόφ πήρε συνέντευξη από το ελληνικό τηλεοπτικό κανάλι Antenna, το οποίο μετέδωσε το TASS . Τα κυριότερα σημεία περιλαμβάνουν εξηγώντας τις ανησυχίες της Ρωσίας για τον αυξανόμενο ρόλο της Ελλάδας στην περιφερειακή στρατηγική του ΝΑΤΟ σε σχέση με το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης που διευκολύνει την άνευ προηγουμένου στρατιωτική συσσώρευση της συμμαχίας στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας. Ο εκπρόσωπος υπερασπίστηκε επίσης τη συμφωνία αεράμυνας S-400 της χώρας του με την Τουρκία, υπενθυμίζοντας στους Έλληνες ότι αυτά τα συστήματα είναι καθαρά αμυντικά, σε αντίθεση με τα επιθετικά συστήματα που αναπτύσσει το ΝΑΤΟ σε όλη την περιοχή μέσω της Αλεξανδρούπολης. Ωστόσο, ο Πεσκόφ επιβεβαίωσε το ενδιαφέρον της Ρωσίας για διατήρηση πραγματιστικών σχέσεων με την Ελλάδα, προτείνοντας μάλισταότι οι ρωσικές εταιρείες μπορούν να κατασκευάσουν εκεί μεγάλα έργα όπως κάνουν στην Τουρκία. Το κρίσιμο είναι ότι ο εκπρόσωπος στη συνέχεια εξέθεσε τις απόψεις του για τις ελληνοτουρκικές εντάσεις στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.

Ξεκίνησε μιλώντας για το πώς η Ρωσία και η Τουρκία έχουν εκτονώσει επιτυχώς τις διμερείς εντάσειςστο παρελθόν μέσα από τις πολύωρες συζητήσεις μεταξύ των δύο ηγετών τους. Αυτό πιθανότατα είχε σκοπό να υπονοήσει ότι η Μόσχα ελπίζει ότι η Αθήνα και η Άγκυρα μπορούν επίσης να κάνουν το ίδιο για την ειρηνική επίλυση των δικών τους διαφορών. Επανέλαβε ότι η Ρωσία δεν θέλει να δει αυτές τις δύο γείτονες να συγκρούονται και ότι πιστεύει ότι απαιτούνται αμοιβαίοι συμβιβασμοί για να αποφευχθεί μια σύγκρουση. Σύμφωνα με τα λόγια του, «κάθε λύση είναι αμφίδρομος, με την αμοιβαία επιθυμία να επιτευχθεί λύση». Στη συνέχεια ο Πεσκόφ εξήγησε τη θέση της Τουρκίας σε αυτό το ευαίσθητο θέμα, ότι οι ισχυρισμοί της Ελλάδας θα έβλαπταν τα συμφέροντα της χώρας και θα της στερούσαν το δικαίωμα να χρησιμοποιεί τους φυσικούς πόρους της περιοχής. Στη συνέχεια ο Πεσκόφ κατέληξε λέγοντας ότι «καλούμε και τις δύο πλευρές να είναι ήρεμες και να είναι λογικές στην επίλυση του προβλήματος». Αυτό έθεσε το πλαίσιο στο οποίο συναντήθηκαν οι ηγέτες τους.

Η κοινή συνέντευξη Τύπου Πούτιν-Μητσοτάκη που ακολούθησε τις συνομιλίες τους ήταν διορατική για την καλύτερη κατανόηση της σύγχρονης κατάστασης της ιστορικής εταιρικής σχέσης των χωρών τους. Γιόρτασαν τα 200 χρόνιαεπέτειο της υποστηριζόμενης από τη Ρωσία ελληνικής επανάστασης κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Σε σχέση με αυτό, και οι δύο ηγέτες δεσμεύτηκαν να ενισχύσουν τους οικονομικούς, ενεργειακούς δεσμούς και τους δεσμούς μεταξύ ανθρώπων. Είπαν επίσης ότι αντάλλαξαν απόψεις για τις καταστάσεις στα Βαλκάνια, την Κύπρο, το Ιράν, τη Λιβύη και την Ουκρανία. Ήταν, ωστόσο, κατά τη σύντομη σύνοδο Q&A με τον Τύπο, όπου κατέστη σαφές ότι το ΝΑΤΟ αποτελεί πιθανό εμπόδιο στην ενίσχυση των διμερών δεσμών. Ο Πρόεδρος Πούτιν σχολίασε ότι ενώ η Ρωσία δεν έχει κανένα πρόβλημα με την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΕ, ελπίζει ότι ο ρόλος της στο ΝΑΤΟ δεν θα «παραβιάσει τα συμφέροντα» της χώρας του.

Αυτό που μπορεί να φανεί από το ευρύτερο πλαίσιο και τη συγκεκριμένη ουσία των τελευταίων ρωσοελληνικών συνομιλιών είναι ότι και οι δύο χώρες εξακολουθούν να διατηρούν την ιστορική τους εταιρική σχέση και ενδιαφέρονται να την προχωρήσουν ακόμη περισσότερο, αλλά το ΝΑΤΟ θέτει ένα πιθανό πρόβλημα καθώς οι ενέργειές του στην Αλεξανδρούπολη θέτουν σε κίνδυνο την περιφερειακή της Ρωσίας. η ασφάλεια και η συμμαχία πιέζουν πιθανώς την Αθήνα να κρατήσει τη Μόσχα σε απόσταση αναπνοής. Επιπλέον, ορισμένοι Έλληνες αισθάνονται άβολα με την άνευ προηγουμένου στενότητα των de facto στρατηγικών σχέσεων της Ρωσίας με τον ιστορικό Τούρκο αντίπαλό τους, παρά τις διαβεβαιώσεις του Πεσκόφ ότι δεν στοχεύουν τη χώρα τους, ειδικά όταν πρόκειται για την πώληση πυραύλων αεράμυνας S-400. Είναι λοιπόν σαφές ότι αυτά τα δύο ζητήματα είναι τα κορυφαία εμπόδια στη σχέση τους.

Σε μια τέτοια κατάσταση, το καλύτερο αποτέλεσμα είναι και οι δύο πλευρές να σεβαστούν τις διαφορές τους απόψεων, ενώ συνεργάζονται στενά για να διασφαλίσουν ότι δεν εμποδίζουν τη συνολική ενίσχυση των διμερών σχέσεων σε διάφορους τομείς όπου μοιράζονται πολύ σημαντικά συμφέροντα, όπως στον οικονομικό, ενέργεια, και από ανθρώπους με ανθρώπους. Η διατήρηση ειλικρινούς και βασισμένου στην εμπιστοσύνη διαλόγου με άλλους είναι επίσης καίριας σημασίας για τη διαχείριση των διαφορετικών περιφερειακών οραμάτων τους και την αποτροπή τους από το να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην περαιτέρω διεύρυνση των δεσμών στους προαναφερθέντες τομείς. Με αυτό κατά νου, μπορεί να ειπωθεί ότι η τελευταία Ρωσοελληνική Σύνοδος Κορυφής στέφθηκε με επιτυχία. Και οι δύο πλευρές διεξήγαγαν έναν πολύ καθυστερημένο διάλογο σε επίπεδο ηγεσίας σχετικά με ευαίσθητα περιφερειακά ζητήματα, ενώ επεκτείνοντας ρεαλιστικά τους αμοιβαία επωφελείς δεσμούς.