Ο Άγγλος Edward Stanford αναφέρει τα εξής:

1. Οι Βούλγαροι ουδέποτε εγκαταστάθηκαν μόνιμα στη βόρεια Μακεδονία και Θράκη εκτός από λίγους στην πεδιάδα. Λέγοντας βόρεια Μακεδονία εννοεί το βόρειο κομμάτι της ιστορικής Μακεδονίας που φθάνει έως το Μοναστήρι που σήμερα ανήκει στη Vardarska Banovina (κράτος των Σκοπίων), ενώ βόρεια Θράκη εννοεί την Ανατολική Ρωμυλία δηλαδή την σημερινή νότια Βουλγαρία.

2. Οι Βουλγαρόφωνοι (σλαβόφωνοι) της βόρειας Μακεδονίας και Θράκης είναι στην καταγωγή Έλληνες εκβουλγαρισμένοι γλωσσικά όπως αποδεικνύεται από 

τα εξωτερικά τους χαρακτηριστικά, χαρακτήρα, ήθη και έθιμα, ενδυμασία.

“Η χώρα που βρίσκεται στα βόρεια των Βαλκανίων παρέχει χίλιες μαρτυρίες για τη μακρά και μόνιμη κατοχή των Βουλγάρων. Όσο για το νότο αυτής της περιοχής και την αλυσίδα της Σκάρδου, δηλαδή, ΣΤΟ ΒΟΡΕΙΟ ΤΜΗΜΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, ΠΟΤΕ, ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΩΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΩΝ ΕΠΤΑ ΑΙΩΝΩΝ, ΟΙ ΒΟΥΛΓΑΡΟΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΙΜΑ ΕΓΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΟΙ ΚΑΙ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΣΧΗΜΑΤΙΣΕΙ ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΟΠΟΙΑΣΔΗΠΟΤΕ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΕΚΕΙ. ΣΕ ΛΙΓΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ όπου κατάφεραν να αποκτήσουν θέση στη χώρα, πάντοτε επέλεξαν την ΠΕΔΙΑΔΑ, ως ευνοϊκότερη για τη νομαδική ζωή και για αυτό πολλά χωριά σήμερα έχουν βουλγαρικές ονομασίες, ενώ όλες οι πόλεις έχουν παραμείνει ελληνικές. Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΛΕΓΟΜΕΝΟΥΣ ΒΟΥΛΓΑΡΟΥΣ ΣΤΗ ΘΡΑΚΗ ΚΑΙ ΤΗ ΒΟΡΕΙΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ.

Κατά τη διάρκεια μιας πολύ ασαφούς περιόδου εσωτερικών σπασμών και διοικητικής παρακμής, οι μεικτοί πληθυσμοί Ελλήνων και Βουλγάρων συγχωνεύθηκαν σταδιακά σε μια νέα συγκέντρωση, ούτε καθαρά Βουλγαρικής ούτε καθαρά Έλληνικής, αλλά ανήκουν από κοινού στις δύο φυλές. Αυτός ο μικτός λαός μπορεί να θεωρηθεί ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΜΕ ΒΟΥΛΓΑΡΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (Βουλγάρους), επειδή αποδεικνύεται, χωρίς αμφιβολία, ότι ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΚΥΡΙΑΡΧΕΙ ΣΤΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΟΥ. Τα ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ αυτής της φυλής διαφέρουν σημαντικά από αυτά των Βουλγάρων των βόρειων Βαλκανίων. Είναι προφανώς μογγολικού τύπου, ενώ στα νότια των Βαλκανίων συναντάμε τον καυκάσιο τύπο και πολύ συχνά τον καθαρά ελληνικό τύπο. Επιπλέον, ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ τους, τα ΕΘΙΜΑ τους, οι ΤΡΟΠΟΙ τους είναι πανομοιότυποι με αυτούς των Ελλήνων. Η ΦΟΡΕΣΙΑ τους είναι εξ ολοκλήρου των Ελλήνων, ενώ ο Βούλγαρος διακρίνεται πάντοτε από το αναπόφευκτο πότο του (γόνατα φαρδύ στα γόνατα και σφιχτά γύρω από τα πόδια μέχρι το ένστικτο), και από το καπάκι του με σχήμα μπλουκ. μαύρο πρόβατο.

Η ΓΛΩΣΣΑ τους δεν είναι μόνο ευκολότερη και πιο μαλακή από εκείνη των Βόρειων Βουλγάρων, αλλά περιέχει επίσης ένα σημαντικό μείγμα ελληνικών λέξεων, εντελώς ακατανόητο για έναν καθαρόαιμο Βούλγαρο.

Οι ίδιες οι ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ τους είναι ελληνικές, και δεν σταμάτησαν ποτέ να ταυτίζονται με την ελληνική ιθαγένεια, αποκαλώντας τους εαυτούς τους “Θράκες” και “Μακεδόνες”, αλλά ποτέ Βούλγαρους- ένα όνομα που θεωρείται όρος ντροπής ακριβώς όπως η γη νότια του τα Βαλκάνια ήταν πάντα γνωστά ως Θράκη και Μακεδονία. Στις εκκλησίες τους, στα σχολεία τους και στην αλληλογραφία τους, χρησιμοποιούν πάντα ελληνικά, τα οποία κατανοούν και μελετούν. Παντού, με σπάνιες εξαιρέσεις, παρέμειναν πιστοί στην Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης. Το περίφημο «βουλγαρικό ζήτημα», το οποίο, αντί να είναι ικανοποίηση που δόθηκε σε θρησκευτικά παράπονα, στην πραγματικότητα ήταν μόνο ένα μέσο που εφαρμόστηκε από μια φιλόδοξη πολιτική, για να δημιουργήσει στις πύλες της Κων/πολης μια κοινότητα πανσλαβική, το «βουλγαρικό ζήτημα», λέμε, ήταν μια αποτυχημένη προσπάθεια στη νότια πλευρά των Βαλκανίων”.

Πηγή: Edward Stanford “Carte ethnologique de la Turquie d’ Europe et de la Grèce et mémoire sur la répartition actuelle des races dans la Péninsule Illyrique”