H κλοπή του αγάλματος της Θεάς Ήρας από το Ηραίο της Σάμου την προϊστορική εποχή από Τυρρηνούς Πειρατές

Η ΚΛΟΠΗ ΤΟΥ ΑΓΑΛΜΑΤΟΣ

Η Αδμήτη, κόρη του Ευρισθέως, φεύγει από το Άργος και πάει στην Σάμο, κρυφά από τον πατέρα της .Κινδυνεύει, στο δρόμο, από τρικυμία, αλλά σώζεται χάριν της θεάς Ήρας. Γι’ αυτό και θεωρεί υποχρέωσή της, όταν φθάσει στη Σάμο, να αφιερωθεί στον εκεί ναό και τη θεά Ήρα. Ο ναός αυτός είχε μεγάλη ιστορία, καθώς θεωρούσαν ότι τον είχαν χτίσει οι Λέλεγες ή οι Κάρες, που ανήκαν στα προϊστορικά Ελληνικά φύλλα.

Οι Αργείοι θύμωσαν με την απόδραση της Αδμήτης και πλήρωσαν Τυρρηνούς πειρατές να πάνε στη Σάμο και αφαιρέσουν, από τον Ναό της Ήρας (την ευθύνη και την επιμέλεια είχε η κόρη του Ευρυσθέα ), το ξύλινο ξόανο της θεάς, πιστεύοντας ότι για την εξαφάνιση του ειδώλου θα κατηγορούνταν, από τους Σαμιώτες, το πρόσωπο που είχε την ευθύνη της φύλαξης του.

Οι Τυρρηνοί αποβιβάστηκαν, την νύχτα, στην διπλανή παράλια του όρμου, που υπήρχε κοντά στον ναό και άρπαξαν το ξόανο (Βρέτας) και το έβαλαν στο πλοίο τους.

Έκαναν όλες τις διαδικασίες, προκειμένου να σαλπάρουν (λύσιμο των σχοινιών,ανάρτηση της άγκυρας), το πλοίο, όμως, δεν ξεκινούσε με τίποτα και μετά, από αλλεπάλληλες προσπάθειες, πίστεψαν ότι θύμωσε η Ήρα και δεν τους επιτρέπει να φύγουν.

Φοβισμένοι έβγαλαν το ξόανο στην παραλία και το άφησαν στην αμμουδιά, κάνοντας, συγχρόνως, και διάφορες πρόσφορες, για να την ηρεμήσουν και  να τους επιτρέψει να φύγουν.

Τελικά, αναχώρησαν, μη εκπληρώνοντας την επιθυμία των Αργείων, που τους πλήρωσαν για την συγκεκριμένη πράξη.

Η Αδμήτη ξυπνώντας το πρωί, είδε ότι το ξόανο έλειπε και ειδοποίησε του Σαμιώτες για το γεγονός, οι οποίοι άρχισαν να το ψάχνουν δημιουργώντας ομάδες. Τελικά, μια ομάδα, στην οποία δεν ήταν η Αδμήτη, το βρήκε εγκαταλελειμμένο στην παραλία. Εκείνοι  προσπάθησαν να το μετακινήσουν, αλλά διαπίστωσαν ότι δεν μπορούσαν να το κουνήσουν και καθώς, δεν είχαν κανένα στοιχείο για την έλευση των Τυρρηνών , πίστεψαν ότι μόνο του απέδρασε. Οι προσπάθειες αυτές συνεχίστηκαν, μέχρι που βράδιασε. Φοβούμενοι,  ότι το ξόανο μπορεί, κατά την διάρκεια της νύχτας, να προσπαθήσει να μετακινηθεί και πάλι και να χαθεί, αποφασίζουν να το δέσουν με μακρυά ευλύγιστα κλαδιά, από λυγαριές,  που αφθονούσαν στην περιοχή.

Τελικά, έφθασε η Αδμήτη, η οποία και απομάκρυνε τα κλαδιά ,έκανε τελετή εξαγνισμού, με αποτέλεσμα να γίνει δυνατή η μεταφορά του ειδώλου στο ναό και να τοποθετηθεί και πάλι στο βάθρο του .

Από τότε, κάθε χρόνο, η ιέρεια κατέβαινε στην παραλία, όπου, προηγουμένως, είχε μεταφερθεί  το άγαλμα και είχε δεθεί με κλαδιά της λυγαριάς,  με τον ίδιο τρόπο με την πρώτη φορά ,γινόταν τελετή εξαγνισμού και το άγαλμα επέστρεφε στο ναό, συνοδευμένο από δυνατές φωνές ,προσευχή και ραίνοντας  το, με θαλασσινό νερό, χρησιμοποιώντας τα κλαδιά  λυγαριάς.

Η γιορτή ονομάστηκε Τόνεια η Τόναια γιατί ,κατά την διαδικασία της αφαίρεσης των  κλαδιών της λυγαριάς που περιέβαλαν το ξόανο, το έκαναν κάνοντας επίκληση στην θεά, για την απελευθέρωση της,  με δυνατή φωνή (τόννοι),φώναζαν, προκειμένου, να βοηθήσουν την ιέρεια στον εξαγνισμό. Ορισμένοι, βέβαια, πίστευαν ότι τα σχοινιά που κατασκευαζόταν από Σάμιους  για διάφορες χρήσεις, από την λυγαριά, ονομάζονταν “τόνοι”,όπως  και τα αντίστοιχα ειδικά όργανα που τραβούσαν τα πανιά,  ”Τόνεια”.

Η 2η ΕΚΔΟΧΗ, ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ, ΜΕ ΤΟ ΜΥΘΟ

Σύμφωνα με άλλο μύθο, η Αδμήτη ήταν ιέρεια στο ναό της θεάς Ήρας στο Άργος. Κάποτε έφυγε από το Άργος, παίρνοντας μαζί της και το άγαλμα της θεάς, και πήγε στη νήσο Σάμο, όπου και παρέμεινε μέχρι τον θάνατό της. Την επέτειο της αφίξεως της Αδμήτης στο νησί, εόρταζαν οι αρχαίοι του κάτοικοι με επισημότητα και μεγαλοπρέπεια, γιατί πίστευαν ότι αυτό έγινε, μετά από εντολή της θεάς Ήρας, η οποία, έτσι, φανέρωσε την εύνοια και ιδιαίτερη αγάπη της προς τη νήσο. Από τότε η Σάμος έγινε κέντρο της λατρείας της Ήρας.

Σταύρος Π. Καπλάνογλου

giapraki.com

loading...