Αγκίτου Ιντέο Γκουντέτα – μια πολιτική πρόσφυγας από την Αιθιοπία που έσωσε το ιταλικό κατσικίσιο τυρί!

γράφει ο Βασίλης Παπαδόπουλος*

Η Αγκίτου Ιντέο Γκουντέτα γεννήθηκε την πρωτοχρονιά του 1978 στην Αντίς Αμπέμπα, πρωτεύουσα της Αιθιοπίας. Από μικρή έζησε στην ύπαιθρο, όπου διδάχτηκε από τους παππούδες της τις παραδοσιακές αγροτικές μεθόδους της χώρας της. Σπούδασε στην Ιταλία, όπου αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο του Τρέντο με πτυχίο στην κοινωνιολογία.

Μετά τις σπουδές της επέστρεψε στην Αιθιοπία, όπου εργάστηκε πάνω σε πρωτοβουλίες βιώσιμης γεωργίας. Επιχείρησε να οργανώσει τους αγρότες και να μειώσει το φόρτο εργασίας τους, μέσω εκπαίδευσης και χρήσης μηχανημάτων, με στόχο να τους εξασφαλίσει ένα ικανοποιητικό εισόδημα. Παράλληλα, έγινε και πολιτική ακτιβίστρια, συμμετέχοντας στις διαμαρτυρίες των κατοίκων της Αντίς Αμπέμπα εναντίον των σχεδίων της κυβέρνησης να παραχωρήσει μεγάλες εκτάσεις γης σε ξένους επενδυτές (από χώρες όπως η Ινδία, η Σαουδική Αραβία και η Νότια Κορέα), απαλλοτριώνοντάς τις από τους αγρότες που τις κατείχαν (μια πρακτική γνωστή ως «land grabbing»).
Αγρότες στην Αιθιοπία (πηγή: ethiopia-insight.com /Mehdi Labzaé)

Λόγω των έντονων πολιτικών συγκρούσεων αναγκάστηκε το 2010 να εγκαταλείψει την Αιθιοπία και να ζητήσει άσυλο ως πολιτική πρόσφυγας στην Ιταλία. Εκεί εγκαταστάθηκε στο Τρεντίνο, την αυτόνομη περιοχή του Τρέντο στα βόρεια της χώρας, όπου εντρύφησε στις τοπικές αγροτικές πρακτικές. Αποτέλεσμα των αναζητήσεών της ήταν η ίδρυση, στην περιοχή Βάλλε ντέι Μότσενι (μια μικρή ορεινή περιοχή όπου οι κάτοικοι μιλούν ένα περίεργο γερμανικό ιδίωμα) της “La Capra Felice” («Η Χαρούμενη Κατσίκα»), μιας φάρμας με κατσίκες σε μια κοινοτική έκταση που είχε εγκαταλειφθεί. Παράλληλα, σπούδασε στη Γαλλία την παραγωγή τυριών από κατσικίσιο γάλα.
Τοπίο στην περιοχή του Τρεντίνο (Φωτογραφία από Daniel_Nori από το Pixabay)

Η φάρμα της παρήγε οργανικά γαλακτοκομικά προϊόντα και αργότερα και προϊόντα ομορφιάς, χρησιμοποιώντας το γάλα από κατσίκες μια ντόπιας φυλής που κινδύνευε με εξαφάνιση, με φιλικές στο περιβάλλον μεθόδους και απασχολώντας πρόσφυγες και μετανάστες που ζούσαν στην περιοχή. Μάλιστα, ενώ ξεκίνησε με 15 ζώα, κατέληξε το 2018 να έχει φτάσει στα 180 ζώα! Τον Ιούνιο του 2020 άνοιξε το πρώτο της κατάστημα στο Τρέντο, με την ονομασία «Bottega della Capra Felice», δηλαδή «Το Μαγαζί της Χαρούμενης Κατσίκας»!
Η Γκουντέτα με τα τυριά της (πηγή: ruetir.com)

Η Γκουντέτα, γνωστή και ως «η Βασίλισσα της Χαρούμενης Κατσίκας», αναδείχθηκε σε σύμβολο του «περιβαλλοντισμού» και της επιτυχούς ενσωμάτωσης των προσφύγων στην Ιταλία. Μάλιστα, προτάθηκε για το περιβαλλοντικό βραβείο Luisa Minazzi, ενώ η ζωή της έγινε ντοκιμαντέρ από την Deutsche Welle το 2019. Πολλοί στην Ιταλία περιέγραφαν την επιχείρησή της ως πρότυπο ενσωμάτωσης και περιβαλλοντικής βιωσιμότητας. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, είχε γίνει στόχος ρατσιστικής βίας, δεχόμενη απειλές.
Η Γκουντέτα με τις «χαρούμενες» κατσίκες της (πηγή: slowfood.it)

Στις 29 Δεκεμβρίου του 2020, τρεις μέρες πριν τα 43α γενέθλιά της, η Γκουντέτα βρέθηκε νεκρή στο σπίτι της στο Πλάνκερχοφ, ένα μικρό γερμανόφωνο χωριό κοντά στο Φρασιλόνγκο. Είχε δεχτεί χτυπήματα στο κεφάλι με σφυρί, καθώς και σεξουαλική βία. Η αστυνομία συνέλαβε τον Αντάμς Σουλεϊμάν, έναν 32χρονο εποχικό εργάτη από τη Γκάνα που δούλευε στη φάρμα της. Στην ομολογία του ανέφερε ότι φιλονίκησε μαζί της για οικονομικούς λόγους.
ποψη του Πλάνκερχοφ (πηγή: Wikimedia Commons)

Η είδηση του θανάτου της «Άγκι», όπως την έλεγαν οι γνωστοί της, προκάλεσε σοκ στην Ιταλία, με τις φωτογραφίες της να κυκλοφορούν σε όλα σχεδόν τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων. Μάλιστα, δύο μέρες μετά το συμβάν, χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στην κεντρική πλατεία του Τρέντο, για να τιμήσουν τη μνήμη της. «Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι υπήρξε τόση συμμετοχή για το θάνατο μιας επιχειρηματία», σχολίασε δημοσιογράφος της ΡΑΙ. «Αλλά η Γκουντέτα δεν πουλούσε απλά τυρί, μοιραζόταν την αγάπη της για τη ζωή», συμπλήρωσε.

Πολλοί φίλοι και συνεργάτες της Γκουντέτα είναι αποφασισμένοι να βρουν τρόπους, έτσι ώστε να κρατήσουν το όνειρό της ζωντανό, κυρίως την αγάπη της για τα ζώα και τη φύση, μια σημαντική παρακαταθήκη για την τοπική κοινωνία. Στα πιθανά σχέδια περιλαμβάνεται η δημιουργία μιας φάρμας για την εκτροφή της τοπικής φυλής κατσίκας που τόσο αγαπούσε.

Ο εκπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες δήλωσε: «Παρά το τραγικό της τέλος, ελπίζουμε ότι όλοι θα θυμούνται και θα τιμούν την Αγκίτου Ιντέο Γκουντέτα ως σύμβολο επιτυχίας και κοινωνικής ενσωμάτωσης και ως πηγή έμπνευσης για τους πρόσφυγες στον αγώνα τους να ξαναχτίσουν τις ζωές τους».

Πηγές: Wikipedia, BBC, The Guardian, Infomigrants