«Πατριωτική επιταγή» η γνώση των γεγονότων

Φανούλα Αργυρού

*Ερευνήτρια/δημοσιογράφος*

«Στόχος της εισβολής ήταν η δημιουργία μιας ομοσπονδίας στην Κύπρο. Η επιχείρηση ήταν επιτυχής, όμως η δημιουργία της ομοσπονδίας στο τραπέζι ακόμα δεν έγινε κατορθωτή. Ο στόχος αυτός παραμένει απραγματοποίητος» (δήλωση του Στρατηγού Kenan Evren και πρώην πρωθυπουργού της Τουρκίας σε τουρκική καθημερινή εφημερίδα, «Σημερινή», 12 Φεβρουαρίου 1990).

ΟΚαθηγητής Ανδρέας Θεοφάνους, με άρθρο του στις 9.8.2020 «Η κυπριακή τραγωδία και ο Μακάριος», έγραψε ότι με την πάροδο του χρόνου αυξάνονται τα επικριτικά δημοσιεύματα αποδίδοντας σοβαρές ευθύνες και στον Μακάριο. Αναφέρθηκε στο βιβλίο «ΜΑΚΑΡΙΟΣ: Τα τρία λάθη» (2009) του κ. Πολύβιου Πολυβίου, ο οποίος αποδίδει στον Μακάριο τρία μεγάλα λάθη, την υποβολή των 13 σημείων, τη μη αξιοποίηση των δεδομένων για επίλυση του Κυπριακού μετά το 1968 και την αποδοχή ομοσπονδιακής λύσης διά της συμφωνίας υψηλού επιπέδου και μάλιστα χωρίς ανταλλάγματα, καθώς και την παραμονή του στην προεδρία ιδίως μετά το 1968 (ως επιπρόσθετο «μέγα λάθος»).

Ο κ. Θεοφάνους παραθέτει και κάποια άλλα λάθη του Μακαρίου, ότι δεν έλαβε υπόψη τα χαρακτηριστικά του Ψυχρού Πολέμου, ότι οι προεδρικές του 1968 δεν έλαβαν χώραν με δημοκρατικό τρόπο, άργησε να κηρύξει την ΕΟΚΑ Β παράνομη και ότι η επιστολή προς Γκιζίκη στις 2/7/74 έπρεπε να είχε συνοδευθεί με την αποπομπή των Ελλήνων αξιωματικών.

Αμφότεροι οι συγγραφείς, κατά τη γνώμη μου, παρέλειψαν, όμως, να αναφερθούν και σε αρκετά άλλα θέματα, που είναι σημαντικά για να κρίνει κάποιος αντικειμενικά αν ο Μακάριος έκανε σοβαρότατα λάθη που συνέτειναν στα γεγονότα που ακολούθησαν. Και αυτά ξεκίνησαν πριν από την Ανεξαρτησία και μέχρι το 1977 ολοκληρώθηκαν με την αναγνώριση των τετελεσμένων των εισβολών με τον διζωνικό χάρτη. Ο οποίος δεν αποσύρθηκε μέχρι σήμερα…

Στο βιβλίο της «Ένας κόσμος που χάθηκε» (2018), η αγαπητή Τούλα Χατζηκωστή, στις σελ. 101-102, αναφέρει ότι τον Σεπτέμβριο του 1958, στην Αθήνα, ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος τούς αποκάλυψε για πρώτη φορά ότι είχε δεχτεί την πρόταση για ανεξαρτησία της Κύπρου από την Μπάρμπαρα Κασλ! Έγραψε: «Έμειναν όλοι αποσβολωμένοι, γιατί μέχρι τότε ο Μακάριος μιλούσε μόνο για ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Εκεί… δέχθηκε την πρώτη αντίδραση, σε έντονο ύφος από τον ‘παππού’ Μιχαήλη:

– Ακούστε, Μακαριώτατε, τούτα τα πράματα έννεν περιπαίξιμον. Εγώ δεν γίνομαι επίορκος, ούτε συμμερίζομαι αυτά που πρόκειται να δεχτείτε για την Κύπρο! Εμάς μας έβαλες να γονατίσουμε στη Φανερωμένη και μας έβαλες να ορκιστούμε ‘Ένωσιν ή θάνατον’… Ο Μακάριος βρέθηκε σε πολύ δύσκολη θέση… Προφασίστηκε κάποια συνάντηση και έφυγε στα γρήγορα…».

Έχασαν τις ζωές των δεκάδες παλληκάρια στον βωμό της Ένωσης, ο Μακάριος προτίμησε να προχωρήσει με τις υποδείξεις του Σερ Χιου Φουτ, προτίμησε την Προεδρία, παρά την εξορία…

Τα 13 σημεία ήταν αναμενόμενο αποτέλεσμα του «δικοινοτικού» διαιρετικού χαρακτήρα του Συντάγματος και της δυσλειτουργίας του με τους «εμπνευστές» του (Βρετανούς) να αναμένουν κατάρρευσή του εντός 3-4 χρόνων, εξ ου και τον Ιανουάριο του 1964 άρχισαν στο Φόρεϊν Όφις τα σχέδια για δύο ομόσπονδα κράτη, παράλληλα με τα τουρκικά παρόμοια σχέδια, μια συνέχεια των ήδη προηγούμενων διχοτομικών σχεδιασμών από το 1956…

Επιστολή Γκιζίκη – «Μόνον ένας τρελός»

Ο κ. Γιαννάκης Μάτσης, στο βιβλίο του «Μετά Παρρησίας – Για την Ιστορία και την Αλήθεια», που εκδόθηκε το 2018, δημοσίευσε (σελ. 66/67) μια πολύ σημαντική πληροφορία. Ότι ο Μακάριος ήθελε την απομάκρυνση των Ελλήνων αξιωματικών μετά την άφιξη της Ελληνικής Μεραρχίας και το 1967 έγραψε μια επιστολή προς τον Έλληνα Πρωθυπουργό, Γεώργιο Παπαδόπουλο, την οποία έδειξε στον ηγούμενο Κύκκου Χρυσόστομο και στον Γεώργιο Χαραλάμπους (πεθερό του Γ. Μάτση).

Την διάβαζαν και έμειναν έκπληκτοι. Του είπαν ότι μόνον ένας τρελός θα έστελνε σε στρατιωτικό, που έχει γίνει με πραξικόπημα πρωθυπουργός, επιστολή με τέτοιο περιεχόμενο. Ο Μακάριος τότε τους άκουσε.

«Αργότερα, όταν το κακό με τους εξ Ελλάδος αξιωματικούς παράγινε, ιδιαίτερα με την εμπλοκή και τη δράση τους στην παράνομη οργάνωση ΕΟΚΑ Β’, ο Μακάριος ετοίμασε μια παρόμοια επιστολή, η οποία αυτήν τη φορά απευθυνόταν στον πρόεδρο Στρατηγό Γκιζίκη. Κάλεσε πάλι τον ηγούμενο Κύκκου και τον Γεώργιο Χαραλάμπους και τους τη διάβασε: “Για όνομα του Θεού, μην την στείλεις!”, του είπαν. Αυτήν τη φορά δεν τους άκουσε, με συνέπεια να επισπευσθεί η πορεία προς το πραξικόπημα…», αποκάλυψε ο Γ. Μάτσης.

Την αποχώρηση των Ελλήνων αξιωματικών υποστήριζαν οι Βρετανοί από το 1967, ήταν «πρώτη προτεραιότητά» τους η ενθάρρυνση του Αρχιεπισκόπου να ζητεί πλήρη αποχώρηση όλων των υπολοίπων ελληνικών δυνάμεων και αξιωματικών στην Εθνική Φρουρά και πίεση προς τον Μακάριο να ξεφορτωθεί την Εθνική Φρουρά (όπως ζητούσαν οι Τούρκοι)…

Στο νεότερο άρθρο του «Ο ΟΗΕ και η Κύπρος», Sigmalive, 29.8.2020, έγραψε ο Καθηγητής Ανδρέας Θεοφάνους: «Ο ΟΗΕ ουδέποτε καταδίκασε την τουρκική εισβολή. Και, παρά τις τουρκικές θηριωδίες στην Κύπρο, καθώς και τις πολλαπλές διαστάσεις του προβλήματος, το Συμβούλιο Ασφαλείας προέκρινε τις διακοινοτικές συνομιλίες για την εξεύρεση λύσης στο Κυπριακό».

Ορθώς. Αλλά, γιατί;

Κατ’ αρχήν, να μην ξεχνά κανείς ότι οι συγγραφείς (penholders) των περί Κύπρου ψηφισμάτων του ΟΗΕ είναι οι Βρετανοί, καθώς και την ομιλία Μακαρίου στον ΟΗΕ 19.7.1974, όταν κατηγόρησε επτά φορές την Ελλάδα ότι έκανε εισβολή στην Κύπρο και είπε ότι «δικαιώθηκε (ο ίδιος), ο κίνδυνος από την Ελλάδα ήταν μεγαλύτερος από την Τουρκία». Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος με την ομιλία του στα Ηνωμένα Έθνη την παραμονή της τουρκικής εισβολής (στις 19 Ιουλίου 1974) έκανε εκείνο που υποσχέθηκε στον Βρετανό Πρωθυπουργό στις 17 Ιουλίου 1974. Κατηγόρησε την Ελλάδα για εισβολή στην Κύπρο, είπε ότι κινδύνευαν όχι μόνον οι Ελληνοκύπριοι, αλλά και οι Τουρκοκύπριοι, και έτσι έδωσε ελαφρυντικά στην Τουρκία για την εισβολή, με το λανθασμένο επιχείρημα ότι κινδύνευαν και οι Τουρκοκύπριοι. Η ομιλία σε ελληνική μετάφραση στο βιβλίο του κ. Κώστα Χατζηκωστή, «Έξι Προεδρικά Πορτραίτα».

Όμως, ο Βρετανός Ύπατος Αρμοστής και ο Αμερικανός Joseph Sisco είχαν ήδη διαψεύσει τους ισχυρισμούς Μακαρίου. Ο Τουρκοκύπριος Υπουργός Άμυνας, κ. Orek, επιβεβαίωσε την βρετανική πρεσβεία, ότι η ελληνοκυπριακή κοινότητα και ειδικότερα η Εθνική Φρουρά συμπεριφέρονταν με θαυμάσια προσοχή…

Επικίνδυνες ψευδαισθήσεις Μακαρίου

Δεν πίστευε ότι οι Τούρκοι είχαν οποιαδήποτε δικαιολογία για μονομερή επέμβαση… Μάλιστα, πριν από την ομιλία του ο Μακάριος μίλησε με την τουρκική αντιπροσωπία στον ΟΗΕ και την παρακάλεσε να μεταβιβάσει την ευγνωμοσύνη και τις ευχαριστίες του για τη συμπαράσταση… Ενώ η προσπάθεια του Ετζεβίτ ήταν να τον προλάβουν να μην καταφερθεί αρνητικά προς την Τουρκία, και τα κατάφεραν… («Σημερινή», 12/7/1993).

«Τα γεγονότα εις Κύπρον δεν αποτελούν εσωτερικήν υπόθεσιν των Ελλήνων και οι Τούρκοι της Κύπρου επηρεάζονται, επίσης, το πραξικόπημα της Χούντας είναι μια εισβολή…», είπε ο Μακάριος στις 19.7.1974 στον ΟΗΕ. «Το χαρακτηριστικό του πραξικοπήματος της Χούντας ως “εισβολής” θα το χρησιμοποιούσε στη συνέχεια η Τουρκία ως δικαιολογία για την εισβολή της 20ής Ιουλίου 1974, επικαλούμενη το χρέος της ως εγγυήτριας δύναμης να προστατέψει την Κύπρο από το πραξικόπημα…» («Έξι Προεδρικά Πορτραίτα»).

Η πρώτη Γενεύη σφραγίστηκε στις 30 Ιουλίου 1974 με νίκη της Τουρκίας, με διακήρυξη των τριών ΥΠΕΞ των εγγυητριών δυνάμεων James Callaghan, Γεώργιου Μαύρου και Turan Güneş, στην οποία η κυριότερη αναφορά τους ήταν η έμπρακτη ύπαρξη στη Δημοκρατία της Κύπρου δύο αυτόνομων διοικήσεων και ότι στην επόμενή τους συνεδρία, δίχως προκατάληψη, θα συζητούσαν τα προβλήματα που προέκυπταν από την ύπαρξη αυτών των αυτόνομων διοικήσεων. Με τον Τούρκο Υπ. Εξωτερικών να απαιτεί όπως η Τουρκία δεν ονομάζεται ως «εισβολέας», η Τουρκία δεν είχε κάνει «εισβολή»!

Γι’ αυτά, όμως, δεν ακούσαμε καμία διαφωνία από τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο…

Στη δεύτερη Γενεύη ο James Callaghan προώθησε τη γεωγραφική ομοσπονδία…

Το ξεκίνημα της υποταγής στα τουρκο-βρετανικά σχέδια για ομοσπονδιακό διαμελισμό έγινε στις 10 Φεβρουαρίου 1975, όταν ο Γλ. Κληρίδης έδωσε στον Ρ. Ντενκτάς δι-κοινοτικές ομοσπονδιακές προτάσεις…

Επιβεβαιώθηκε, πλέον, ότι ο Μακάριος εντός του 1975 είχε δεχθεί τη

Δικοινοτική, Διζωνική Ομοσπονδία… Στις 12 Φεβρουαρίου 1977, ο Μακάριος ζήτησε από τον Ρ. Ντενκτάς να μην αναφερόταν η λέξη διζωνική στις 4 κατευθυντήριες γραμμές, για να προετοίμαζε πρώτα τον λαό του. Στις 31.3.1977 ο Τ. Παπαδόπουλος παρέδωσε τον διζωνικό χάρτη στους Τούρκους. Τον οποίο ο Μακάριος είχε έτοιμο στο συρτάρι του προτού τον επισκεφθεί ο Κλαρκ Κλίφορντ μεταξύ 23-26 Φεβρουαρίου 1977 και στον οποίον τον έδειξε…

Παραπλανητικά κάποιοι επιμένουν να εμπαίζεται ο λαός ότι οι κατευθυντήριες ήσαν «Συμφωνίες», αλλιώς καταρρέουν τα πάντα…

Έκτοτε, εκείνο που παιδεύονται ξένοι και δικοί μας υποστηρικτές της ΔΔΟ να εξασφαλίσουν είναι να ολοκληρώσουν με υπογραφή τα τετελεσμένα. Εφόσον από τον Αύγουστο του 1974 και μετά εκείνο που δεν έκαναν οι δικοί μας ήταν να διεκδικήσουν την απελευθέρωση των κατεχομένων…

(Από το βιβλίο της γράφουσας «Διζωνική vs Δημοκρατία», Λεμεσός 2019).

Μετά από 46 ολόκληρα χρόνια από τις δύο αιματηρές τουρκικές εισβολές η «πατριωτική επιταγή» δεν είναι άλλη από τη γνώση των γεγονότων. Η πλήρης διαφάνεια. Η συνεχής έρευνα για το τι και πώς φθάσαμε από το 1960 – 1974 μέχρι σήμερα. Απαίτηση για την αλήθεια, όχι με πλαστά έγγραφα, με δημοκρατική ελευθερία σκέψης και έκφρασης και επικρίσεις για όλους και όλα αποτελεί «πατριωτική επιταγή». Η αλήθεια δεν εμποδίζει τη «συμφιλίωση», αλλά η επιμονή στη βρετανο-τουρκική ΔΔΟ…