Η Σφαγή των Λατίνων από τους Βυζαντινούς!

Η Σφαγή ή αλλιώς πόγκρομ των Λατίνων έγινε τον Μάιο του 1182 στην Κωνσταντινούπολη. Ήταν μιας μεγάλης κλίμακας σφαγής Ρωμαιοκαθολικών εμπόρων και των οικογενειών τους, οι οποίοι συνέλαβαν σε εμπορικές συναλλαγές με την Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Αν και δεν υπάρχουν ακριβείς αριθμοί, υπολογίζεται ότι εξοντώθηκαν γύρω στις 60.000 άνθρωποι. Οι 4.000 Γενοβέζοι και Πιζάνιοι που διασώθηκαν, πουλήθηκαν ως σκλάβοι στους Τούρκους. Ήταν το αποτέλεσμα εχθροπραξιών μεταξύ Δυτικής και Ανατολικής Εκκλησίας η οποία σηματοδότησε την 1η Άλωση της Πόλης το 1204.

Γεγονότα

Στα τέλη του 11ου αιώνα οι Βενετοί, Γενοβέζοι και Πιζάνιοι άρχισαν να έχουν επαφές με την Ανατολή. Πρώτοι οι Βενετοί είχαν συνάψει εμπορικές σχέσεις με το Βυζάντιο από τον Αλέξιο Ά Κομνηνό. Εκείνη την περίοδο, λόγο ναυτικής ανικανότητας του Βυζαντίου, οι Βενετοί είχαν θαλάσσιο μονοπώλειο στην περιοχή εκείνη.

Λίγα χρόνια μετά, ο Εμμανουήλ Ά Κομνηνός, εγγονός του Αλέξιου, προσπάθησε να μειώσει τα προνόμοια των Βενετών και σύναψε συμφωνίες με αντίπαλές της πόλεις πχ Αμάλφι, Πίζα και Γένοβα. Η οικονομική κυριαρχία των Ιταλικών Πόλεων στο Βυζάντιο προκάλεσε ποικίλες αναταραχές. Επιτάχυνε την παρακμή των ανεξάρτητων γηγενών εμπόρων υπέρ των μεγάλων εξαγωγέων, οι οποίοι συνδέθηκαν με τους αριστοκράτες της γης, οι οποίοι με τη σειρά τους συγκέντρωναν όλο και πιο μεγάλα κτήματα. Η κυριαρχία των Ιταλών εμπόρων, μαζί με την αισθητή αλαζονεία τους, τροφοδότησε τη λαϊκή δυσαρέσκεια μεταξύ των μεσαίων και κατώτερων τάξεων, τόσο στην ύπαιθρο όσο και στις πόλεις.

Οι θρησκευτικές διαφορές μεταξύ των δύο πλευρών, που είδαν η μια την άλλη ως σχισματική, επιδείνωσε ακόμη περισσότερο το πρόβλημα. Οι Ιταλοί αποδείχθηκαν ανεξέλεγκτοι από την αυτοκρατορική εξουσία: Το 1162, για παράδειγμα, από κοινού οι Πιζανοί με λίγους Βενετούς εισέβαλαν στη συνοικία των Γενουατών στην Κωνσταντινούπολη, προκαλώντας μεγάλες ζημιές.Ο Αυτοκράτορας Εμμανουήλ απέλασε στη συνέχεια τους περισσότερους από τους Γενουάτες και Πιζανούς από την πόλη, δίνοντας έτσι στους Βενετούς απεριόριστη ελευθερία κινήσεων για πολλά χρόνια.

Στις αρχές του 1171, όμως, όταν οι Βενετοί επιτέθηκαν και κατέστρεψαν σε μεγάλο βαθμό την συνοικία των Γενουατών στην Κωνσταντινούπολη, ο αυτοκράτορας Μανουήλ Α΄ Κομνηνός ανταπέδωσε, διατάζοντας τη μαζική σύλληψη όλων των Βενετών σε όλη την αυτοκρατορία και τη δήμευση της περιουσίας τους. Μια μετέπειτα ενετική εκστρατεία στο Αιγαίο απέτυχε: Μια άμεση επίθεση ήταν αδύνατη λόγω της ισχύος των βυζαντινών δυνάμεων, και οι Βενετοί συμφώνησαν σε διαπραγματεύσεις, που ο αυτοκράτορας Μανουήλ οδήγησε σε αδιέξοδο σκόπιμα. Καθώς οι συνομιλίες τραβούσαν σε μάκρος τον χειμώνα, ο ενετικός στόλος περίμενε στη Χίο, μέχρι που ένα ξέσπασμα πανούκλας τον ανάγκασε να αποσυρθεί.

Οι Βενετοί και η αυτοκρατορία παρέμειναν σε πόλεμο, με τους Βενετούς να αποφεύγουν συνετά την άμεση αντιπαράθεση, αλλά να χρηματοδοτούν τις εξεγέρσεις των Σέρβων να πολιορκούν την Ανκόνα, το τελευταίο προπύργιο του Βυζαντίου στην Ιταλία, και να υπογράφουν μια συνθήκη με το Νορμανδικό Βασίλειο της Σικελίας.

Ο Θάνατος του Εμμανουήλ Ά και η σφαγή

Μετά το θάνατο του Εμμανουήλ το 1180, η χήρα του, η Λατίνα πριγκίπισσα Μαρία της Αντιόχειας, ενήργησε ως αντιβασίλισσα στο γιο της Αλέξιο Β’ Κομνηνό. Η αντιβασιλεία της ήταν διαβόητη για την ευνοιοκρατία που έδειξε στους Λατίνους εμπόρους και τους μεγάλους αριστοκράτες γαιοκτήμονες, και ανατράπηκε τον Απρίλιο του 1182 από τον Ανδρόνικο Α΄ Κομνηνό, ο οποίος εισήλθε στην πόλη σε ένα κύμα λαϊκής υποστήριξης. Όμως, ο Ανδρόνικος διέδωσε τη φήμη ότι οι Λατίνοι της πρωτεύουσας σκέφτονταν να επιτεθούν στους Έλληνες, οπότε όχλος εισήλθε στη Λατινική συνοικία της πόλης κι άρχισε να επιτίθεται στους κατοίκους. Ο λαός της Κωνσταντινούπολης είχε τη βοήθεια του στρατού της επαρχίας, τον οποίο παρακινούσε ο Ανδρόνικος Κομνηνός που απέβλεπε στην κατάληψη της εξουσίας. Σπίτια, εκκλησίες και φιλανθρωπικά ιδρύματα λεηλατήθηκαν. Το έξαλλο πλήθος λεηλάτησε κι έκαψε τα πάντα, έσφαξε κληρικούς και λαϊκούς, γυναίκες και παιδιά, ακόμα και τους γέρους και τους αρρώστους των νοσοκομείων. Πολλοί είχαν προβλέψει τα γεγονότα και διέφυγαν από τη θάλασσα. Λατίνοι κληρικοί έλαβαν ιδιαίτερη προσοχή, και ο Καρδινάλιος Ιωάννης, ο παπικός απεσταλμένος, αποκεφαλίστηκε και το κεφάλι του σύρθηκε στους δρόμους στην ουρά ενός σκύλου.

Παρά το γεγονός ότι ο ίδιος ο Ανδρόνικος Α΄ Κομνηνός δεν είχε καμία ιδιαίτερη αντι-Λατινική στάση, επέτρεψε να προχωρήσει ανεξέλεγκτα η σφαγή. Λίγα χρόνια αργότερα, ο Ανδρόνικος καθαιρέθηκε και παραδόθηκε στον όχλο της Κωνσταντινούπολης, και βασανίστηκε και εκτελέστηκε με συνοπτικές διαδικασίες στον Ιππόδρομο από Λατίνους στρατιώτες.