Η κοσμογονία των ιθαγενών
Στη Μέση Αμερική, οι Αζτέκοι (aztecas) πίστευαν ότι είχαν υπάρξει κι άλλοι Κόσμοι πριν από το δικό τους, οι οποίοι φωτίζονταν από τέσσερις Ήλιους[ii], ο καθ’ ένας από τους οποίους είχε διάρκεια 260 ημερών –όπως κι ο ένας από τους δύο ημερολογιακούς κύκλους των Μάγια-, και ταυτίζονταν με τέσσερις αντίστοιχες θεότητες και τέσσερις ανθρωπότητες. Ο κάθε Ήλιος συνδεόταν αντίστοιχα με τη γη, τον άνεμο, τη φωτιά ή το νερό. Αυτά τα στοιχεία συνέθεταν ή κατέστρεφαν εκείνους τους Κόσμους.
Ο πρώτος Ήλιος –ο Οσέλοτονατίου (Ocelotonatiuh)- ήταν ο δημιουργός της φωτιάς, του ουρανού, της Γης, της θάλασσας, του Κάτω Κόσμου, του πρώτου ζεύγους ανθρώπων και του ιερού ημερολογίου. Στη Γη κατοικούσε μία φυλή γιγάντων, οι οποίοι κατασπαράχθηκαν από μία αγέλη ιαγουάρων οσέλοτλ (océlotl), που βγήκαν από τη θάλασσα. Λένε οι Αζτέκοι ότι τα απολιθώματα μαμούθ που έβρισκαν κοντά στην αρχαία πρωτεύουσά τους, την Τενοστίτλαν (Tenoxtitlán)[iii], ήταν τα κόκαλα εκείνων των γιγάντων.
Ο δεύτερος Ήλιος –ο Εχέκατονατίου (Ehecatonatiuh)- ήταν ο δημιουργός του ανέμου. Η Ανθρωπότητα εκείνου του Κόσμου παρασύρθηκε από τυφώνες. Διηγούνται οι ιθαγενείς ότι οι μαϊμούδες που τρέχουν τρομαγμένες ανάμεσα στα κλαδιά των δέντρων, είναι οι απόγονοι εκείνων των πρωτανθρώπων. Στο Πόπολ Βουχ, τη Βίβλο των Μάγια της Γουατεμάλας, υπάρχουν αναφορές για ημίθεους που μεταμορφώθηκαν σε μαϊμούδες.
Ο τρίτος Ήλιος –ο Κιάουτονατίου (Quiauhtonatiuh)- ήταν της βροχής. Η Ανθρωπότητα εξολοθρεύτηκε από μία πύρινη βροχή –ίσως λάβα από τα ηφαίστεια της κοιλάδας του Ανάουακ (Anáhuac), στο κεντρικό Μεξικό. Οι απόγονοι των ανθρώπων εκείνων είναι οι γαλοπούλες.
Ο τέταρτος Ήλιος –ο Άτονατίου (Atonatiuh)- ήταν του νερού. Η Ανθρωπότητα πνίγηκε σ’ έναν κατακλυσμό. Τα ψάρια που γνωρίζουμε σήμερα είναι οι ψυχές εκείνων των ανθρώπων. Κατακλυσμιαία καταστροφή της δεύτερης Ανθρωπότητας από ξύλο υπάρχει και στο Πόπολ Βουχ των Μάγια.
Ο πέμπτος Ήλιος -ο Νάουι όλιν (Nahui ollin), που σημαίνει: «4-σεισμός» (όχι: σεισμοί)-, δημιουργήθηκε στη μητρόπολη Τεοτιγουακάν (Teotihuacán) [βλ. σχ. 24], του ομώνυμου πολιτισμού. Το όνομά του φανερώνει το μοιραίο μας μέλλον…
