Θ/Κ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΒΕΡΩΦ. Η Ναυαρχίδα του Ελληνικού Στόλου.””

     Μετά το 1905, η κυβέρνηση του Γ. Θεοτόκη αποφάσισε να ενισχύσει τον στόλο του Ελληνικού Βασιλικού Ναυτικού. Τα υπάρχοντα πλοία ήταν ήδη απαρχαιωμένα σε σχέση με την τεχνολογία της εποχής. Έτσι έγιναν αγορές νέων αντιτορπιλικών και τορπιλοβόλων. 

     Η κυριότερη κίνηση ήταν η αγορά του θωρακισμένου καταδρομικού  ”Γ. ΑΒΕΡΩΦ”. Δαπανηθήκαν 23.650.000 χρυσές δραχμές. για την απόκτησή του. Τα 8.000.000 χρυσές δρχ. προέρχονταν από το 20% της συνολικής κληρονομιάς του Γεωργίου Αβέρωφ, που παραχώρησε με τη διαθήκη του στο Ταμείο Εθνικού Στόλου το 1899, στην οποία όριζε ότι το ποσό αυτό διατίθεται για την ναυπήγηση πολεμικού πλοίου που θα φέρει το όνομά του. Το υπόλοιπο ποσό (15.650.000 χρυσές δραχμές) καλύφθηκε από το Ταμείο Εθνικού Στόλου.

    Η ιταλική κυβέρνηση είχε παραγγείλει στα ναυπηγεία Ορλάντο δυο θωρακισμένα καταδρομικά, το «Pisa» και το αδελφό πλοίο, το «Β». Έκρινε όμως ότι το «Β» δεν είναι αναγκαίο και αποφάσισε να το πουλήσει.

     Ο οίκος Ορλάντο ξεκίνησε διαπραγματεύσεις στην Αθήνα με την Ελληνική κυβέρνηση για την πώληση του πλοίου. Όμως πήγαν στο Λιβόρνο Τούρκοι αξιωματικοί που έμαθαν για την πώληση για να το εξετάσουν. Οι Τούρκοι πίστευαν πως δεν υπήρχε περίπτωση η Ελλάδα να αγοράσει τέτοιο πλοίο και γι’ αυτό κινήθηκαν κάπως νωθρά. Οι απεσταλμένοι τους βρήκαν το πλοίο καλό αλλά με μικρές αποθήκες κάρβουνου, άρα περιορισμένης εμβέλειας. Αναχώρησαν για το Παρίσι, αλλά καθ’ οδόν ειδοποιήθηκαν ότι η Ελλάδα επρόκειτο να αγοράσει το πλοίο. Επέστρεψαν άμεσα στο Λιβόρνο και, χωρίς να ρωτήσουν πόσα προσφέρει η Ελλάδα, είπαν ότι δίνουν 250.000 στερλίνες παραπάνω προκειμένου να το πάρουν. Η απάντηση των Ιταλών ήταν ότι το πλοίο αγοράστηκε και ήδη πληρώθηκε. Η οριστική σύμβαση της αγοράς του επικυρώθηκε στις 30 Νοεμβρίου του 1909. 

     Το πλοίο καθελκύστηκε στις 12 Μαρτίου 1910, και μετά από δοκιμές  παραδόθηκε επίσημα στο Ε.Β.Ν. στις 15 Μαΐου 1911με πρώτο κυβερνήτη  τον Πλοίαρχο Ι. Δαμιανό.

    Απέπλευσε για την Αγγλία για να λάβει μέρος στις εορτές στέψης του Βασιλιά Γεωργίου Ε’ και για να εφοδιασθεί με πυρομαχικά. Εκεί σε μεθόρμιση, στις 19 Ιουνίου προσάραξε σε ύφαλο και χρειάστηκε να δεξαμενιστεί. Σημειώθηκαν επεισόδια απειθαρχίας και στις 8 Ιουλίου, ο κυβερνήτης αντικαταστάθηκε από τον Πλοίαρχο Παύλο Κουντουριώτη, που πέτυχε την αποκατάσταση της τάξης. Στις 20 Αυγούστου απέπλευσε από την Αγγλία και την 1η Σεπτεμβρίου 1911 κατέπλευσε στο Φάληρο μέσα σε εορταστική υποδοχή που του επιφύλαξαν όλα τα πλωτά μέσα της περιοχής που ήταν γεμάτα κόσμο.

   Το Θ/Κ«Γ.Αβέρωφ» ήταν εκείνη την εποχή το πιο σύγχρονο και ισχυρό πλοίο στην Ανατολική Μεσόγειο. 

    Στον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο το 1912 το “Γ.ΑΒΕΡΩΦ” ως ναυαρχίδα του Στόλου, υπό τον Υποναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη συμμετείχε στις επιχειρήσεις απελευθέρωσης των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου. Διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στις ναυμαχίες της Έλλης (3 Δεκεμβρίου 1912) και της Λήμνου (5 Ιανουαρίου 1913), ενάντια στον Οθωμανικό Στόλο.  Με την ανώτερη ταχύτητά του, και το μέγιστο του βεληνεκούς των πυροβόλων του, αποσπάστηκε από τον υπόλοιπο Ελληνικό Στόλο, και αναλαμβάνοντας αυτόνομη δράση έτρεψε τον εχθρικό στόλο σε φυγή καταδιώκοντάς τον. Η τακτική του Κουντουριώτη έδωσε την νίκη και τον  έλεγχο του Αιγαίου στην Ελλάδα. Το  και ο Ναύαρχος έγιναν ζωντανοί θρύλοι. Για τους Έλληνες ήταν ο «Τυχερός μπάρμπα-Γιώργος», ενώ για τους Τούρκους «Το Διαβολοβάπορο» («Σεϊτάν παπόρ»).

   Σον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι υπηρεσίες του ήταν μικρες επειδη ο Τουρκικός Στόλος ήταν εγκλωβισμένος στα Δαρδανέλλια λόγω της ναυτικής υπεροχής των Συμμάχων. Στο τέλος του πολέμου το “Γ.ΑΒΕΡΩΦ” μπήκε στην Κωνσταντινούπολη, όπου αποθεώθηκε από τον ελληνικό πληθυσμό της περιοχής.

    Το 1925 το θωρηκτό αναβαθμίστηκε στα ναυπηγεία Foregs et Chantiers, στην Τουλόν της Γαλλίας, για να εκσυγχρονιστεί. Έγινε αλλαγή λεβήτων και προβολέων, γενική επισκευή του σκάφους και των μηχανών με την οποία ανέκτησε την αρχική μέγιστη ταχύτητά του, αντικαταστάθηκε η ηλεκτρική εγκατάσταση, τοποθετήθηκαν αντιαεροπορικά πυροβόλα, εγκαταστάθηκε κατευθυντήρας διεύθυνσης βολής, αντικαταστάθηκε ο πρωραίος πολεμικός ιστός με άλλο ψηλότερο που έφερε εξαιρετική θωράκιση διεύθυνσης βολής. Το 1928 το πλοίο ήταν και πάλι επιχειρησιακά έτοιμο.

   Τον Απρίλιο του 1941,με την εισβολή των Γερμανών στην Ελλάδα , λόγω της παλαιότητάς του, το ΓΕΝ σχεδίαζε να το βυθίσει, αλλά το πλήρωμά του εξεγέρθηκε και με δική του πρωτοβουλία διέφυγε στην Αλεξάνδρεια. Το “Γ.ΑΒΕΡΩΦ” ήταν ένα από τα λίγα ελληνικά πλοία που κατάφεραν να φτάσουν σώα στην Αλεξάνδρεια, καθώς τα περισσότερα βυθίστηκαν από τις επιδρομές γερμανικών αεροπλάνων. Κατά τη διάρκεια του πολέμου το θωρηκτό έκανε περιπολίες στον Ινδικό Ωκεανό. Στις 12 Οκτωβρίου 1944 το Γενικό Συμμαχικό Αρχηγείο του έδωσε τον τίτλο του “Ξίφους της Μεσογείου” για τις υπηρεσίες του. Στις 17 Οκτωβρίου 1944, σαν ναυαρχιδα του Ελληνικου Στόλου, μετέφερε την Ελληνική κυβέρνηση από την εξορία στην απελευθερωμένη Αθήνα, με Πλοίαρχο τον Σπυρίδωνα Μάτεση, ο οποίος υπήρξε και ο τελευταίος πλοίαρχος του “Γ.ΑΒΕΡΩΦ” εν ενεργεια. Το 1952 το πλοίο αποσύρθηκε  και μέχρι το 1984 ήταν αγκυροβολημένο στον Πόρο.

     Το 1984 η Κυβέρνηση Α.Παπανδρέου και το Πολεμικό Ναυτικό αποφάσισαν να μετατραπεί σε πλωτό μουσείο (Πλωτό Ναυτικό Μουσείο Θωρηκτό «Γεώργιος Αβέρωφ») και μεταφέρθηκε στο Φάληρο.

      Στις 26 Απριλίου 2017, το Αβέρωφ απέπλευσε ύστερα από 14 χρόνια από τον Φλοίσβο για τον Σκαραμαγκά όπου έμεινε μέχρι τον Ιούλιο για συντήρηση. Στις 5 Οκτωβρίου του ίδιου έτους, το θωρηκτό μετεβη με την βοήθεια ρυμουλκών για την Θεσσαλονίκη. Παρέστη για τους εορτασμούς της επετείου απελευθέρωσης της πόλης της 26ης Οκτωβρίου και της επετείου του Όχι της 28ης Οκτωβρίου.

     Στις 26 Οκτωβρίου 2017 η πολεμική σημαία του Θ/Κ “Γ.ΑΒΕΡΩΦ” τιμήθηκε με τον Ανώτερο Ταξιάρχη του Τάγματος του Σωτήρος, από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.Το 2003 βραβεύτηκε για τις υπηρεσίες του με το Χρυσό Μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών. Το θρυλικό πλοίο επέστρεψε στον όρμο Φαλήρου. Εκεί βρίσκεται από τότε και τιμά με την παρουσία του το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό και την ναυτική κληρονομιά της Ελλάδος. Πρόκειται για το μοναδικό δείγμα του τύπου (θωρακισμένο καταδρομικό) που διατηρείται στον κόσμο ως σήμερα.