“ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΣΑΛΑΜΙΝΟΣ” : ΕΚΕΙ ΠΟΥ ΒΟΥΛΙΑΞΑΝ ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ ΤΟΥ ΞΕΡΞΗ

ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΕΣ ΝΑΥΜΑΧΙΕΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ έγινε στα νερά τού Σαρωνικού. Ο Ξέρξης μετά τη μάχη των Θερμοπυλών, κατευθύνεται προς την Αθήνα. Οι Αθηναίοι εκκενώνουν την πόλη. Οι σύμμαχοι και ο συμμαχικός στόλος βρίσκονται στη Σαλαμίνα. Εκεί ο αρχηγός τού στόλου Σπαρτιάτης Ευρυβιάδης και οι Πελοποννήσιοι, σκέπτονταν να εγκαταλείψουν τα στενά και να πάνε στον Ισθμό. Ο Θεμιστοκλής υποστήριξε ότι ο στόλος έπρεπε να μείνει στη Σαλαμίνα και να ναυμαχήσουν στα στενά της, για να εκμεταλλευτούν την ευελιξία των πλοίων τους έναντι των δυσκίνητων περσικών. Η διχογνωμία των Ελλήνων διοικητών πριν από τη ναυμαχία, προκάλεσε πολλά λεκτικά επεισόδια. ΤΟ ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΣΤΗ ΣΑΛΑΜΙΝΑ : Μέσα στην ορμή του ο Θεμιστοκλής μίλησε πριν από τον Ευρυβιάδη. Αυτός θύμωσε και σήκωσε το ραβδί του να τον χτυπήσει. Είχε εκνευριστεί ιδιαίτερα από την επιμονή τού Θεμιστοκλή, ίσως και από κάποια περιφρονητικά του λόγια. Ψύχραιμος αυτός είπε τη γνωστή φράση: “Πάταξον μεν, άκουσον δε”. Πέρασε ο θυμός τού αρχηγού και διατηρήθηκε έτσι η απαραίτητη ηρεμία. Ο Κορίνθιος διοικητής αποκαλεί τον Θεμιστοκλή άπατρι, αφού ο Ξέρξης έχει κυριεύσει την Αθήνα. “Εχουμε πατρίδα τις 200 τριήρεις! Θα αποχωρήσουμε τώρα και θα ιδρύσουμε αλλού νέα πόλη”. Τότε ο Ευρυβιάδης αναγκάστηκε να υποχωρήσει. Οι άλλοι όμως διοικητές, βλέποντας την Αθήνα να καίγεται και τον εχθρικό στόλο στο Φάληρο, ετοιμάζονταν να μπουν στα πλοία και να πλεύσουν στον Ισθμό. ΤΟ ΠΑΡΑΠΛΑΝΗΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ : Την κρίσιμη αυτή ώρα ο Θεμιστοκλής μηχανεύτηκε ένα σχέδιο. Έστειλε κρυφά στους Πέρσες τον Σίκινο (παιδαγωγό των παιδιών του) να τους αναγγείλει ότι οι Έλληνες σκοπεύουν τη νύχτα να φύγουν. Γι’ αυτό έπρεπε ο περσικός στόλος να τους περικυκλώσει. Πράγματι οι Πέρσες ξεκίνησαν για το στενό τής Σαλαμίνας. Αποκλείουν με 200 πλοία τις διόδους διαφυγής, ενώ τα υπόλοιπα περίμεναν την έξοδο τού ελληνικού στόλου ανάμεσα στη Σαλαμίνα και την Ψυττάλεια. Η ΕΝΔΟΞΗ ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΑΡΧΙΖΕΙ : Ο Θεμιστοκλής με τις 180 αθηναϊκές τριήρεις τοποθετήθηκαν στο αριστερό μέρος, απέναντι από τα ισχυρά Φοινικικά πλοία. Οι Μεγαρείς, Αιγινήτες και Λακεδαιμόνιοι με 70 τριήρεις, στο δεξιό μέρος. Στο κέντρο τα πλοία των άλλων πόλεων. Αντηχεί ο παιάνας: “Ω! παίδες Ελλήνων, ίτε, ελευθερούτε πατρίδα, ελευθερούτε δε παίδας, γυναίκας, θεών τε πατρώων έδη, θήκας τε προγόνων. Νυν υπέρ πάντων αγών”! (ύμνος προς τη φιλοπατρία και την αρετή, που όμοιός του δεν έχει ακουστεί, ούτε έχει τονιστεί δια μέσου των αιώνων). Ενώ προχωρούν τα ελληνικά πλοία, ξαφνικά κωπηλατούν ανάποδα και οι τριήρεις πλέουν προς τα πίσω, προς την ακτή τής Σαλαμίνας! (οι πλώρες πάντα προς τον εχθρό). Αυτό έγινε: α) Για να μην συναντήσουν τους Πέρσες στο μέσον τού στενού που είχε μεγαλύτερο πλάτος….β) Να μην δώσουν χώρο στον εχθρό να αναπτυχθεί με άνεση και να επιχειρήσει κυκλωτική κίνηση….γ) Θα καθυστερούσαν τη ναυμαχία ώστε να φυσήξει δυνατότερος άνεμος και ο κυματισμός να κουνούσε περισσότερο τα υψηλά περσικά πλοία.  Την κατάλληλη στιγμή γίνεται η αντεπίθεση. Οι ελληνικές τριήρεις ανέπτυξαν τη μέγιστη ταχύτητα εμβολισμού και αρχίζει η συντριβή των περσικών πλοίων. Ως το μεσημέρι η ναυμαχία ήταν αμφίρροπη. Το δεξιό ελληνικό μέρος αντιμετωπίζει προβλήματα. Αντίθετα στο αριστερό, οι μανιασμένοι Αθηναίοι ήταν ασυγκράτητοι και κατάφεραν να βυθίσουν πολλά Φοινικικά πλοία. Λέγεται πως πολλοί έβλεπαν τη θεά ΑΘΗΝΑ να συμπαρίσταται και να τους σκέπει. Το πλοίο τού Πέρση ναυάρχου ΑΡΙΑΜΕΝΗ εμβολίζεται, ο ίδιος σκοτώνεται και πετιέται το σώμα του στη θάλασσα. Επικρατεί πανικός και σύγχυση στους Πέρσες γιατί “οι προστάζοντες ήταν πολλοί και δεν έδιναν όλοι τις ίδιες διαταγές”. Ως το δειλινό η ναυμαχία είχε λάβει τέλος. 200 περσικά πλοία καταστράφηκαν (40 ελληνικά). Έμεινε η Ψυττάλεια. Εκεί οι Πέρσες είχαν εγκαταστήσει μία επίλεκτη φρουρά 4000 ανδρών. Ο Αριστείδης με Αθηναίους οπλίτες αποβιβάστηκε στη νήσο και τους εξόντωσαν όλους.  ΕΠΙΛΟΓΟΣ- ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ : Συντριπτική η ήττα των Περσών στη Σαλαμίνα. Ο Ξέρξης συντετριμμένος από την εξέλιξη τής ναυμαχίας (παρακολουθούσε από το όρος Αιγάλεω, δες στον πίν.), έδωσε εντολή να επιστρέψουν στην Ασία. Τεράστιο το πλήγμα στο γόητρο των Περσών. Ο ελληνικός θρίαμβος οφειλόταν: 1) Στην επιλογή τής θέσης για διεξαγωγή τής ναυμαχίας….2) Στο απαράμιλλο θάρρος και την εξοικείωση των Ελλήνων με τη θάλασσα….3) Για όλους ήταν ένας αγώνας χωρίς αύριο…. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, αν οι Πέρσες νικούσαν, θα είχε σταματήσει η ανάπτυξη τής Ελλάδας και ο δυτικός πολιτισμός δεν θα ήταν αυτό που είναι σήμερα. Αυτός ο θρίαμβος έχει τη σφραγίδα ενός μεγάλου πολιτικού και στρατιωτικού, τού ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗ:  Στα νερά τού Σαρωνικού καταβύθισε για πάντα το περσικό όνειρο….