Κυβερνητική μπουρδολογία και …. Ξανα-ανοίγουν τα λύκεια

Πρέπει να πω ότι δεν πίστευα ότι με τα επιδημιολογικά δεδομένα των τελευταίων ημερών η κυβέρνηση θα προχωρούσε στο άνοιγμα των λυκείων στις 12 Απριλίου. 

Έχω ήδη αναφερθεί επανειλημμένα στο εγκληματικό λάθος εν μέσω κύματος της πανδημίας να είναι ανοιχτά τα σχολεία και ιδίως αυτά των μεγαλύτερων παιδιών. Το έκανα πρώτα με μια ανάρτηση για το άνοιγμα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην 1 Απριλίου όταν είχαμε 700 κρούσματα την ημέρα. Ένα μήνα αργότερα όταν το πράγμα πήγε από το κακό στο χειρότερο τα έκλεισαν πάλι. Αλλά δεν πειράζει, τώρα που η κατάσταση πήγε πολύ χειρότερα ακόμα και τα κρούσματα έχουν πλέον ξεπεράσει τα 3.000 την ημέρα τα ανοίγουν ξανά.

Ζούμε σε ένα τρελοκομείο. 

Ίσως στην κυβέρνηση δεν έχουν πάρει χαμπάρι ότι η θεωρία του ακορντεόν αποδείχθηκε λανθασμένη. Ή ίσως νομίζουν ότι ακορντεόν σημαίνει ότι ανοίγεις και κλείνεις ακόμα και όταν σταθερά αυξάνεται η διασπορά. Ή ίσως να σκέφτηκαν: Είτε είναι ανοιχτά είτε κλειστά τα σχολεία, τα κρούσματα ανεβαίνουν, οπότε γιατί να μην τα ανοίξουμε; Το ότι σύμφωνα και με την κοινή λογική αλλά και με αριθμούς βασισμένους σε πολλαπλές επιστημονικές μελέτες, αν δεν είχαν κλείσει τα σχολεία τα κρούσματα θα είχαν αυξηθεί σημαντικά περισσότερο – αυτό όπως φαίνεται είναι πολύ δύσκολή ιδέα για να χωρέσει στο μυαλό των κυβερνώντων μας. 

Προς τιμήν του ο Τσιόδρας ψήφισε κατά του ανοίγματος, και φυσικά έχει δίκαιο όταν λέει ότι το άνοιγμα των λυκείων θα επιδεινώσει την διασπορά. Άλλα έξι μέλη της επιτροπής λημωξιολόγων επίσης ψήφισαν αρνητικά, αλλά 19 ψήφισαν θετικά (θα ήθελα να ξέρω τα ονόματα).  Το ότι η πλειοψηφία της Επιτροπής ψήφισαν υπέρ του ανοίγματος των λυκείων αποδεικνύει ότι βλέπουν τον ρόλο τους ως πολιτικό και όχι ως καθαρά επιστημονικό. Η Επιτροπή θα έπρεπε να έχει απαντήσει: “Ως λοιμωξιολόγοι είμαστε κατά του ανοίγματος των λυκείων διότι είναι σίγουρο ότι κάτι τέτοιο θα αυξήσει την διασπορά και άρα και τους θανάτους, μάλιστα σε μια στιγμή που η πανδημία στην χώρα μας βρίσκεται σε έξαρση και έχουμε μια από τις χειρότερες επιδόσεις στην Ευρώπη. Αν η κυβέρνηση θεωρεί ότι παρόλα αυτά είναι πιο σημαντικό για την χώρα να ανοίξουν τα λύκεια τότε ας πάρει την αντίστοιχη πολιτική απόφαση. Η δική μας δουλειά ως επιστήμονες είναι να λέμε στην κυβέρνηση στην αλήθεια για ποιες θα είναι οι επιπτώσεις της κάθε εναλλακτικής απόφασης, και η κυβέρνηση κακώς μας ρωτά αν συμφωνούμε ή διαφωνούμε με κάποια απόφαση καθώς η ευθύνη είναι 100% δική της.” 

Βέβαια στην Ελλάδα του “πετάω το μπαλάκι αλλού” η κυβέρνηση σπρώχνει το βάρος της πολιτικής απόφασης στην πλάτη των επιστημόνων, πολλοί των οποίων εργάζονται στο δημόσιο και μπορεί να φοβούνται και για την καριέρα τους. (Το λέω μετά λόγου γνώσεως διότι για χρόνια συμμετείχα ο ίδιος σε επιστημονική επιτροπή – το λεγόμενο Γνωμοδοτικό Τεχνικό Συμβούλιο – ως μοναδικό μέλος από τον ιδιωτικό τομέα). Και πράγματι διαβάζω ότι “η υπουργός Παιδείας, Νίκη Κεραμέως συμμετείχε νωρίτερα στη συνεδρίαση της επιτροπής των Λοιμωξιολόγων και μετέφερε την επιδίωξη της κυβέρνησης για άνοιγμα των Λυκείων.” Γιατί ακριβώς πρέπει ένας υπουργός να συμμετέχει σε συνάντηση επιστημονικής επιτροπής, και γιατί πρέπει να ενδιαφέρει την επιστημονική επιτροπή ποια είναι η “επιδίωξη της κυβέρνησης” – μπορεί να εξηγήσει κανείς; 

Και αναρωτιέμαι, ο υπουργός υγείας Κικίλιας τι λέει μπρος σε αυτό το νέο φιάσκο που πρώτα απ’ όλα πλήττει το δικό του πεδίο ευθύνης; Η Κεραμέως μπορεί να θεωρεί πατριωτικό της καθήκον έναντι του υπουργείου της να κρατηθούν τα προσχήματα περί της τεράστιας αξίας του δημόσιου συστήματος παιδείας (και ας βγαίνουμε συνέχεια πάτος της Ευρώπης στις αξιολογήσεις PISA του ΟΟΣΑ). Ο Κικίλιας δεν έχει αίσθηση ευθύνης όταν βλέπει να πεθαίνουν άδικα 70 άνθρωποι κάθε μέρα; Αυτός παντελόνια δεν φοράει; Το αστείο είναι ότι αρχίζοντας την συνέντευξη σε παραδρομή της γλώσσας αποκάλεσε την Κεραμέως “υπουργό υγείας” – και πράγματι όπως φαίνεται η Κεραμέως κάνει περισσότερο κουμάντο από τον ίδιο. Ο άνθρωπος μου θυμίζει το “στήθος μάρμαρο, καρδιά πατάτα”. Λάθος του Μητσοτάκη όταν έσκασε η τεράστια κρίση της πανδημίας να μην τον αντικαταστήσει με κάποιον  τεχνοκράτη.  

Το μόνο καλό νέο είναι ότι όπως φαίνεται μαθητές και καθηγητές θα κάνουν δυο self-test την εβδομάδα, και όχι ένα που όπως έχω αναφέρει σε προηγούμενη ανάρτηση θα ήταν τελείως ανεπαρκές. Σωστό θα ήταν τρία τεστ την εβδομάδα, αλλά δυο είναι ένα βήμα προς την σωστή κατεύθυνση που θα μειώσει αν και δεν θα εξαλείψει τον αχρείαστο κίνδυνο. Και φυσικά μεγάλο ερωτηματικό είναι αν οι μαθητές θα κάνουν το τεστ και αν θα το κάνουν σωστά. 

Το ζητούμενο τώρα είναι τι θα αποφασίσουν οι γονείς ιδίως όταν είναι οι ίδιοι μεγαλύτερης ηλικίας ή υπάρχουν γέροι στο σπίτι. Θα δεχθούν να διακινδυνεύσουν σοβαρά την δική τους υγεία και και να αυξήσουν την πιθανότητα να ζήσουν τρομακτικές περιπέτειες στα νοσοκομεία  ή και να πεθάνουν – για να είναι ευχαριστημένη η Κεραμέως; Διότι κανένα άλλο συμφέρον δεν βλέπω για την χώρα. Το επιχείρημα ότι μερικά παιδιά της τρίτης λυκείου εξαρτώνται από το δημόσιο σύστημα παιδείας για να δώσουν πανελλήνιες είναι περίπου αστείο όταν όλοι γνωρίζουν ότι στις πανελλήνιες περνάς με την δουλειά που κάνουν τα φροντιστήρια, και ότι πολλές φορές στην τρίτη λυκείου ούτε καν γίνεται μάθημα αλλά μαθητές και καθηγητές στην αίθουσα ασχολούνται με τα δικά τους μέχρι να κτυπήσει το κουδούνι (μιλάμε για πραγματική περίπτωση χωριών Ποτέμκιν). Όμως πράγματι υπάρχει ένα ποσοστό παιδιών που δεν πάει σε φροντιστήριο ή δεν έχει τα μέσα ηλεκτρονικής παρακολούθησης των μαθημάτων οπότε αδικείται αν το δημόσιο σχολείο είναι κλειστό. Ας ανοίξουν τότε τα λύκεια γι’ αυτά τα παιδιά, και ας επιτραπεί στον κάθε γονέα να επιλέξει αν επιθυμεί το παιδί του να πηγαίνει σχολείο εν μέσω μεγάλου πανδημικού κύματος εξαιρετικά κολλητικής και θανατηφόρου ασθένειας . Ή τουλάχιστον ας δώσουν στους δήμους το δικαίωμα να αποφασίσουν. Όμως, όχι, κεντρικά αποφασίζεται ότι είναι αναγκαστικό για τον κάθε γονέα να στέλνει το παιδί του στο θαυμάσιο δημόσιο σχολείο. Είναι όπως ο κομμουνιστικός παράδεισος που υπήρχε στην Ανατολική Γερμανία – ήσουν υποχρεωμένος να τον χαίρεσαι και αν προσπαθούσες να αποδράσεις από τον παράδεισο σε πυροβολούσαν. 

Εγώ νομίζω ότι υπάρχουν όρια του πόσο το σύστημα του πελατειακού κρατισμού μπορεί να βασανίζει τους πολίτες, και ότι οι γονείς που ανησυχούν για την υγεία τους έχουν όλο το ηθικό δικαίωμα να μην στείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο. Δεν μπορεί η Κεραμέως να παίζει με θέματα ζωής και θανάτου των οικογενειών. Και είναι σίγουρο – ο αναγνώστης ας ρωτήσει όποιον επιστήμονα θέλει – ότι αυτή η απόφαση θα αυξήσει τους θανάτους, και πέραν των θανάτων θα αφήσει πολλούς γονείς αλλά και παιδιά με τα κουσούρια του long covid. 

Υ.Γ. Στα σχόλια έγινε αφορά στην ανάγκη κοινωνικοποίησης των παιδιών. Να αρχίσω λέγοντας ότι πράγματι υπάρχει τεράστιο και πάγιο πρόβλημα κοινωνικοποίησης διότι του ότι το θεόστραβο σύστημα παιδείας στην Ελλάδα αναγκάζει τα παιδιά στις τελευταίες τάξεις του λυκείου να διαβάζουν από το πρωί μέχρι το βράδυ το οποίο εμποδίζει την φυσιολογική τους ανάπτυξη αλλά και την χαρά που πρέπει να ζει ο άνθρωπος σε αυτή την όμορφη αλλά δύσκολη ηλικία. Αλλά ας πάμε στην ουσία του επιχειρήματος που αφορά ειδικά τον καιρό της πανδημίας. Λοιπόν μια χαρά μπορούν να κοινωνικοποιούνται τα παιδιά με τα σχολεία κλειστά. Μπορούν να βγαίνουν σε εξωτερικό χώρο με μια μικρή και σταθερή παρέα φίλων φορώντας μάσκα και κρατώντας κάποια απόσταση. Μπορεί να βγαίνουν για περπάτημα ή ποδήλατο – ακόμα και στην εξοχή. Ο κίνδυνος της διασποράς σε αυτές τις δραστηριότητες είναι εκατοντάδες φορές μικρότερος: Mόνο το να βρίσκεται κάποιος σε εξωτερικό χώρο μειώνει την διασπορά 20 φορές, ο αριθμός φίλων θα είναι μικρότερος από τους 20-25 στην τάξη συν την συχνή επαφή με καμιά δεκαριά καθηγητές, ο χρόνος με τους φίλους θα είναι μικρότερος από τις 5-6 ώρες την ημέρα στο σχολείο. Και πέραν τούτων ιδίως για την ηλικία που μιλάμε μέρος της κοινωνικοποίησης πάντα γινόταν στο τηλέφωνο (σήμερα και με βίντεο).