Ο δωσίλογος και ο επαναστάτης
Να ρίξουμε κι από δω μια ματιά στο Εικοσιένα, στα διακόσια χρόνια του. Μια… τρίτη ματιά μακριά από φουστανέλες και τσαρούχια. Να μιλήσουμε για έναν δωσίλογο (της Κατοχής) κι έναν επαναστάτη (του Εικοσιένα), τον κορυφαίο, τον αρχιστράτηγο. Κάπου διασταυρώθηκαν οι δυο τους. Με ένα ιστορικό άλμα σε ένα ιστορικό παράδοξο, από εκείνα τα παράδοξα, που για να συμβούν, βάζουμε και οι άνθρωποι το χεράκι μας, ευγνώμονες είτε αγνώμονες, μνήμονες είτε επιλήσμονες, αξιότιμοι είτε ελεεινοί φουκαριάρηδες.
Ο επαναστάτης απεβίωσε 39 χρόνια προτού γεννηθεί ο δωσίλογος. Αλλά, κυνηγημένος από τους Τούρκους και επικηρυγμένος για επαναστατική δράση, κατέφυγε και έζησε δεκαπέντε χρόνια στον τόπο όπου γεννήθηκε ο δωσίλογος. Στη Ζάκυνθο. Ο δωσίλογος ονομάζεται Αναστάσιος Ταβουλάρης. Δεν είναι απλώς δωσίλογος –καταδικασμένος, ερήμην, από ειδικό δικαστήριο δωσιλόγων, σε ισόβια–, είναι επιτομή δωσιλόγου· πιο δωσίλογος δεν γίνεται· αφού, στη Γερμανία όπου κατέφυγε με την απελευθέρωση, «ρετάλι» του αποχωρούντος στρατού κατοχής, ο αμερικανικός στρατός τον συνέλαβε μαζί με τον Γκέρινγκ, τον υπαρχηγό του Χίτλερ. Χώρια όλα τ’ άλλα, ο Ταβουλάρης, πολιτικός εκ του στρατού προερχόμενος, που διέπρεψε ως κάθαρμα και προ του πολέμου, εκτός από υπουργός δυο κατοχικών κυβερνήσεων δωσιλόγων –Λογοθετόπουλου και Ράλλη– και ιδρυτής των διαβόητων Ταγμάτων Ασφαλείας, είναι ο μόνος κατοχικός υπουργός-συνεργάτης Γερμανών που, αποδεδειγμένα, έδωσε εντολή εκτέλεσης Ελλήνων πατριωτών.
Ο επαναστάτης είναι βέβαια ο Θοδωρής Κολοκοτρώνης, προσωποποίηση της Επανάστασης, του Αγώνα της Ανεξαρτησίας. Ο οποίος, κλέφτης στα βουνά της Πελοποννήσου και άτακτος, στον «μικρό» ξεσηκωμό του 1805-1806, όχι μόνο, καταδιωκόμενος από τους Τούρκους, κατέφυγε στη Ζάκυνθο. Αλλά εκεί, στη Ζάκυνθο, ολοκληρώνεται η μεταμόρφωσή του από άτακτο (κατσαπλιάδες τους λέγανε και τότε, που τώρα κάποιοι μας φοβερίζουν τάχα με λέξεις!) σε πολεμιστή προδιαγραφών. Κατατάσσεται στον αγγλικό στρατό, όπου διδάσκεται τακτική πολέμου. Μελετάει ελληνική Ιστορία. Μυείται στη Φιλική Εταιρεία. Η Ζάκυνθος είναι το λίκνο που εξέθρεψε τον αυριανό αρχιστράτηγο του Αγώνα.
Πού «συμπέσανε» τώρα και πώς στη Ζάκυνθο ο επαναστάτης και ο δωσίλογος! Είχα την πληροφορία από λίγο πρωτύτερα. Την είδα και… τετράφαρδη, δισέλιδη στη «Συντακτών» του Σαββατοκύριακου, 12-15/3, στο άρθρο του Σπύρου Κουζινόπουλου: «Ονειδος για το νησί το όνομα του Ταβουλάρη»… σε δρόμο της πόλης. Μάλιστα. Η Ζάκυνθος… ευγνωμονούσα διά το… εκλεκτόν τέκνον, τον δωσίλογο Ταβουλάρη, τον τίμησε με δρόμο της πόλης. Τώρα, πληροφορούμαι, κάποιοι (ευτυχώς να λέμε) Ζακυνθινοί ενεργούν ώστε να καθαιρεθεί το όνομα του Ταβουλάρη και να υψωθεί –στον ίδιο δρόμο ή σε άλλον– το όνομα του… Κολοκοτρώνη. Μάλιστα, στη Ζάκυνθο δεν υπάρχει οδός Κολοκοτρώνη. Το έψαξα. Υπάρχει μόνο οδός (του υιού) Γενναίου Κολοκοτρώνη. Του Γέρου του Μοριά δεν υπάρχει.
Σε πρόσφατη δημοσκόπηση, εν όψει επετείου (Protata –«Συντακτών» 24/3), στις προσωπικότητες της Επανάστασης ο Κολοκοτρώνης κατατάσσεται στην κορυφή με διαφορά. Οσο για την απουσία του Κολοκοτρώνη από την… πολεοδομία Ζακύνθου, στα «Οδωνυμικά των Προαστίων της Αθήνας» των Μάρως Βουγιούκα – Βασίλη Μεγαρίδη, έκδοση Φιλιππότης, πάλι πρώτος, με τους περισσότερους δρόμους, είναι ο Κολοκοτρώνης. Απορώ πώς η πινακίδα του δωσίλογου Ταβουλάρη δεν έπεσε από μόνη της. Κι οι Ζακυνθινοί –έστω όσοι διαμαρτύρονται!–, γιατί δεν κατεβάζουν τον Ταβουλάρη και στη θέση του να ανεβάσουν τον Κολοκοτρώνη! Ας είναι και μέρα μεσημέρι. Ποιος θα τους μιλήσει!
ΥΓ. Εφημερίδα των Συντακτών, Κολοκοτρώνη 8, Αθήνα!
https://www.efsyn.gr/stiles/triti-matia/288402_o-dosilogos-kai-o-epanastatis
