Η αλήθεια για τα ναυπηγεία και τις φρεγάτες

 H κατάσταση στα ναυπηγεία δεν είναι καλή και μάλιστα στα ναυπηγεία Ελευσίνας υπάρχουν προβλήματα σοβαρά ακόμα να διευθετηθούν παρά την εμπλοκή της ΟΝΕΧ στο δε Σκαραμαγκά, η κατάσταση κρίνεται ως πάρα μα πάρα πολύ δύσκολη.

Και αυτό γιατί ο προηγούμενος διαγωνισμός που έτρεξε στις αρχές Δεκεμβρίου κηρύχθηκε άγονος από τη διαχειρίστρια αρχή παρά το γεγονός ότι πλήρη προσφορά είχε καταθέσει μία μόνο εταιρεία, η Pyletech συμφερόντων του εφοπλιστή κ. Πριόβολου με οικονομικό τίμημα 15 εκ. ευρώ για την εξαγορά τους και δέσμευση για επενδύσεις ύψους 700 εκ. στη δεκαετία από τον όμιλο, στα ναυπηγεία. Η δε ΟΝΕΧ που φερόταν έντονα ότι ήταν εκείνη που θα εισχωρούσε και στα ναυπηγεία του Σκαραμαγκά, κατέθεσε μία πρόταση  ύψους 1 εκ. ευρώ, η οποία έγινε για τους τύπους καθώς με ανακοίνωσή της η εταιρεία διευκρίνιζε ότι την κατέθεσε για να έχει νομικό λόγο στην εξέλιξη της διαδικασίας.

 Ήδη, ενώ έτρεχε ο διαγωνισμός, υπήρξαν δηλώσεις του Υπουργού Ανάπτυξης κ. Γεωργιάδη στο Delphi Forum στις οποίες ανέφερε ότι ” μάλλον ο νικητής του διαγωνισμού θα είναι η ΟΝΕΧ”  και ότι μάλλον θα επιλεγούν τα αμερικανικά πλοία για το Πολεμικό Ναυτικό, προδιαθέτοντας για κήρυξη του διαγωνισμού ως άγονου. Η κίνηση ήταν παντελώς λάθος από τη στιγμή που υπήρχε διαγωνισμός εν εξελίξει και μάλιστα η εταιρεία που ανέφερε ο κ. Υπουργός, δεν είχε καταθέσει καν μία προσφορά για να κερδίσει το διαγωνισμό.

Τελικά ο διαγωνισμός όντως κηρύχτηκε άγονος από την διαχειρίστρια αρχή η οποία αποτελείται από το Ελληνικό Δημόσιο, το σωματείο των εργαζομένων του ναυπηγείου και την τράπεζα που πιστώνει το ναυπηγείο. Η διαχειρίστρια αρχή θεώρησε το τίμημα πολύ μικρό για τα ναυπηγεία με αποτέλεσμα να μην αποδεχτεί την προσφορά της Pyletech, με την εταιρεία να έχει προβεί σε ανακοίνωση με την οποία εξηγούσε ότι αυτά που ζητά ως αντίτιμο η διαχειρίστρια αρχή ήταν ήδη πολλά εν συγκρίσει με αντίστοιχες πωλήσεις  ναυπηγείων πολύ πιο μεγάλων, στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Μετά την κήρυξη του διαγωνισμού σε άγονο, τα προβλήματα δε σταμάτησαν καθώς ο Δήμος Χαϊδαρίου θα διεκδικήσει έκταση του ναυπηγείου ενώ και ο διαγωνισμός για το εμπορικό τμήμα του ναυπηγείου κατέστη άγονος. Ταυτόχρονα, συνεχίζονται να επιβάλλονται πρόστιμα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού ύψους 7.5 εκ. ευρώ ανά εξάμηνο στη χώρα μας για τις παράνομες κρατικές επιδοτήσεις προς το ναυπηγείο. Εκτός των παραπάνω, τα προβλήματα που αφορούν την άδεια λειτουργίας του ναυπηγείου φαίνεται ότι δεν έχουν λυθεί και ούτε θα λυθούν σύντομα.

Παρά το ότι η διαχειρίστρια αρχή θεώρησε ότι το τίμημα ήταν χαμηλό, το Υπ.Οικ. φέρεται να έχει αποφασίσει να μη βάλει όριο κατώτερης προσφοράς στο διαγωνισμό. Η Pyletch δηλώνει ότι θα ξανακαταθέσει προσφορά για το διαγωνισμό εφόσον αυτός ξανατρέξει, τηρουμένων των αναλογιών της αγοράς πάντα, κάτι που σημαίνει ότι η προσφορά της πιθανότατα δε θα έχει μεγάλη διαφοροποίηση. Όσον αφορά την ΟΝΕΧ, είναι αμφίβολο αν η εταιρεία θα μπορέσει να καταθέσει ανταγωνιστική πρόταση καθώς η εταιρεία, έχοντας αναλάβει τα ναυπηγεία της Ελευσίνας μετά από αυτά του Νεωρίου Σύρου, έχει δεσμευθεί σε σημαντικές υποχρεώσεις ύψους άνω των 400 εκ. ευρώ, τις οποίες και πρέπει να διεκπεραιώσει .

Πρόγραμμα φρεγατών του Πολεμικού Ναυτικού και Ναυπηγεία

Η Ελλάδα επιθυμεί να προμηθευτεί 4 νέες φρεγάτες γενικών καθηκόντων ή με αυξημένες αντιαεροπορικές δυνατότητες εκ των οποίων, κάποιες να ναυπηγηθούν στην Ελλάδα ενώ μέσα στο πρόγραμμα θα περιλαμβάνεται και η αναβάθμιση των 4 φρεγατών ΜΕΚΟ 200 του Πολεμικού Ναυτικού.

Είναι απολύτως θεμιτό και πρέπει να επιδιώκεται, η όποια Ελληνική Κυβέρνηση να φροντίζει ώστε προγράμματα των Ενόπλων Δυνάμεων να έχουν ανταποδοτικό όφελος για την οικονομία, τη βιομηχανία και δη την αμυντική, ειδικά σε ένα πρόγραμμα που θα αγγίξει  και ίσως ξεπεράσει τα 5 δις ευρώ. Για να γίνει αυτό όμως, χρειάζονται λειτουργικά ναυπηγεία στα οποία η Κυβέρνηση θα εμπιστευτεί την εργασία.

Σκοπός της εγχώριας ναυπήγησης με την αρωγή της εταιρείας που θα προμηθεύσει τη σχεδίαση είναι να αποκτήσει το τεχνικό προσωπικό των ναυπηγείων επιπλέον δεξιότητες και το προσωπικό των μηχανικών, επιπλέον εμπειρία στη σχεδίαση πλοίων. Η μεταφορά τεχνογνωσίας σε εταιρείες της αμυντικής βιομηχανίας, που αφορά τα συστήματα των πλοίων είναι επίσης επιθυμητή.

Τα προβλήματα όμως των ναυπηγείων στην Ελλάδα αποτελούν τροχοπέδη για την πρόοδο του προγράμματος προμήθειας νέων φρεγατών καθώς  η τελική απόφαση καθυστερεί, ώστε να βρεθεί λύση σε αυτά πράγμα που με τη σειρά του, μεταθέτει την παράδοση του πρώτου πλοίου ακόμα πιο μακριά στο χρόνο, τη στιγμή που εκείνος πιέζει αφόρητα το Πολεμικό Ναυτικό, το οποίο διαθέτει αρκετά γερασμένα πλοία.

Ήδη έχουμε δεί ότι με τα ναυπηγεία να μη λειτουργούν, υπήρξαν τεράστιες καθυστερήσεις τόσο στην ολοκλήρωση του προγράμματος ναυπήγησης των υποβρυχίων U-214(Σκαραμαγκάς), όσο και με τη ναυπήγηση των ΤΠΚ κλάσης Super Vita(Ελευσίνα), προγράμματα τα οποία καθυστέρησαν υπερβολικά πολύ. Αν είναι να αναληφθεί έργο από ελληνικά ναυπηγεία και η νέα φρεγάτα να παραληφθεί αντί του 2026, το 2029, καλύτερα να αναζητηθεί άλλη λύση από την Κυβέρνηση. Σε όλα αυτά πρέπει να προστεθεί και το επιπλέον κόστος που κόστισαν στο ΥΠΕΘΑ οι καθυστερήσεις στις ναυπηγήσεις αφού τα ναυπηγεία βρίσκονται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας ( 82 εκ. επιπλέον για τις 2 τελευταίες ΤΠΚ Νο6 και Νο7 που ναυπηγούνταν στην Ελευσίνα).

Για να λυθεί το ζήτημα και έτσι να βρεθούν και τα απαραίτητα κεφάλαια,  η Κυβέρνηση έχει συνδέσει το εν λόγω πρόγραμμα με τα ναυπηγεία πράγμα το οποίο όμως και πάλι είναι δύσκολο  λόγω όσων περιγράφηκαν μέχρι τώρα. Τον περασμένο Δεκέμβριο είχαμε σχεδόν ταυτόχρονα την είδηση για την αποστολή της διάσημης LoR από την Ελλάδα για τις φρεγάτες MMSC με “μηδενικό ανταγωνισμό”, όπως αναφερόταν τότε, αφού δεν υπήρχαν άλλες προτάσεις στο τραπέζι εκείνη την περίοδο,  ενώ την ίδια ώρα ξεκινούσε ο διαγωνισμός για τα ναυπηγεία του Σκαραμαγκά.

Αν η στόχευση ήταν να λυθεί το ζήτημα μιά και έξω, αυτό δεν πέτυχε. Και δεν πέτυχε τόσο γιατί στα ναυπηγεία βρέθηκε σοβαρός ανταγωνιστής στο πρόσωπο της Pyletech, όσο και επειδή ήταν πολύ δύσκολο, κατά τα φαινόμενα, να αποσταλεί LoR  για ένα πλοίο το οποίο υστερεί στα επιχειρησιακά κριτήρια του Πολεμικού Ναυτικού. Η πρόθεση ήταν καλή, η εκτέλεσή της όμως όχι και τόσο και αυτό φάνηκε αργότερα από τη στιγμή που εμφανίστηκε ο ανταγωνισμός στον τομέα των φρεγατών. Οι Γάλλοι επανήλθαν με καλύτερη πρόταση από την περσινή ενώ οι Ολλανδοί τινάζουν τη μπάνκα με πλοία που είναι πολύ ισχυρά σε ένα πολύ καλό κόστος ενώ και άλλοι διεκδικητές (Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία, ίσως Γερμανία), φέρονται να ετοιμάζουν προτάσεις.

Το ότι πρέπει τα ναυπηγεία να σωθούν και να εξασφαλιστούν τα δικαιώματα των εργαζομένων του ναυπηγείου και η χώρα να μη χάσει το μεγαλύτερο πολεμικό ναυπηγείο της είναι αυτονόητο. Αυτονόητο δεν είναι να σωθούν τα ναυπηγεία επιλέγοντας πλοίο κατώτερο του ανταγωνισμού γιατί το συνολικό πλαίσιο φαίνεται ότι είναι αρκετό για να χωρέσουν όλα σε ένα. Επειδή τα πλοία θα μείνουν σε υπηρεσία 40 χρόνια και από την ύπαρξη και απόδοσή τους εξαρτάται το μέλλον της Ελλάδας ( έχουμε Πατρίδα όσο έχουμε πλοία στη θάλασσα λέει το ρητό), η θέληση να σωθούν τα ναυπηγεία δεν πρέπει να υπερβαίνει αυτή του να επιλεγεί πρωτίστως η καλύτερη δυνατή σχεδίαση με το καλύτερο δυνατό κόστος ( σχέση  κόστους/απόδοσης) αφού τα χρήματα δεν περισσεύουν.

Το σωστό…

Το σωστό είναι να απεμπλακεί η υπόθεση των ναυπηγείων από το πρόγραμμα προμήθειας νέων φρεγατών και να λυθούν τα ζητήματα των ναυπηγείων ξεχωριστά, άμεσα και ειδικά αυτών που ταλανίζουν τα ναυπηγεία του Σκαραμαγκά. Ο επόμενος διαγωνισμός που θα πραγματοποιηθεί, πρέπει να πετύχει . Και θα πετύχει εφόσον η μεν διαχειρίστρια αρχή απαιτήσει να εξασφαλιστούν οι εργαζόμενοι ( όπως έγινε σε Σύρο και Ελευσίνα), εξασφαλίσει την άδεια λειτουργίας τους και συνεργαστεί άρτια με όποιον τα αναλάβει.

Η δε Κυβέρνηση  χρειάζεται να συνεφέρει τα ναυπηγεία και να ζητήσει από τους διεκδικητές του προγράμματος των φρεγατών να ναυπηγηθούν 3 ή 2 πλοία εγχώρια σε ναυπηγείο της Ελλάδας που η ίδια θα υποδείξει, εφόσον τα έχει φέρει σε λειτουργική κατάσταση σε συνεργασία με τον ιδιώτη που θα τα αναλάβει και εκείνος με τη σειρά του θα τα τρέξει ως κανονική ιδιωτική επιχείρηση και όχι κρατικοδίαιτη με την ύπαρξη και εμπορικής δραστηριότητας σε αυτά (ναυπηγοεπισκευαστική, ναυπήγηση εμπορικών πλοίων).

Ούτως ή άλλως, από όσα έχουν γίνει μέχρι τώρα γνωστά, όλοι οι διεκδικητές προσφέρουν εγχώρια ναυπήγηση για κάποια από τα πλοία του προγράμματος με ανάλογη μεταφορά τεχνογνωσίας. Η συνεργασία άλλωστε μεγάλων ναυπηγικών κολοσσών με ένα ναυπηγείο δεν είναι κάτι το νέο γι αυτές και όχι δύσκολο εφόσον υπάρχει φυσικά σταθερή χρηματοδότηση για να προχωρεί σταθερά το πρόγραμμα στα χρονοδιαγράμματα που έχουν τεθεί.

loading...