ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ 1955 “Στη νύχτα των κρυστάλλων”!!!.

«Γεφύρι Τούρκος κι αν γενεί, πάνω του μην περάσεις»

Η ντροπή των γεγονότων

ΕΙΜΑΙ ένα άτομο που έζησε τα γεγονότα της 6-7 Σεπτεμβρίου 1955. Μου είναι αδύνατο να ξεχάσω τα όσα είδα το πρωί της 7ης Σεπτεμβρίου στο Πέραν. Ενώ με βασάνιζαν αυτές οι σκέψεις, οι Έλληνες γείτονές μας άρχισαν να μετακομίζουν σε άλλες περιοχές ή να πηγαίνουν στην Ελλάδα. Μετά το 1963 έφυγαν όλοι. Μας άφησαν μόνους στην Πόλη. Εκ των υστέρων μετανιώσαμε, αλλά ήταν πλέον αργά.

Ήμουν 14 ετών και έπρεπε να μεταβώ στο Λύκειο Γκαλατάσαραϋ για εγγραφή για εξετάσεις. Με πολύ κόπο έφθασα στο Πέραν. Τα είχα χαμένα με όσα έβλεπα γύρω μου. Σου προκαλούσαν τρόμο. Οι βιτρίνες της τεράστιας λεωφόρου είχαν καταστραφεί και τα εμπορεύματα ρίχτηκαν στο δρόμο. Η εικόνα δεν διέφερε από πεδίο μάχης. Στο δρόμο έβλεπες τόπια υφασμάτων, θερμάστρες, πολυελαίους, είδη οικιακού εξοπλισμού και ό,τι άλλο φανταστείς. Όλα τα καταστήματα καταστράφηκαν ολοσχερώς. Οι διερχόμενοι άρπαζαν ό,τι ήθελαν και έφευγαν. Έβλεπες άτομα να έχουν υπό μάλης ραδιόφωνα, φωτιστικά, ανδρικά και γυναικεία ρούχα.

Ήμουν παιδί και δεν καταλάβαινα και πολλά. Αυτό όμως που μου κίνησε την περιέργεια ήταν ότι ενώ κάποια καταστήματα είχαν καταστραφεί, κάποια άλλα έμειναν άθικτα. Είδα ότι στα δεύτερα κυμάτιζαν τουρκικές σημαίες, ενώ των πρώτων οι πινακίδες έφεραν ελληνικά ονόματα. Στο δρόμο κυκλοφορούσαν άτομα με μούσι και με παρουσιαστικό λαφυραγωγού. Η αστυνομία και ο στρατός απευθυνόμενοι προς τα άτομα αυτά λες και τους έλεγαν «Φτάνει πια. Πήρατε ό,τι θέλατε να πάρετε. Φύγετε.» Η επέμβασή τους δεν ήταν η επιβεβλημένη.

Όταν την επομένη έριξα μια ματιά στις εφημερίδες είδα ότι τα ίδια είχαν συμβεί και σε άλλες περιοχές της Πόλης. Και εκεί καταστράφηκαν καταστήματα, εκκλησίες, ακόμη και νεκροταφεία. Υπήρχαν και μερικά θύματα Εβραίων, αλλά το μεγάλο πλήγμα δέχτηκαν οι Έλληνες.

Οι εφημερίδες έγραφαν ότι κάποια άτομα, για να γλυτώσουν τις περιουσίες τους, κρατώντας τουρκικές σημαίες ικέτευαν τον όχλο λέγοντας «Μην με καταστρέψετε. Είμαι Τούρκος, είμαι πολίτης της Τουρκίας.» Τότε κατοικούσαμε στο Ερένκιοϊ. Γύρω μας είχαμε πολλούς Έλληνες γείτονες. Ήταν οι καλύτεροί μου φίλοι. Μετά τα γεγονότα κλείστηκαν στον εαυτό τους. Δεν θα ξεχάσω τα λόγια της κυρίας Ελένης: «Αν επιτεθούν και σε μας, μπορείτε να μας φιλοξενήσετε;» Με το σύζυγό της είχαν ένα κουρείο το οποίο κατέστρεψε ο όχλος. Επί μια εβδομάδα η μητέρα μου τους έστελνε φαγητό, ενώ τους είχε παραχωρήσει και ένα δωμάτιο. Το παιδικό μου μυαλό δεν μπορούσε να αντιληφθεί τους λόγους της επίθεσης κατά της περιουσίας της κ. Ελένης.

Ενώ με βασάνιζαν αυτές οι σκέψεις, οι Έλληνες γείτονές μας άρχισαν να μετακομίζουν σε άλλες περιοχές ή να πηγαίνουν στην Ελλάδα. Μετά το 1963 έφυγαν όλοι. Μας άφησαν μόνους στην Πόλη. Εκ των υστέρων μετανιώσαμε, αλλά ήταν πλέον αργά.

     Άρθρο του Μεχμέτ Αλί Μπιράντ στην Πόστα

Νύχτα 6ης προς 7η Σεπτεμβρίου 1955… H καταστροφή του Ελληνισμού της Πόλης

——————–‐———‐—–

      Το απόγευμα της 6ης Σεπτεμβρίου 1955, όλα φαινόταν ήρεμα στήν Πόλη. Μια μικρή ομάδα φοιτητών ήταν συγκεντρωμένοι στην Πλατεία του Ταξίμ, στην κορυφή του Πέρα, διαδηλώνοντας εναντίον της Ελλάδος. Η Ελλάδα ήταν πάντα ό συντηρούμενος από τις Τουρκικές αρχές στόχος του όχλου.

Οι πέντε μεγάλοι δρόμοι πού οδηγούσαν στην Πλατεία Ταξίμ γέμισαν ξαφνικά με ένα μαινόμενο όχλο οπλισμένο με τσεκούρια, φτυάρια, ρόπαλα, σκεπάρνια, σφυριά και σιδερένιους λοστούς πού φώναζε «Kahrolsun giavourlar!» (Ανάθεμα στους γκιαούρηδες!) και «Yikin, kirin, giavourdur!» (Σπάστε, γκρεμίστε είναι γκιαούρης!).

Όταν μαζεύτηκαν 50.000 περίπου άτομα, αλαλάζοντος όχλου, μπήκε σε εφαρμογή η επόμενη φάση του σχεδίου: Καταστροφή όλων των ελληνικών περιουσιών και βεβήλωση όλων των Ιερών και Όσίων του Ελληνισμού της Πόλης. Οι οδηγίες πού είχαν δοθεί ήταν να μη μείνει τίποτα όρθιο. 

Ακολούθησαν ώρες πραγματικής κόλασης. Ένα μέρος του όχλου κινήθηκε στο Istiklal Caddesi, το περίφημο Πέρα, πού στο ένα χιλιόμετρο της διαδρομής του είχε, σαν το πιο φημισμένο εμπορικό κέντρο της Πόλης, 700 περίπου μαγαζιά πού το συντριπτικό τους ποσοστό άνηκε σε Έλληνες.

Χρυσαφικά μεγάλης αξίας λεηλατήθηκαν μέσα σ’ ελάχιστα λεπτά απ’ τους συμπλεκόμενους μεταξύ τους διαδηλωτές. Όταν ο όχλος έφθασε στην Αγία Τριάδα, ακούστηκαν οι κραυγές «Ανάθεμα στους άπιστους!» και ο όχλος εισέβαλε στην εκκλησία. Ότι κινητό υπήρχε στον ναό καταστράφηκε ή βεβηλώθηκε. Εικόνες, άγια σκεύη, ράσα ήταν ο στόχος του μανιασμένου όχλου.

Το Πέρα μέσα σε λίγες ώρες άρχισε να αλλάζει όψη. Ό δρόμος αποκτούσε ένα περίεργο υπόστρωμα, πού ήταν ένα μίγμα απ’ τα πράγματα πού καταστρεφόταν: μηχανήματα, γούνες, ρολόγια, παπούτσια, λάδια, τυριά, υφάσματα, πιατικά, ρούχα, διάφορα άλλα είδη τροφίμων και ένδυσης, ανακατεμένα, κάτω απ’ το βάρος του όχλου πού κινιόταν συνεχώς, δημιούργησαν σιγά-σιγά μια υπερυψωμένη μάζα λασπώδη καί λιγδερή.

Στό μεταξύ το σχέδιο της καταστροφής όλων των ελληνικών περιουσιών της Πόλης βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη: Εκατό ομάδες εκτελούσαν το φρικιαστικό τους έργο σε μια τεράστια έκταση απ’ τον Βόσπορο ως τη θάλασσα του Μαρμαρά. Οι επί κεφαλής των διαδηλωτών με καταλόγους σπιτιών και καταστημάτων των Ελλήνων, διεύθυναν τις ομάδες του όχλου.

Ήταν ένας οργανωμένος τυφώνας πού σάρωνε τα πάντα στο πέρασμα του. Δεκάδες Έλληνες πολίτες και κληρικοί κακοποιήθηκαν. Λεηλατήθηκαν ή παραδόθηκαν στις φλόγες 73 ελληνικές εκκλησίες. Καταστράφηκαν εικόνες, αγιογραφίες και σκεύη ανεκτίμητης ιστορικής και αρχαιολογικής άξιας. Καταστράφηκαν ολοσχερώς και τα 26 Ελληνικά σχολεία. Ή Πατριαρχική Σχολή του Φαναριού πού ιδρύθηκε το 1453 και ή Θεολογική Σχολή της Χάλκης υπέστησαν το μένος του όχλου με ιδιαίτερη βαρβαρότητα. Το Ζάππειο Λύκειο δέχτηκε την επιδρομή του όχλου που κατρακύλησε απ’ τις μεγάλες μαρμάρινες σκάλες το άγαλμα του ευεργέτου του Σχολείου Κωνσταντίνου Ζάππα και, κατέστρεψε όχι μόνο θρανία, πιάνο, αίθουσα τελετών αλλά έκανε και τεράστια ζημιά στις τοιχογραφίες πού κοσμούσαν το εσωτερικό του σχολείου. 4.340 ελληνικά καταστήματα λεηλατήθηκαν και καταστράφηκαν. 2.600 σπίτια Ελλήνων βρέθηκαν στο μάτι του κυκλώνα και παραδόθηκαν στο μένος καί την πρωτοφανή λύσσα του όχλου. Ρημάχτηκαν κυριολεκτικά και καταστράφηκαν τα γραφεία και τα πιεστήρια των τριών μεγάλων ελληνικών εφημερίδων της Κωνσταντινούπολης.

Στο Ελληνικό νεκροταφείο του Σισλί μία ομάδα τυφλωμένων απ’ το μίσος διαδηλωτών επί δύο ολόκληρες ώρες κατέστρεφε τάφους και σταυρούς, έσκαβε τους πιο πρόσφατους και έβγαζε έξω τα πτώματα μαχαιρώνοντας και κομματιάζοντας τα.

Στήν Παναγία των Βλαχερνών, πού χτίσθηκε πάνω στα θεμέλια Βυζαντινού ναού του 470 μ.Χ., ο όχλος των διαδηλωτών κατέστρεψε με απίστευτη μανία ό,τι οι Έλληνες κατάφεραν να διατηρήσουν για χίλια τετρακόσια ογδόντα πέντε χρόνια.

Στον Άγιο Γεώργιο στα Ψωμαθιά, μια εκκλησία χτισμένη τον 13ο αιώνα πού οι Τούρκοι ονόμαζαν kanli kilise (ματωμένη εκκλησία) απ’ το αίμα πού έχυσαν στο σημείο εκείνο την ημέρα της άλωσης της Κωνσταντινούπολης, η μανία των διαδηλωτών μετέτρεψε την ιστορική εκκλησία σε σωρό ερειπίων.

Στην Ιερά Μονή της Ζωοδόχου Πηγής, γνωστή σαν Βαλουκλιώτισσα, οι αστυνομικοί και ο νυχτοφύλακας πού υποτίθεται ότι τη φύ­λαγαν, καθοδήγησαν τον όχλο στην καταστροφή και στη λεηλασία του ιστορικού Μοναστηρίου. Και οι τρεις μοναχοί πού βρισκόταν τη νύχτα της 6ης Σεπτεμβρίου στο Μοναστήρι είτε θανατώθηκαν είτε βασανίστηκαν. Ό 90χρονος μοναχός Χρύσανθος Μαντάς βρήκε τραγικό θάνατο μέσα στις φλόγες της φωτιάς πού άναψαν για να τον κάψουν. Ό 6Οχρονος ηγούμενος, επίσκοπος Παμφιλίου Γεράσιμος, βασανίστηκε και τραυματίστηκε βαρεία στο κεφάλι. Ό 35χρονος ιερέας Ευάγγελος χτυπήθηκε και βασανίστηκε. Ό όχλος απαιτούσε τη σταύρωση του πού τελικά δεν έγινε, γιατί οι διαδηλωτές ήθελαν να απολαύ­σουν μία αργή και σαδιστική σταύρωση, αλλά καθυστέρησαν πολύ, τους πρόλαβε ο Στρατιωτικός Νόμος πού κηρύχτηκε τα μεσάνυχτα και φοβήθηκαν τις συνέπειες του.

Οι Πατριαρχικοί Τάφοι και τα σκηνώματα των μεγάλων ευεργετών του Γένους πού από το 1850 και μετά τοποθετούντο στον αυλόγυρο της Ιεράς Μονής, καταστράφηκαν με κανιβαλική μανία. Οι Πατριαρχικοί Τάφοι ανοίχτηκαν και τα οστά των νεκρών σκορπίστηκαν στους δρόμους.

21 ελληνικά εργοστάσια καταστράφηκαν ολοκληρωτικά. Σε όσα βρισκόταν στα παράλια του Βοσπόρου οι μηχανές και τα εργαλεία πετάχτηκαν στη θάλασσα.

110 ελληνικά εστιατόρια και ξενοδοχεία λεηλατήθηκαν, καταστράφηκαν ή παραδόθηκαν στις φλόγες. Και τα 27 ελληνικά φαρμακεία λεηλατήθηκαν και καταστράφηκαν.

Οι βιασμοί γυναικών, ανεξάρτητα απ’ την ηλικία τους, υπολογίζεται ότι ξεπέρασαν τους 200 τη νύχτα εκείνη, ενώ παρέμεινε άγνωστος ο τελικός αριθμός των νεκρών, πού ξεπέρασε τους 20, παρ’ όλο πού οι οδηγίες πού είχαν δοθεί απαγόρευαν τις δολοφονίες.

Το οργανωμένο σχέδιο της ολοκληρωτικής καταστροφής των περιουσιών των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης διήρκεσε 6 ώρες περίπου. Στις 12 τα μεσάνυχτα και, αφού οι τέλεια οργανωμένες ομάδες είχαν σχεδόν ολοκληρώσει το έργο τους, η Τουρκική Κυβέρνηση ευαρεστήθηκε να κηρύξει Στρατιωτικό Νόμο σε μια Πόλη παραδομένη στις φλόγες. Το σχέδιο τους σημείωσε καταπληκτική επιτυχία. Το σύνολο σχεδόν των ελληνικών περιουσιών καταστράφηκε. Ό ελληνικός πληθυσμός τρομοκρατήθηκε. Οι απειλές για τη ζωή όσων είχαν επιβιώσει ήταν διάχυτες στην ατμόσφαιρα. Ό στόχος τους λαβώθηκε θανάσιμα, Ό Ελληνισμός της Κωνσταντινούπολης δεν επρόκειτο να συνέλθει ποτέ από το χτύπημα της νύχτας αυτής. Σιγά-σιγά καραβάνια ολόκληρα από Έλληνες εγκατέλειπαν την Βασιλεύουσα για να εξασφαλίσουν τουλάχιστον τη ζωή τους.

      Του Φάνη Μαλκίδη