Ένας σκοτεινός κόσμος, στις σκιές του χρόνου.

Το 1986, σε έναν τάφο του ανατολικού νεκροταφείου της Πέλλας δίπλα στο δεξί χέρι του νεκρού (Μάρωνας) βρέθηκε τυλιγμένος ένας μολύβδινος κατάδεσμος (350-400 πχ).Οι κατάδεσμοι ( defixiones)είναι οι κατάρες που γράφονται συνήθως πάνω σε μολύβδινα πινακίδια. Είναι σήμερα αναρίθμητοι, και έχουν ανακαλυφθεί σε όλες τις περιοχές του αρχαίου κόσμου. Πρόκειται για σύντομα κείμενα που εμφανίζουν ελάχιστο ενδιαφέρον για τον αδαή, ενώ ακόμη και ο ειδήμων δεν κατανοεί πάντα το περιεχόμενο τους. Τοποθετημένα σε τάφους, συνήθως τάφους οργισμένων νεκρών, των αώρων και βιαιοθανάτων,δηλαδή προσώπων που είχαν πεθάνει πριν την ώρα τους (άωροι) ή με βίαιο τρόπο (Βιαιοθάνατοι). Ο καταρώμενος προσπαθεί με τον κατάδεσμο να θέσει  υπό τον έλεγχό του την οργή αυτών των νεκρών, και να την κατευθύνει εναντίον ενός αντιπάλου.Για να το κάνει αυτό χρησιμοποιεί την μεταφορά του δεσίματος (καταδέειν) Ο αντίπαλος “δένεται κάτω”, παραδίδεται στην επενέργεια καταχθόνιων δυνάμεων.

Στην ελλάδα εμφανίζονται τον 6ο αιώνα π.χ. Εδω θα μας απασχολήσει ο κατάδεσμος της Πέλλας.

Η Δογίνα (ή Φίλα, το όνομα δεν έχει αποσαφηνιστεί), ερωτευμένη με κάποιον Διονυσοφώντα (το φως του Διονύσου) καταριέται την Θετίμα (θεοτίμα, αυτή που τιμά τους θεούς) ώσττε να μην μην παντρευτεί ούτε αυτήν ,ούτε κάποια άλλη γυναίκα  το αντικείμενο του πόθου της, η κατάρα θα ίσχυε όσο το έλασμα μένει θαμμένο με τον νεκρό.

Και ενώ όπως είπαμε , ποιο πάνω ελάχιστο ενδιαφέρον έχουν για τον αδαή,ο συγκεκριμένος κατάδεσμος έρχεται να γκρεμίσει συθέμελα το αφήγημα που με τόσο κόπο είχαν χτίσει οι Σκοπιανοί στην προσπάθεια πλαστογραφησης της ιστορίας εις βάρος της χώρας μας.

Σύμφωνα με την “Ιστορίᨔ που διδάσκονται από το 1944, η ανώτερη τάξη των Μακεδόνων “Εξελληνίστηκε” γλωσσικά τον 4ο αιώνα και μετά. Σύμφωνα με το “αφήγημά” τους, ο απλός λαός μιλούσε την “Μακεδονική”.

Η γλώσσα που ήταν γραμμένος ο κατάδεσμος έχει καταγραφεί ως βορειοδυτική ελληνική, ή Δωρική Ελληνική. Η συγγραφέας του κατάδεσμου ήταν χαμηλής κοινωνικής στάθμης από το γεγονός του φτωχού λεξιλογίου, όπως αυτός αποτυπώθηκε στο μολύβδινο έλασμα , αλλά και από το γεγονός ότι ο κατάδεσμος βρέθηκε σε απλό τάφο και όχι σε κάποιου επιφανή.

Το εύρημα δημοσιεύτηκε το 1993 στο Hellenic Diadectology..

Δεν γνωρίζουμε αν ο κατάδεσμος ωφέλησε τη Δογίνας (ή Φίλα), και ελάχιστα ενδιαφέρει. Το σίγουρο είναι πως αυτό το ταπεινό έλασμα έρχεται να γκρεμίσει τους ανυπόστατους ισχυρισμούς για την γλώσσα που τόσο απερίσκεπτα τους προσφέραμε.

(πηγές,  Η μαγεία στην αρχαία Ελλάδα Εκδ. εθνικό ίδρυμα ερευνών.

Η μαγεία στην Ελληνορωμαική αρχαιότητα, Fritz Graf, Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης) .

loading...