«Βάκχος Πρωτοχρονιά και Σατουρνάλια»
Κάθε Δεκέμβρη οι Ρωμαίοι
γιόρταζαν τα Σατουρνάλια.
Ιδρυτής της γιορτής ήταν,
ο Έλληνας βασιλιάς Ιανός.
Για επτά μέρες έκαναν θυσίες,
συμπόσια μακράς διαρκείας,
αντάλλασσαν δώρα
και γίνονταν πολλές διασκεδάσεις.
Δεν υπήρχε κοινωνική διάκριση
και βασίλευε ατμόσφαιρα χαράς,
σ’ όλη την αυτοκρατορία.
Οι δούλοι εξισώνονται
με τους κυρίους.
Διέκοπταν τα μαθήματα, τις δίκες,
τις πολεμικές επιχειρήσεις.
Έδιναν αμνηστία στους καταδίκους
και άφηναν ελεύθερους τους δούλους.
Στα δε τυχερά παιχνίδια
έπαιρναν μέρος και οι δούλοι.
Ο Σατούρνος ήταν ο Κρόνος
των Ελλήνων. Προστάτης
της αγροτικής ζωής, χορηγός
αγαθών και ευτυχίας.
Προσωποποίηση της αφθονίας
όλων των αγαθών και της χαράς
που προέρχονται από αυτήν.
Η Πρωτοχρονιά ήταν
και παραμένει πάντα,
ο μεγαλύτερος σταθμός,
της ζωής του ανθρώπου,
μέσα στο χρόνο.
Κλείνει ο κύκλος της περασμένης
χρονιάς και ξαναρχίζει η ζωή.
Τούτη τη νύχτα ο χρόνος
κάνει ένα βήμα προς την αιωνιότητα.
Όλα μεγαλώνουν αυτόματα
κατά ένα χρόνο, μέσα στη φύση
και στη ζωή.
Ο καινούργιος χρόνος,
φορτωμένος με όνειρα, ελπίδες
υποσχέσεις για τη ζωή,
κάνει την εμφάνισή του,
γελαστός και χαρούμενος,
γεμάτος αισιοδοξία για το μέλλον.
Όλοι περιμένουν την αλλαγή
και μαζί της την αλλαγή της τύχης.
Γι’ αυτό παίζουν και γλεντούν.
Σε όλα τα μέρη της Ελλάδας υπήρχε
το έθιμο της μεταμφιέσεως,
το οποίο πολεμήθηκε σφοδρότατα
από την εκκλησία.
Στη Θράκη στη Μακεδονία
και Θεσσαλία οι μεταμφιέσεις
και οι μιμικές πράξεις,
διατηρούν αμετάβλητο τον αρχαϊκό τύπο
που έχει μέσα του σπέρματα
της δραματικής ποιήσεως, όπως
οι γιορτές στην Αττική των αγροτών,
πριν του Θέσπιδος.
Οι ”Καλόγεροι” της Θράκης
είναι οι αυτοσχέδιοι υποκριτές
του διονυσιακού δράματος.
Με τις παραστάσεις τους επισύρουν
την ευλογία του θεού στους αγρούς.
Οι πράξεις τους μιμούνται,
τον Διόνυσο και την ανατροφή του
από την γριά Βαυβώ,
την ενηλικίωσή του
και τους γάμους του με την κόρη
που αρπάζει. Μεγάλο πλήθος
μεταμφιεσμένων οπαδών,
παίρνουν τη θέση των παλαιών σατύρων,
που διασκεδάζουν με σκώμματα.
Ο Λιβάνιος μας μιλά
για τον φιλιππικό που εξεφώνησε
από τον άμβωνα, ο μαθητής του,
Ιωάννης Χρυσόστομος, για
τας «διαβολικάς παννυχίδας»
στις οποίες «ο λαός περνούσε
μέσα στην ευθυμία, τα σκώμματα,
~ πειράγματα~ πίνοντας
και παίζοντας κύβους.
Άντρες και γυναίκες μεθούσαν
στα καπηλειά».
Οι προσπάθειες της εκκλησίας
για την εκρίζωση των εθίμων αυτών,
τα οποία στιγμάτιζε, με τους κανόνες
ως ειδωλολατρικά
και αντιχριστιανικά, συνετέλεσε
στον περιορισμό των εθίμων
και στην εξαφάνιση τελείως
κάποιων άλλων.
Αυτά που περισώθηκαν
όπως οι Καλόγεροι, τα Ρουκαντζάρια,
ο Αράπης, ~ τον Αράπη βρήκαμε
σε φωτογραφίες
των Βάσκων στην Ισπανία..
της οποίας το όνομα έδωσε
ο Ισπανός στρατηγός του Διονύσου~
κ.α. αποδεικνύουν
πόσο βαθιά ριζωμένα,
στην συνείδηση του λαού
είναι τα κατάλοιπα του εθνικού
παρελθόντος του.
Κρατώντας τα παλιά έθιμα,
τον κρίκο της αλυσίδας,
που σέρνει τα περασμένα
και τα σμίγει με τα τωρινά,
ο Διόνυσος και τα έθιμα,
θα διατηρούνται αναλλοίωτα
στην πάροδο του χρόνου,
των αιώνων…!!!
~~ O πίνακας απεικονίζει
την Γέννηση του Βάκχου είναι του
William – Adolphe Bouguereau
με την ευγενή χορηγία
της wikimedia commons~~
