Το έκτης γενιάς μαχητικό Tempest Βρετανίας, Ιταλίας “κόβει την ανάσα”

Το Tempest που αναπτύσσεται από κοινού με κύριους ανάδοχους τις BAE Systems και Leonardo, δεν είναι μόνο μία προσπάθεια ανταγωνιστική έναντι σχεδιάσεων όπως το γαλλο-ισπανο-γερμανικό FCAS, ή το αμερικανικό NGAD στο οποίο αναφερθήκαμε πρόσφατα.Είναι όπως θα δούμε παρακάτω και μία προσπάθεια αναβίωσης της άλλοτε κραταιάς βρετανικής αεροδιαστημικής βιομηχανίας.

Του Στέργιου Δ. Θεοφανίδη

Η ανάπτυξη επανδρωμένων μαχητικών είναι ένα ζήτημα με πολλές και περίπλοκες διαστάσεις. Που πολλές φορές είναι πραγματικά αδύνατο ακόμη και να αναφερθούν στο σύνολό τους, μέσα από τις γραμμές ενός άρθρου-αφιερώματος. Όσο εκτεταμένο και να είναι αυτό.

Παρακολουθώντας τις εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο, έχουμε ήδη αναφερθεί στα δύο μεγάλα ευρωπαϊκά προγράμματα, τα οποία σταδιακά παίρνουν σάρκα και οστά (FCAS και Tempest), ενώ παράλληλα εξετάσαμε, μέσα από αμερικανικά δημοσιεύματα κυρίως, και τις εξελίξεις στις ΗΠΑ.

Το επανδρωμένο μαχητικό επομένως όπως όλα δείχνουν, θα συνεχίσει να υφίσταται στις μελλοντικές αεροπορικές επιχειρήσεις. Πέρα όμως από τη μορφή του, η σημαντικότερη διαφοροποίηση που εισάγεται είναι η λειτουργία του ως πλατφόρμα με εντελώς νέα φιλοσοφία αξιοποίησης.

Πρόσφατα η Βρετανική Αεροπορία (RAF) σε συνεργασία με την Ομάδα Tempest (Team Tempest), έκαναν μία παρουσίαση των μέχρι τώρα εξελίξεων στο πρόγραμμα, αποδίδοντας έμφαση στη βιομηχανική συμμετοχή και τονίζοντας το γεγονός ότι το αεροσκάφος δεν έχει ακόμα πάρει την τελική του μορφή.

Στην ομιλία του ο Άγγλος Α/ΓΕΑ, Πτέραρχος Sir Michael Wingston, κάλεσε όλους τους ενδιαφερόμενους από την πλευρά της βιομηχανίας να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα, επισημαίνοντας ότι υπάρχει χώρος για καινοτόμες λύσεις και νέες ιδέες.

Προς το παρόν την ομάδα Tempest συγκροτούν επίσημα οι BAE Systems, Rolls Royce, Leonardo UK, MBDA UK, και Leonardo S.p.a. Στο πρόγραμμα όμως, μέσω της τελευταίας (Leonardo Italy) έχουν προσχωρήσει και οι: Elletronica, Avio Aero και MBDA Italy. Παράλληλα εμπλέκεται, και η σουηδική SAAB, μαζί με την GKN Aerospace Sweden, ενώ πρόσφατα προσχώρησαν και οι Thales UK, Bombardier Belfast, Collins Aerospace, GE Aviation UK, GKN Aerospace, Martin baker και QinetiQ.

Παρά την ήδη μεγάλη συμμετοχή λοιπόν, επιδιώκεται η περαιτέρω διεύρυνσή της, δεδομένου ότι θεωρείται ζωτικής σημασίας για την απόδοση και την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος. Όσο περισσότεροι οι συμμετέχοντες, τόσο μεγαλύτερο θα είναι το εύρος των λύσεων και των καινοτομιών που θα κατατεθούν προς εξέλιξη.

Δείγματα αυτής της φιλοσοφίας και των αποτελεσμάτων της υιοθέτησης της, δόθηκαν για πρώτη φορά τον Οκτώβριο του 2020. Βάσει των πληροφοριών που αποδεσμεύθηκαν, η Leonardo UK αναπτύσσει ένα σύστημα ραντάρ για το Tempest (ονομάζεται Multi-Function Radar Frequency System), το οποίο υποστηρίζει ότι θα έχει τη δυνατότητα λήψης, απεικόνισης και επεξεργασίας δεδομένων 10.000 φορές περισσότερων από αυτά που έχουν τη δυνατότητα να απεικονίσουν και να επεξεργαστούν τα σημερινά διαθέσιμα συστήματα.

Το ραντάρ του Tempest θα διαθέτει προφανώς και πλευρικούς αισθητήρες (κεραίες), ενώ θα συνδυάζεται και με επεξεργαστές που θα έχουν τη δυνατότητα συλλογής (μέσω των κεραιών και των δεκτών του συστήματος) και επεξεργασίας δεδομένων, ίδιων με τον όγκο των δεδομένων που διακινούνται στο διαδίκτυο μίας μεγάλης πόλης, όπως το Εδιμβούργο της Σκωτίας! Όλα αυτά σε χρόνο ενός μόλις δευτερολέπτου.

Κατά τον τρόπο αυτό κάθε μαχητικό Tempest θα λειτουργεί ως πλατφόρμα συλλογής επεξεργασίας και απεικόνισης πληροφοριών μάχης, οι οποίες θα προέρχονται τόσο από τους αισθητήρες του (ενεργούς και παθητικούς) όσο και από τους αισθητήρες (ραντάρ και ηλεκτροοπτικά συστήματα), που θα φέρουν πλατφόρμες στο έδαφος και την επιφάνεια της θάλασσας.

Η συγκεκριμένη φιλοσοφία αποσκοπεί στο να καθιστά ταχύτατους τον εντοπισμό και τη στοχοποίηση μονάδων του αντιπάλου, πριν καν αυτός προλάβει να αντιδράσει. Ο χρόνος και η ταχύτητα εξέλιξης αυτής της διαδικασίας (εντοπισμός, ταυτοποίηση, στοχοποίηση) είναι τα κρίσιμα ζητούμενα στο πλαίσιο της ανάπτυξης του Tempest και των συστημάτων του.

Η Leonardo UK έχει ήδη ολοκληρώσει την κατασκευή ολοκληρωμένων υποσυστημάτων του Multi-Function Radar Frequency System. Οι δοκιμές τους μέχρι στιγμής έχουν ενθαρρυντικά αποτελέσματα και εντός των επόμενων ετών θα δοκιμαστούν διασυνδεδεμένα στον αέρα.

Οι μηχανικοί της BAE Systems από την άλλη πλευρά ήδη δοκιμάζουν στον αέρα το πιλοτήριο νέας γενιάς του Tempest. Προχωρώντας ένα βήμα περαιτέρω σε σχέση με το προβολικό σύστημα επί κάσκας (Helmet Mounted Display) του F-35 που γνωρίζουμε, θα δημιουργήσουν ένα αντίστοιχο (προβολικό) σύστημα, που εκτός από στοιχεία στοχοποίησης, θα παρέχει στον ιπτάμενο κρίσιμες ενδείξεις και στοιχεία πτήσης και αποστολής.

Ο ιπτάμενος δηλαδή θα επιλέγει ποιες πληροφορίες θα βλέπει μέσω του HMD και οι άλλες θα προβάλλονται στην ενιαία οθόνη του πίνακα οργάνων. Θα μεταφέρει δηλαδή τις πληροφορίες και τις ενδείξεις που επιθυμεί από τον πίνακα οργάνων στο visor της κάσκας του. Επιπρόσθετα θα μπορεί να επιλέγει τη διεξαγωγή συγκεκριμένων διαδικασιών που θα εκτελούνται αυτοματοποιημένα. Πρόκειται για τον εικονικό συγκυβερνήτη (virtual co-pilot) μία νέα δυνατότητα των μελλοντικών θαλάμων διακυβέρνησης.

Αυτή η δυνατότητα φυσικά υιοθετείται για λόγους αύξησης της απόδοσης του συνδυασμού ανθρώπου-μηχανής, με παράλληλη μείωση του φόρτου εργασίας του ιπταμένου. Ο τελευταίος για παράδειγμα θα μπορεί να δίνει απλά την εντολή στοχοποίησης και προσβολής ενός στόχου στο έδαφος ή στον αέρα. Όλα τα άλλα θα αναλαμβάνει να τα κάνει το ίδιο το μαχητικό. Τα συστήματα του δηλαδή που θα “τρέχουν” προηγμένο λογισμικό με επαυξημένα στοιχεία τεχνητής νοημοσύνης (AI). Αυτό εννοούμε με τον όρο “εικονικός συγκυβερνήτης”.

Ο ιπτάμενος θα μπορεί κατά τον τρόπο αυτό να έχει την προσοχή του στραμμένη στον εντοπισμό άλλων στόχων ή την άμεση αντιμετώπιση επικίνδυνων απειλών. Στην ίδια φιλοσοφία – τεχνική δε, εντάσσεται και ο έλεγχος μη επανδρωμένων μαχητικών που θα επιχειρούν παράλληλα με το Tempest, ελεγχόμενα από αυτό.

Η εικόνα που θα προβάλλεται κάθε στιγμή από το προβολικό σύστημα στο σκιάδιο (visor) της κάσκας του ιπταμένου, θα είναι διαθέσιμη σε πραγματικό χρόνο και σε κέντρα διοίκησης και ελέγχου στο έδαφος, ή σε κέντρα πληροφοριών μάχης μονάδων επιφανείας στη θάλασσα. Επανερχόμενοι στο μη επανδρωμένο συνοδό μαχητικό του Tempest, αξίζει να σημειωθεί ότι αναπτύσσεται ήδη παράλληλα…

Πρόκειται για πρόγραμμα αντίστοιχο του αμερικανο – αυστραλιανού Loyal Wingman που ονομάζεται LANCA (Lightweight Affordable Novel Combat Aircraft). Τρεις ομάδες εταιρειών έχουν ήδη καταθέσει τις προτάσεις τους για το LANCA που θα είναι υποηχητικό, θα κοστίζει ως προς την αγορά του το ένα δέκατο της τιμής ενός επανδρωμένου μαχητικού και θα έχει τη δυνατότητα να φέρει μεγάλη ποικιλία αισθητήρων. Που θα το καθιστούν ικανό να διεξάγει επιχειρήσεις ηλεκτρονικού πολέμου, αέρος – αέρος, και αέρος – εδάφους/επιφανείας.

Οι διαγωνιζόμενες εταιρείες είναι οι Boeing Defense UK, Team Avenger (ηγείται από την Blue Bear Systems Research) και Team Blackdawn (συμμετέχουν οι Callen – Lenz, Bombardier Belfast, και Northrop Grumman UK). Επιστρέφοντας στο Tempest, άλλο σημαντικό χαρακτηριστικό για το οποίο έχουν δοθεί κάποια στοιχεία είναι ο κινητήρας του. Συγκεκριμένα η Rolls Royce αναπτύσσει στρόβιλο (turbine) και θάλαμο καύσης κατασκευασμένα σε μεγάλο βαθμό από προηγμένα σύνθετα υλικά που εξασφαλίζουν αντοχή σε εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες.

Αυξάνοντας τη θερμοκρασία στο θάλαμο καύσης επιτυγχάνεται πληρέστερη καύση και κατ’ επέκταση υψηλότερη απόδοση (μεγαλύτερη ώση), με χαμηλότερη έκλυση διοξειδίου του άνθρακα ταυτόχρονα. Η δε πρόσθετη αυτή θερμότητα που θα παράγεται θα αξιοποιείται και για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας…

Αυτές μέχρι τώρα είναι οι πληροφορίες που έχουν αποδεσμευθεί σχετικά με το πρόγραμμα Tempest. Ένα πρόγραμμα στο οποίο η Σουηδία δεν έχει ακόμη επίσημα προσχωρήσει, αν και τον Ιούλιο του 2019, υπέγραψε μνημόνιο συνεργασίας με τη Βρετανία. Για πολλούς λόγους επομένως, θα πρέπει να θεωρείται από πολύ πιθανή έως δεδομένη η σουηδική συμμετοχή. Την αιγίδα και την γενική εποπτεία του προγράμματος εξακολουθεί να έχει το βρετανικό υπουργείο Άμυνας.

Μέχρι το τέλος του 2025 υπολογίζεται ότι θα έχουν επενδυθεί περί τα δύο δισεκατομμύρια λίρες, ενώ με βάση τον ισχύοντα σχεδιασμό, η ένταξη του μαχητικού σε υπηρεσία θα γίνει εντός του 2035. Από την άλλη πλευρά της Μάγχης, στο γαλλογερμανικό FCAS, προσχώρησε επίσημα και η Ισπανία, η οποία στις 10 Δεκεμβρίου του 2020 υπέγραψε το αρχικό συμβόλαιο – πλαίσιο συμμετοχής της στο πρόγραμμα. Σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε στο παρελθόν, τα ανταγωνιστικά μαχητικά θα είναι δύο και όχι περισσότερα, με ότι θετικό συνεπάγεται αυτό…

loading...