Αγορά πλοίων: Το μυστικό επιτυχίας – Ένα σημαντικό άρθρο για το Πολεμικό μας Ναυτικό

 

Οι λεπτομέρειες που κάνουν την διαφορά…

Από τη δεκαετία του 2000′, τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις τις απασχολούσαν κυρίως δύο νέα προγράμματα που θα έπρεπε να τρέξουν από τα μέσα τις δεκαετίας εκείνης, αν όχι από την αρχή της, μετά την απόκτηση σύγχρονων αρμάτων LEO 2HEL, των PzH 2000, μεταχειρισμένων LEO 2A4, της απόκτησης και των υποβρυχίων 214 που τότε ήταν νέα σχεδίαση. Τα προγράμματα που απασχολούσαν πολύ ήταν αυτό του Νέου Μαχητικού Αεροσκάφους και  των νέων φρεγατών του Πολεμικού Ναυτικού.

Αυτά τα δύο προγράμματα, τα οποία ανέρχονται σε δις ευρώ κόστους, είναι και αυτά που θα καθορίσουν τις δυνατότητες των Ενόπλων Δυνάμεων σαν σύνολο για τουλάχιστον 2 δεκαετίες προτού αρχίσουν να υποσκελίζονται από νεώτερα που θα τεθούν προς πώληση στη διεθνή αγορά. Σημαντικό είναι επομένως το τι μαχητικό ή πλοίο θα επιλέξουμε. Εδώ ξεκινούν και τα βασικά ερωτήματα:

Πως θα διαλέξουμε το κατάλληλο μαχητικό ή το κατάλληλο πλοίο;

Για την Πολεμική Αεροπορία το ερώτημα λύθηκε μέσω της απόκτησης των Rafale, της αναβάθμισης των F-16 V και  της πρόθεσης πρόσκτησης των F-35  εντός της δεκαετίας και μάλλον προς το τέλος της όπως μπορείτε να διαβάσετε εδώ  και το γενικότερο πλαίσιο που αφορά την Πολεμική Αεροπορία εδώ.

Το Πολεμικό Ναυτικό αντίθετα δεν έχει επιλέξει ακόμα τον τύπο του πλοίου με τον οποίο θα πορευτεί  μετά την απόσυρση των Kortenaer (“S”) ούτε αν θα υπάρξει συνδυασμός πλοίων με διαφορετικές δυνατότητες και άλλα σενάρια τα οποία βρίσκονται στο προσκήνιο. Το ζήτημα είναι με τι απαιτήσεις μπορεί να γίνει η επιλογή. Παρακάτω θα εξηγήσουμε, με όσο το δυνατόν απλά λόγια, το αν είναι αρκετά κατανοητό, τι απαιτήσεις χρειάζονται.

Η αρχή γίνεται κοιτώντας τον χάρτη στον οποίο εκτείνεται η χώρα και τα κυριαρχικά δικαιώματα επί των θαλασσών που τη βρέχουν. Με βάση αυτόν λοιπόν αρχίζει και η κατάρτιση των προδιαγραφών επιδόσεων και των επιχειρησιακών απαιτήσεων για τα πλοία που σκοπεύεις να αγοράσεις.

Προδιαγραφές επιδόσεων

Εφόσον το πεδίο είναι κλειστή θάλασσα, τα σκάφη δε χρειάζεται να έχουν απαιτήσεις πλοίων τα οποία προορίζονται για ανοικτή θάλασσα καθώς οι κλειστές θάλασσες καταπονούν λιγότερο τα πλοία, η διάρκεια των επιχειρήσεων είναι μικρότερη με σύντομη επιστροφή στη βάση, η οποία θα είναι σχετικά κοντά κτλ. Αν πάλι το πεδίο είναι ανοικτή θάλασσα ή υπάρχει απαίτηση για ανάπτυξη των πλοίων σε ανοικτές θάλασσες όπως είναι οι Ωκεανοί , τότε υπάρχει απαίτηση το πλοίο να πλέει σε μεγάλη εμβέλεια χωρίς ανεφοδιασμό, να αντέχει σε αυξημένη κατηγορία κατάστασης θάλασσας, να μπορεί δομικά να αντέξει την θάλασσα και τις τριβές που προκαλεί και άλλα.

Με βάση αυτά στο μυαλό μας, ένα πλοίο πρέπει πρώτα από όλα να πληροί τις προδιαγραφές  εκείνες που δομικά του επιτρέπουν να έχει αντοχή ως σκάφος, να ανθίσταται στη θάλασσα ανάλογα ποια είναι αυτή και το σύστημα πρόωσης να ωθεί το σκάφος με αρκετή -και όσο το δυνατόν οικονομική- ταχύτητα σε μία αποδεκτή απόσταση μέχρι να χρειαστεί ανεφοδιασμό σε καύσιμα. Η μέγιστη ταχύτητα την οποία μπορεί αν επιτύχει το σκάφος με το προωστήριο σύστημά του σε πλήρη ισχύ, είναι καίριος παράγοντας αφού με βάση αυτή επιτυγχάνεται μικρότερος χρόνος ανάπτυξης του πλοίου στην περιοχή ενδιαφέροντος, μπορούν να εκτελεστούν με μεγαλύτερη ευκολία ελιγμοί αποφυγής επερχόμενων εχθρικών τορπιλών, ακόμα και προσπαθειών εμβολισμού σε πιο “χλιαρές” συνθήκες έντασης. Από το παραπάνω προκύπτει ότι μία ακόμα απαίτηση είναι και ο χρόνος που χρειάζεται το προωστήριο σύστημα να φτάσει τη μέγιστη ισχύ. Είναι τελείως διαφορετικό μία μηχανή να επιτυγχάνει μέγιστη ισχύ σε ας πούμε 3 λεπτά από ότι σε 7. Κάθε λεπτό μετράει σε περίοδο επιχειρήσεων.

Στις παραπάνω απαιτήσεις, οι οποίες ανήκουν στο πως έχει σχεδιαστεί και ναυπηγηθεί ένα σκάφος, ανήκουν και οι απαιτήσεις αντοχής σε πλήγματα από εχθρικά βλήματα στο σκάφος και την υπερκατασκευή. Αυτό το χαρακτηριστικό αποκαλείται επιβιωσιμότητα ενός σκάφους και εξαρτάται από  τη διαμερισματοποίηση του σκάφους, το υλικό κατασκευής αυτού, τον διαχωρισμό των συστημάτων και την ύπαρξη εφεδρείας αυτών αν καταστραφούν τα βασικά, την προστασία των ηλεκτρονικών και μηχανολογικών συστημάτων και φυσικά του πληρώματος. Όλα τα παραπάνω συνδυαζόμενα δίνουν την επιβιωσιμότητα ενός σκάφους  αν δεχτεί πλήγμα.

Επομένως, οι αρχικές απαιτήσεις έχουν να κάνουν με το πλοίο αυτό καθ’ εαυτό και αυτό εξαρτάται από τον χώρο που θα κληθεί να επιχειρήσει το πλοίο αλλά και τις συνθήκες που έχει αυτός.

Επιχειρησιακές δυνατότητες

Οι επιχειρησιακές δυνατότητες που θέλουμε να έχει το πλοίο καθορίζουν και τα συστήματα τα οποία χρειάζεται να φέρει το σκάφος και όχι το ανάποδο και εξηγούμαστε: Αυτές καθορίζονται όχι μόνο από το πεδίο που θα κληθεί να επιχειρήσει το πλοίο αλλά και από τις απειλές που μπορεί να παρατάξει ο αντίπαλος στο πεδίο της μάχης.

Αν για παράδειγμα ο αντίπαλος έχει αρκετά αεροπορικά μέσα και πλειάδα βλημάτων κατά στόχων επιφανείας να εκτοξεύσει από διάφορες πλατφόρμες, συμπεριλαμβανομένων των loitering munitions, τότε τα πλοία είναι λογικό ότι πρέπει να μπορούν να αμυνθούν σε επιθέσεις κορεσμού. 

Αν ο αντίπαλος παρατάσσει περισσότερο ικανά υποβρύχια από ότι μονάδες επιφανείας, τότε τα πλοία πρέπει να έχουν σοβαρές ανθυποβρυχιακές ικανότητες.

Αν ο αντίπαλος έχει συνδυασμό καλών συστημάτων αλλά όχι ξεκάθαρη υπεροχή, τότε προτιμούμε το συνδυασμό πλοίων.

Δηλαδή επιλέγουμε ένα συνδυασμό μεταξύ πλοίων ανθυποβρυχιακού πολέμου(ASW), αεράμυνας περιοχής(AAW), πολέμου επιφανείας(ASuW) ή γενικών καθηκόντων (GP).

Για παράδειγμα, αν ο σχεδιασμός επιβάλλει την πρόσκτηση φρεγατών AAW τότε μερικές από τις απαιτήσεις είναι της παρακάτω μορφής:

·         Ραντάρ με ελάχιστη εμβέλεια Χ, μέγιστη ψ

·         Να μπορεί το ραντάρ να ιχνηλατεί χ στόχους σε ψ εμβέλεια

·         Να μπορεί το ραντάρ να έχει σε φάση τερματικής καθοδήγησης τα χ βλήματα και ταυτόχρονα τα ψ στον αέρα προς στόχους

·         Να διαθέτει βλήματα μακρού βεληνεκούς, άμυνας σημείου και βλήματα/συστήματα εγγύς αεράμυνας.

Επομένως, απαίτηση δεν είναι αν το πλοίο θα έχει π.χ. 16 ή 32 κελιά ή πυραύλους SM-2 ή Aster 30, αν το ραντάρ θα έχει εμβέλεια 250 ή 300 χλμ. κτλ., αλλά τι χρήση θα έχει επιχειρησιακά το πλοίο και αυτό καθορίζει τις αρχικές απαιτήσεις του αγοραστή. Μία φρεγάτα ASW δε χρειάζεται να έχει πυραύλους μακρού βεληνεκούς οι οποίοι έρχονται με το ανάλογο ραντάρ όπως προείπαμε και τους ανάλογους εκτοξευτές, αλλά να έχει σόναρ γάστρας, σόναρ συρόμενης διάταξης, αντίμετρα κατά τορπιλών, ελαφρές τορπίλες κατά υποβρυχίων ή εκτοξευόμενες, ελικόπτερο Α/Υ αγώνα για συνεργασία κτλ.

Χρηματοδότηση

Ο βασικότερος παράγοντας πάντα είναι το ποσό που είσαι διατεθειμένος να δώσεις. Αν κάποιος θέλει αν τρέξει ένα πρόγραμμα ύψους 20 δις  για 5 πλοία “θηρία”, θα πάει σε κάτι σαν τα βαρέα καταδρομικά της κλάσης Kirov της Ρωσίας. Αν το πρόγραμμα λέει 20 δις για 20 πλοία, τότε πέφτουμε σε φρεγάτες με 1 δις η κάθε μία που στην περίπτωση αυτή το πραγματικό ποσό για κάθε πλοίο δεν είναι 1 δις αλλά παραπάνω και αυτό πέφτει λόγω της μεγάλης σε αριθμό παραγγελίας για την κατασκευή ίδιων πλοίων.

Επειδή όμως ένα πλοίο δεν το αγοράζουμε έτσι απλά, τουτέστιν: δίνουμε τα χρήματα που κόστισε η ναυπήγησή του και οι δοκιμές του και καθαρίσαμε. Υπάρχει και το σημαντικό κόστος χρήσης το οποίο εξαρτάται από το πλήρωμα και τα συστήματα που φέρει το πλοίο. Η οικονομική ταχύτητα που αναφέραμε παραπάνω για παράδειγμα είναι σημαντική, αφού δείχνει την κατανάλωση καυσίμου, το οποίο πληρώνεται φυσικά. Ένα πλοίο, το οποίο διανύει για παράδειγμα 7.000χλμ. στους 18 κόμβους πλεύσης, είναι πιο οικονομικό από ένα που διανύει 6.000χλμ. με 18 κόμβους. Σημαντικό είναι το πόσο συχνά θα υφίσταται βλάβες στο προωστήριο σκεύος, πόσο κοστίζουν τα ανταλλακτικά του και πόση η διάρκεια μεταξύ των απαιτούμενων συντηρήσεων, ελέγχων κτλ.

Ο αριθμός του πληρώματος που επανδρώνει το σκάφος, τα είδος των βλημάτων που διαθέτει, ο αριθμός τους και η αναχορηγία τους, τα ηλεκτροοπτικά συστήματα και η συντήρηση, που χρειάζονται, και φυσικά η γενική συντήρηση του σκάφους ανά κάποιο χρονικό διάστημα με δεξαμενισμό του πλοίου είναι παράγοντες που καθορίζουν το κόστος χρήσης. Το μέγεθος ενός πλοίου δίνει και διαφορετικό κόστος κτήσης με μία φρεγάτα να έχει χαμηλότερο κόστος από ένα καταδρομικό για ευνόητους λόγους. Αν η οικονομία δεν σου επιτρέπει να προμηθευτείς καταδρομικό, γιατί δεν θα έχει επαρκή χρηματοδότηση η συντήρησή του για να εξέλθει από το ναύσταθμο, τότε κατεβαίνεις σε Α/Τ ή φρεγάτες στους ανάλογους αριθμούς που είναι οικονομικότερες επιλογές.

Εν κατακλείδι, οι απαιτήσεις για τη διαμόρφωση ενός πλοίου είναι συνδυασμός πολλών παραγόντων, όταν αυτοί μένουν στο αμιγώς επιχειρησιακό επίπεδο και στο οικονομικό και δεν εκτρέπονται από άλλους εμβόλιμους όπως είναι οι πολιτικοί παράγοντες και άλλοι στους οποίους δε θα γίνει αναφορά. Η διαδικασία αυτή είναι αρκετά δύσκολη και με μεγάλη ευθύνη, αφού τα χρήματα που θα διατεθούν γι αυτά τα προγράμματα είναι χρήματα των φορολογούμενων και δεν προέκυψαν από.. λευτόδεντρα ή χαρίστηκαν στο κράτος.    

loading...