ΚΡΙΣΗ ΑΓΧΟΥΣ Ή ΚΡΙΣΗ ΠΑΝΙΚΟΥ;

1,5 εκατομμύριο Έλληνες έχουν εμφανίσει σε κάποια χρονική περίοδο της ζωής τους συμπτώματα κρίσης πανικού, και 200.000 με 350.000 συχνότερες κρίσεις ( Γεώργιος Χριστοδούλου, καθηγητής Ψυχιατρικής και πρόεδρος Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρίας- απόσπασμα από Καθημερινή, 2001).

   Δεν είναι εύκολο να κατανοήσει κανείς τι σημαίνει κρίση πανικού εάν δεν την έχει βιώσει. Εάν όμως υπήρχε ένα στοιχειωμένο μουσείο ψυχικών διαταραχών, οι κρίσεις πανικού θα ήταν σίγουρα το τρενάκι του τρόμου, εκτελώντας μια ανατριχιαστικής έντασης διαδρομή στο τούνελ της απόλυτης απόγνωσης.

    Κρύος ιδρώτας, ταχυπαλμία, ναυτία, ζαλάδα, ακανόνιστη αναπνοή, δύσπνοια, τάση λιποθυμίας και μία απόκοσμη αίσθηση της πραγματικότητας είναι κάποια από τα πιο χαρακτηριστικά συμπτώματα που οδηγούν στην διάγνωση κρίσης πανικού. Τα παραπάνω ηχούν σαν καμπανάκι κινδύνου που προαναγγέλει τον πιθανό θάνατο του ατόμου. Εκείνο αισθάνεται ότι απειλείται η ζωή του, και όπως είναι αναμενόμενο, παραδίνεται στον τρόμο, ο οποίος ενισχύει ακόμα περισσότερο την σωματική του δυσφορία. Ένας σκοτεινός φαύλος κύκλος παγιδεύει όλο του το είναι. Συνήθως σπεύδει για ιατρικές εξετάσεις, στις οποίες δεν εντοπίζεται κάποιο παθολογικό εύρημα. Τα επεισόδια μπορεί να διαρκέσουν από μερικά δευτερόλεπτα έως και ώρες. Δεν είναι απαραίτητο το ότι θα έχουν πάντα την ίδια ένταση. Πάντα όμως αφήνουν πίσω έναν άνθρωπο τσακισμένο, αποκαρδιωμένο, ταλαιπωρημένο, και προπαντός φοβισμένο. Η κατάθλιψη και η αγοραφοβία είναι στενά συνδεδεμένες με τις κρίσεις πανικού. Το άγχος αναμονής της επόμενης κρίσης μπορεί να πάρει τέτοιες διαστάσεις ώστε να οδηγήσει και σε αγοραφοβία (American Psychiatric Association’s official Diagnostic and Statistical Manual III – R). Μάλιστα ο φόβος μιας νέας επερχόμενης κρίσης μπορεί να αλλάξει συνήθειες και συμπεριφορές του ατόμου, κάνοντας το να αποφεύγει συστηματικά μέρη ή καταστάσεις που θεωρεί ότι θα πυροδοτήσουν τα συμπτώματα. Κάποτε με επισκέφτηκε μια γυναίκα που είχε να δει τηλεόραση και να διαβάσει βιβλία για οκτώ  χρόνια. Οι πρώτες κρίσεις πανικού που αντιμετώπισε έλαβαν μέρος την ώρα που ήταν απασχολημένη με αυτές τις δραστηριότητες. Έτσι μου εξομολογήθηκε πως από τον φόβο της προτίμησε να απέχει από τα βιβλία που τόσο αγαπούσε για οκτώ ολόκληρα χρόνια! 

   Η κρίση άγχους συνήθως προέρχεται από κάποιο στεσσογόνο ερέθισμα, αργά αλλά απειλητικά για να διαταράξει την ηρεμία μας , και σταδιακά  μπορεί να γίνεται πιο έντονη. Η κρίση πανικού έρχεται απρόσμενα, επιθετικά και δίχως προειδοποίηση. Χωρίς κανένα εμφανή λόγο. Οι κρίσεις άγχους μπορεί να είναι εκεί ακόμα και ενώ είμαστε απασχολημένοι με καθημερινές δραστηριότητες, καθώς η έντασή τους ποικίλλει, εν αντιθέση με τις κρίσεις πανικού που παίρνουν ολοκληρωτικά τον έλεγχο, και εισβάλλουν σε ανυποψίαστες στιγμές στη ζωή μας με έντονα συμπτώματα. Στην δεύτερη περίπτωση τα σωματικά συμπτώματα κυριεύουν το άτομο και το παραδίδουν στον τρόμο.

   Πώς αποκτά λοιπόν κάνεις το ‘εισιτήριό του για την καταναγκαστική διαδρομή με το τρενάκι του τρόμου’; 

    Η αιτιολογία έχει να κάνει με κληρονομικούς, βιολογικούς, και ψυχολογικούς παράγοντες. Οι ψυχολογικοί παράγοντες αφορούν :

–  Τραυματικές εμπειρίες που βίωσε κανείς ως παιδί ή ως ενήλικας.

-Απώλεια αγαπημένου προσώπου, λήξη μίας σημαντικής σχέσης, άγχος αποχωρισμού. 

– Αιφνίδια αποκοπή υποστήριξης από το κοινωνικό περιβάλλον.

-Χρόνια πάθηση, σοβαρή ασθένεια.

-Αγχώδης προσωπικότητα.

-Εθισμός σε ουσίες.

Φαντάζομαι πως η επόμενη ερώτηση είναι με τι τρόπο εγκαταλείπει κανείς το ‘στοιχειωμένο τρενάκι’. Όπως σε κάθε κατάσταση έκτακτης ανάγκης όπου αδυνατούσε να διαχειριστούμε μόνοι, ζητάμε βοήθεια. Οι μοχλοί λειτουργίας εκκίνησης αυτού του μηχανισμού,  έχουν μελετηθεί εκτενώς στον κλάδο της ψυχολογίας. Στατιστικές μελέτες πάνω στην θεραπεία αποδεικνύουν πως μπορεί κανείς να μάθει να τους διαχειρίζεται με επιτυχία.

Το παρόν άρθρο δεν αποτελεί, ούτε υποκαθιστά ιατρική συμβουλή, διάγνωση ή θεραπεία.

Ειρήνη Παγώνη Bsc Psychology – Ma Psychoanalysis