Η ταπεινωτική ήττα του πολέμου του 1897 και οι συνέπειες – Επιβολή διεθνούς οικονομικού ελέγχου στην Ελλάδα

Ο Ελληνοτουρκικός Πόλεμος του 1897 άρχισε με επεισόδια στα ελληνοτουρκικά σύνορα, στη θέση Νεζερό Λαρίσης, με μεθοριακές συγκρούσεις και τους Τούρκους να καταλαμβάνουν την κορυφή.

Όμως ελληνικά τμήματα επιτέθηκαν, κατέλαβαν την κορυφή και απώθησαν τους Τούρκους. Κάπως έτσι άρχισε ο πόλεμο που οδήγησε σε ταπεινωτική ήττα και έφερε πολλά δεινά στον τόπο.

Ο πρωθυπουργός Θόδωρος Δηλιγιάννης κάλεσε και διόρισε αρχιστράτηγο τον διάδοχο Κωνσταντίνο, ο οποίος υποχρεώθηκε να αναλάβει και αναχώρησε στις 15 Μαρτίου για τη Λάρισα και ανέλαβε την αρχηγία των δυνάμεων του θεσσαλικού κάμπου. Όμως ο στρατός ήταν αξιοθρήνητος, απαρασκεύαστος, εκτός από το ναυτικό που υπερείχε του τουρκικού. Ο στρατός διέθετε στρατιώτες, οι περισσότεροι των οποίων δεν ήταν ικανοί ούτε τα όπλα να χειρισθούν, ενώ υπήρχαν αξιωματικοί των οποίων η συμμετοχή στον πόλεμο αποτελούσε την πρώτη πρακτική τους εξάσκηση! Είχαμε ιππείς και οι περισσότεροι δεν είχαν ίππους! Αυτή ήταν η κατάσταση, την οποία απέδωσε περίλυπος με τέσσερις λέξεις ο αρχιστράτηγος σε μήνυμά του στην Αθήνα «Στερούμεθα απελπιστικώς των πάντων!».

Ο διάδοχος Κωνσταντίνος

Μοιραία ήλθε η ήττα, αλλά θα πρέπει να σημειώσουμε ότι διαφορετική ήταν η κατάσταση στην Ήπειρο, όπου το Σύνταγμα του Δημητρίου Μπαϊρακτάρη πέτυχε τη μοναδική νίκη στον ατυχή αυτό πόλεμο στο Γρίμποβο. Ο Μπαϊρακτάρης παραιτήθηκε από διευθυντής της Αστυνομίας, επιστρατεύθηκε κι εστάλη διοικητής Συντάγματος στην Ήπειρο να πολεμήσει κατά των Τούρκων. Φεύγοντας από την Αθήνα για την Άρτα, αποχαιρέτησε γυναίκα και αδελφές και μετέβη να αποχαιρετήσει τον αδελφό Σπύρο που διατηρούσε τότε ταβέρνα στην πλατεία Μοναστηρακίου, πίσω από το ιερό του μικρού Μοναστηριού (συνεχίζει να το διατηρεί παραδίπλα, ακόμα και σήμερα, ο εγγονός του Σπύρος). Ο Σπύρος τον ασπάσθηκε δίνοντας του τη συμβουλή «Να προσέχεις αδελφέ και να μην εκτίθεσαι…». Και ο Δημήτρης του απάντησε με το γνώριμο ύφος και την εμπειρία του από τις πολλές μάχες που είχε δώσει:

«Πρέπει να ξέρεις αδελφέ μου Σπύρο πως το βόλι βρίσκει όποιον κρύβεται…».

Αλληλοασπάστηκαν και αναχώρησε για την Άρτα. Στο μικρό διάστημα που κράτησαν οι επιχειρήσεις και ο σκληρός πόλεμος, η ανδρεία του Μπαϊρακτάρη (φωτ. αριστερά) παρέσυρε και τους άνδρες του για να πετύχουν τη μεγάλη νικηφόρα μάχη του ατυχούς εκείνου πολέμου. Και ο αρχηγός του Στρατού, μαθαίνοντας τις ανδραγαθίες του Μπαϊρακτάρη, έστειλε την υπ. αριθ. 6415/1-5-1897 συγχαρητήρια διαταγή: «παρευρεθείς κατά την σήμερον συγκροτηθείσαν μάχην Γριμπόβου, ευχαρίστως παρετήρησα ότι τα στρατεύματα υμών πολέμησαν γενναίως και επιτυχώς».

Η ήττα του πολέμου του 1897 επέβαλε στην Ελλάδα διεθνή οικονομικό έλεγχο. Η Ελλάδα, αφού ηττήθηκε, έπρεπε να πληρώσει στην Τουρκία πολεμική αποζημίωση που μετά από διαπραγματεύσεις ορίστηκε στα 4.000.000 τουρκικές λίρες (95 εκατ. χρυσά φράγκα). Το ποσό αυτό μόνο με εξωτερικό δάνειο μπορούσε να βρεθεί. Αλλά δάνειο ήταν αδύνατο να συναφθεί αν προηγουμένως δεν ρυθμίζονταν τα παλιά χρέη τού «δυστυχώς επτωχεύσαμεν» και δεν παρέχονταν ασφαλείς εγγυήσεις.

Η Ελλάδα υπό τον διεθνή οικονομικό έλεγχο

Πολλοί είπαν τότε –και είχαν δίκαιο– ότι η Γερμανία προεξοφλώντας την ελληνική ήττα εξώθησε σε πόλεμο την Ελλάδα έμμεσα, με άμεσο πράκτορα την Τουρκία! Για να εξαναγκασθεί μετά η Ελλάδα να δεχτεί τον έλεγχο… Βεβαίως, εκτός από αυτήν ήταν και οι Μεγάλες Δυνάμεις. Η κυβέρνηση προσπάθησε να αποτρέψει τον έλεγχο, με τον Ανδρέα Συγγρό να κάνει διαπραγματεύσεις με τους ομολογιούχους χωρίς αποτέλεσμα.

Τελικά η Βουλή ψήφισε στις 21/2/1898 νόμο, και ο διεθνής οικονομικός έλεγχος άρχισε να λειτουργεί από τις 28 Απριλίου από την ΔΟΕ (Διεθνή Οικονομική Επιτροπή). Έτσι, για την υπηρεσία του δημόσιου χρέους εκχωρήθηκαν στη ΔΟΕ οι ακόλουθες πηγές εσόδων:
Μονοπώλια άλατος, πετρελαίου, σπίρτων, παιγνιοχάρτων, σιγαροχάρτου και της Ναξίας σμύριδος με προβλεπόμενα έσοδα 12.300.000 δρχ.
Φόρος κατανάλωσης με έσοδα 6.600.000 δρχ.
Τέλη χαρτοσήμου 10.000.000 δρχ.
Δασμοί τελωνείου Πειραιώς 10.700.000.
Σύνολο: 39.600.000 δρχ.

Σε περίπτωση που οι πρόσοδοι αυτές δεν επαρκούσαν, προβλέπονταν από τους δασμούς των τελωνείων Λαυρίου, Πατρών, Βόλου και Κερκύρας έσοδα 7.200.000 δρχ.

Το ΦΕΚ της σύστασης του οικονομικού ελέγχου (πατήστε στην εικόνα για μεγέθυνση και προβολή όλων των σελίδων του φύλλου)

Για την εξόφληση των χρεών ορίστηκε κατώτατο όριο τόκου, και μετά τη ρύθμιση του ζητήματος του ελέγχου πραγματοποιήθηκε η σύναψη δανείου 170.000.000 χρυσών φράγκων με τόκο 2,5% με την εγγύηση των Δυνάμεων. Τα 95 εκατ. του δανείου προορίζονταν για την πληρωμή των τουρκικών πολεμικών αποζημιώσεων…

Τάσος Κ. Κοντογιαννίδης




http://www.pontos-news.gr