Εις αναζήτησιν Βραδεμβούργου!
Του Δημήτρη Ρομποτή*
Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες, συνομιλώντας με την Ευρώπη όπως γράφει και ο Θεοδωρόπουλος στην Καθημερινή, ακούω και ξανακούω τα Κοντσέρτα του Βραδεμβούργου με την Ορχήστρα της Ακαδημίας του Αγίου Μαρτίνου στα Χωράφια (Academy of St. Martin in the Fields), υπό τη διεύθυνση φυσικά του Νέβιλ Μάρινερ. Εχω δε, την πρώτη έκδοση σε δίσκους βινυλίου, τους οποίους αγόρασα αντί δύο δολαρίων από έναν ανέστιο του Χάρλεμ την εποχή που η βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κολούμπια – το οποίο επίσης βρίσκεται στο Χάρλεμ – ξεφορτώθηκε όλους τους δίσκους βινυλίου και τους αντικατέστησε με συμπαγείς δίσκους (CD). Το τί θησαυρούς μπόρεσα να αποκτήσω τότε αντί πινακίου φακής, αν και δεν κατάφερα να πάρω τίτλο “για οικονομικούς λόγους”, δεν λέγεται: όλες τις Συμφωνίες του Μπετόβεν με τη Φιλαρμονική της Βιέννης υπό τον Χέρμπερτ φον Κάραγιαν (Καραγιαννόπουλος το “ορίτζιναλ”) παρακαλώ, τις οβερτούρες του Ροσίνι τις οποίες απολαμβάνω με …κουβερτούρες Παυλίδη, τον Καρυοθραύστη του Τσαϊκόφσκυ, τον …κυματοθραύστη της Κονιτοπούλου (ψέμματα λέω), τη μουσική από την ταινία “Δρ. Ζιβάνγκο” που έχει συνθέσει ο Μωρίς Ζαρ, πατήρ του Ζαν Μισέλ με το συνθεσάιζερ που εκτός των άλλων έφερε επανάσταση και στα ελληνικά πανηγύρια, καθώς και μια μεγάλη συλλογή δίσκων τζαζ. Ας μην κομπορρημονήσω άλλο όμως, αισθάνομαι ότι σας τα έπρηξα, ας επανέλθουμε στο θέμα μας. Τόσα χρόνια λοιπόν, περί την Χριστουγεννιάτικη περίοδο απολαμβάνω τα Κοντσέρτα του Βραδεμβούργου και ποτέ δεν μπήκα στον κόπο να μάθω ποιός ήταν τέλος πάντων αυτός ο Βραδεμβούργος που μας άφησε τέτοια αριστουργήματα! Είναι φαίνεται ίδιον πολλών μεγάλων να μένουν μεν τα έργα τους στην ιστορία, τους ίδιους όμως να τους τρώει η μαρμάγκα χωρίς να δωθή η ανάλογη προσοχή στο όνομά τους. Ολοι μας ξέρουμε τους Αθλίους του Βίκτωρος Ουγκώ αλλά κανένας δεν γνωρίζει ποιός τους έγραψε! ‘Η ο Δωδεκάλογος του Γύφτου. Πολύ αόριστο, ποιανού γύφτου δηλαδή, λίγη σαφήνεια δεν θα έβλαπτε! Παλαιότερα δεν είχαμε ιδέα ποιοί ήταν οι στιχουργοί και ποιοί οι συνθέτες των αγαπημένων μας τραγουδιών. Μέχρι να πάη στο “Να η Ευκαιρία” ως κριτής και να βάζη χέρι στη Σάσα Ντάριο κάτω από το τραπέζι, ποιός ήξερε τον Λευτέρη Παπαδόπουλο; Ούτε οι ερμηνευτές των τραγουδιών του! Για αυτό και ο πολύς Βραδεμβούργος έβαλε το όνομά του στα κοντσέρτα του προς γνώσιν και συμμόρφωσιν αλλά και προς αποφυγήν παραξηγήσεων! Δεν είναι να αφήνης τέτοια πράματα στη διακριτική ευχέρεια των μεταγενεστέρων διότι δεν θα σε αναγνωρίζης! Χώρια που τότε δεν υπήρχε “κοπυράιτ”, πνευματικά δικαιώματα και τα σχετικά, οπότε ο πάσα ένας μπορούσε να πάρη τα κομμάτια του και να τα πλασάρη ως δικά του (όπως γίνεται έως την σήμερον και μην με προκαλέσετε να πω ονόματα διότι θα κάψω καρδιές χριστουγεννιάτικα). Κι’άντε μετά να βρης το δίκιο σου εσύ, ο “ορίτζιναλ” συνθέτης. Ο Βραδεμβούργος προνοητικός ων και σίγουρα εξέχουσα προσωπικότης αφού στην πάλαι ποτέ Ανατολική Γερμανία είχαν ολόκληρη πύλη με το όνομά του, αποφάσισε να πάρη την κατάσταση στα χέρια του σφραγίζοντας τα κοντσέρτα με το επίθετό του. Οπως έκανε και ο Αρανχουέθ με το επίσης περίφημο κοντσέρτο του. Των φρονίμων τα παιδιά πριν την πατήσουν μαγειρεύουν …Χώρια που λόγω ηλικίας τρώνε ελαφρά το βράδυ, κάνα γιαουρτάκι ή λίγο πουρέ φρούτων συνοδεία τε αποκαφεϊνωμένου πράσινου τσαγιού από τον Βεζούβιο της Ιαπωνίας.
Για την καινούργια χρονιά έθεσα ως έναν από τους στόχους μου τη διακρίβωση των στοιχείων του Βραδεμβούργου ώστε να μάθω επιτέλους ποιός ήτανε. Επιφυλάσσομαι να σας ενημερώσω σχετικά. Διότι δεν μπορείς να συνομιλής με την Ευρώπη (μεγάλε Θεοδωρόπουλε) χωρίς να ξέρης τί σου γίνεται! Ετσι δημιουργούνται οι παρεξηγήσεις και ενισχύονται τα στερεότυπα που μας θέλουν άξεστους κι’ακαλλιέργητους Βαλκάνιους, ανεπίδεκτους …μαδήσεως κι’ασυμμόρφωτους γενικά. Και γιατί να το κρύψωμε άλλωστε, είμαστε όλα αυτά! Για αυτό και στη μακραίωνη ιστορία μας δεν μπορέσαμε ποτέ να κάνουμε ό,τι έκαναν οι βορειοευρωπαίοι κατ’επανάληψη και θα έπρεπε να ντρεπόμαστε! Είχαμε εμείς ποτέ Ιερά Εξέταση, όχι πείτε μου, σας παρακαλώ! Ντροπή και όνειδος, διότι πού πας ρε να γίνης …Ευρωπέος χωρίς τέτοια κληρονομιά; Κάναμε εμείς Ολοκαύτωμα, μόλις μισόν αιώνα πριν και μάλιστα όντας η πιο “καλλιεργημένη” χώρα της εποχής, όπως η Γερμανία (κι’όχι γιατί δεν μπορούσαμε); Αρχίδεια κάναμε! Πώς περιμένεις να γίνης …Ευρωπέος, με το Κούγκι ή τον χορό του Ζαλόγγου; Ξέρεις ποιός είναι ο Βραδεμβούργος, ρέ; Σκατά ξέρεις, παλιοντενεκέ!
Μειονεκτούμε, αδελφές και αδελφοί συνέλληνες, για αυτό και ποτέ δεν θα γίνουμε …Ευρωπέη, όσο κώλο και να δώσουμε, όσα “σκάτς” και να πιούμε, όσο “πολιτικό πολιτισμό” κι’αν παράγουμε κι’όσες “διαδραστικές δράσεις” αν αναλάβουμε. Οσο κι’αν πασχίζουμε δεν θα μπορέσουμε ποτέ να γίνουμε …Σλοβένοι, Ζίζεκ δεν θα βγη από τα σωθικά μας, άντε μέχρι …Ζουράρις και πολύ μας πάει! Κομμένες λοιπόν οι μαλακίες ότι θα πρέπη να γίνουμε σαν άλλους, διότι σε τελική ανάλυση, όπως στο ανέκδοτο με τους Ποντίους συνοριοφύλακες εμείς είμαστε οι άλλοι! Και δεν χρειάζεται να γίνουμε Ευρωπαίοι, είμαστε αφετηριακά, δεν έχει νόημα να πασχίζης να γίνης αυτό που ήδη είσαι. Ούτε βορειοευρωπαίοι θα γίνουμε ποτέ. Κι’ούτε οι ίδιοι οι βορειοευρωπαίοι χρειάζονται άλλους …βορειοευρωπέους στον νότο, αν και πλείστοι Αγγλοι και Γερμανοί τουρίστες θα διαφωνήσουν, καθώς από το ’70 ήδη έψαχναν φτηνούς …Ευρωπέους στην Ελλάδα! Το όλο εγχείρημα θυμίζει το “Δανία του νότου” που είχε επινοήσει εν εκστατική ποδηλατάδα ο Γιωργάκης …
Το μόνο που χρειαζόμαστε είναι να μάθουμε επιτέλους ποιοί είμαστε, διότι αν δεν ξέρης τις ει, δεν μπορείς να συνομιλήσης με καμμία “Ευρώπη”! Κι’αν το έκαναν οι ποιητές και διανοούμενοί μας το έκαναν μετά λόγου γνώσεως, επειδή ήξεραν πού πατούσαν και τί εκπροσωπούσαν. Μόνο έτσι συνομιλείς, ειδάλλως ακούς σαν χάχας. Αυτή είναι η διαφορά μεταξύ ενός Ελληνος Ευρωπαίου και ενός ελλαδίτη ευρωλιγούρη… Nα αναμετρηθούμε, δεν λέω, και με τους βορειοευρωπαίους, με τους Κινέζους μέχρι και τους Κονγκολέζους, αλλά όντες εφοδιασμένοι κατάλληλα, με αυτογνωσία και αίσθηση αυτού που πραγματικά είμαστε κι’όχι με τα “ιμιτασιόν” στερεότυπα που έχουμε προσλάβει ως δικά μας, σαν την μπεσαμέλ στον μουσακά (η οποία μου αρέσει, οφείλω να …ωμολογήσω!). Μόνον έτσι η συνομιλία ή και η αναμέτρηση είναι δυνατή, ειδάλλως μοιάζει όπως όταν είμαστε μικροί που …αναμετράγαμε τις πούτσες μας να δούμε ποιός την έχει μεγαλύτερη! Και η μέχρι τώρα συλλογική μας εμπειρία σχετικά με την “αναμέτρηση” αφορά στη δεύτερη εκδοχή …Και καλά με τους …βορειοευρωπέους έχουμε πιθανότητες επιτυχίας. Με τους Κονγκολέζους όμως;
– Ολα αυτά τα ωραία σας τα γράφω με την επίσημον ιδιότηταν του σχεδόν …Ελληνος, σύμφωνα με το νομοσχέδιο που υπερψήφισε χτες η Βουλή (288 ψήφοι). Επειδή έχω 33 χρόνια εκτός και δεν έχω ζήσει ένα έτος στην Ελλάδα από τότε, εκλαμβάνομαι ως λιγότερο Ελληνας, άρα δεν ψηφίζω από τον τόπο διαμονής μου. Λες και θα πήγαινα να τους ψηφίσω ούτως ή άλλως …Μπορεί να είμαι αθεράπευτα Ελλην, έστω και σχεδόν, αλλά όχι μαλάκας!
– Για δεύτερη φορά σε λιγότερο από έξι μήνες παρουσιάστηκε “πρόβλημα” στο “σέρβερ” του ιστολογίου και ήταν “κάτω” για κάποιες μέρες. Ευτυχώς μπορέσαμε και σώσαμε το αρχείο μέχρι και αρχές Νοεμβρίου που σημαίνει ότι θα πρέπη να ξανανεβάσω τα κείμενα που λείπουν έως την σήμερον. Αυτό θα γίνη σταδιακά τις επόμενες μέρες …
(Εάν δεν επιθυμήτε να λαμβάνετε το …πόνημά μου, παρακαλώ ενημερώστε με και θα σας αφαιρέσω από τη λίστα.)
*Ο Δημήτρης Ρομποτής ήταν δημοσιογράφος, έγινε εκδότης και τώρα δηλώνει πολιτικός μηχανικός/οδοντίατρος με ειδίκευση στις …γέφυρες και έδρα τη Νέα Υόρκη.
ΥΓ: 1) Μέχρι στο πρωτάθλημα “ποδοσφαίρου” έχουμε εποπτεία …
2) Οποιος συλλογάται ελεύθερα, φτιάχνει …συλλογικότητα (και τα κονομάει)!
3) On this date 100 years ago, something happened somewhere, but who cares…
