Πυροπροστασία δασών

ΔΑΜΙΑΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ…..

Δεν υπάρχει κανείς σ’ αυτό τον τόπο που να μην υποστηρίζει ότι η πρόληψη είναι το αποφασιστικότερο μέσο για την αποτροπή των πυρκαγιών.
Συνεπώς, όλες οι προσπάθειες από τους αρμόδιους και μη αρμόδιους φορείς και παράγοντες θα πρέπει να στραφούν προς αυτή την κατεύθυνση.

Στις περισσότερες περιπτώσεις η κατάσβεση των πυρκαγιών είναι αδύνατη λόγω των δύσκολων καιρικών συνθηκών, της πυκνότητας των δασών, ιδίως των πευκόφυτων και της δυσκολίας πρόσβασης στις εστίες φωτιάς, εξαιτίας της διαμόρφωσης του εδάφους (βαθιές και απρόσιτες χαράδρες).
Ανέκαθεν και κάθε χρόνο γίνεται συζήτηση για τα αίτια των πυρκαγιών και ποτέ  δε δόθηκε επαρκής ερμηνεία σε ποια αίτια οφείλονται αυτές κυρίως.
Η πιο εύκολη και ανώδυνη δικαιολογία είναι ο εμπρησμός, ο οποίος όμως –και στις περισσότερες περιπτώσεις- αποτελεί άλλοθι για να δικαιολογήσει την μη πρόληψη και σιγουριά των αρχών και των υπευθύνων.
Όταν τον μήνα Ιούλιο μέχρι τα μισά Αυγούστου και με δυνατούς ανέμους ξεσπούν ταυτόχρονα φωτιές σε 80 ή 100 διαφορετικά μέρη, και μάλιστα πολλές φορές σε δύσβατες και απόκρημνες περιοχές, τότε δεν μπορεί κανείς να μιλάει για εμπρησμό, τουλάχιστον κατά κύριο λόγο.
Ασφαλώς μπορούμε να μιλήσουμε για εμπρησμό γύρω από πόλεις και χωριά καθώς και ορισμένα άλλα μέρη που έχουν ενδιαφέρον για τους οικοπεδοφάγους, όπως αποκαλούνται. Εκεί η ευθύνη των εκάστοτε κυβερνήσεων είναι τεράστια, γιατί δεν θεσπίζει όλα εκείνα τα μέτρα που είναι απαραίτητα για να αποτρέψει τους υποψήφιους οικοπεδοφάγους και εμπρηστές. Μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις τις δικαιολογεί. Όμως στα υπόλοιπα μέρη οι φωτιές έχουν άλλες αιτίες.
Ασχολούμενος εδώ και 20 χρόνια με τις ήπιες μορφές τουρισμού και κυρίως με την ορειβασία και ορεινή πεζοπορία περιέρχομαι κάθε χρόνο πάρα πολλές φορές στην ορεινή Ελλάδα και γνωρίζω από κοντά όλες αυτές τις περιοχές, όπου συμβαίνει να προκαλούνται φωτιές.
Η όλη εικοσάχρονη γνωριμία μου με τους δασικούς ορεινούς όγκους και τις πυρκαγιές στα δάση  με οδήγησε στο συμπέρασμα ότι η κυριότερη αιτία για τις πυρκαγιές είναι τα σκουπίδια παντός είδους και η αδιαφορία και απερισκεψία των ανθρώπων.
Τι εννοούμε όταν λέμε σκουπίδια; Σκουπίδια στις χωματερές. Σκουπίδια που πετιούνται γύρω από τους δήμους και κινούνται σε χώρους ανεξέλεγκτους, όπως κάτω από γέφυρες, σε ρέματα, δίπλα στους δρόμους, μέσα στα δάση, δίπλα στους δασικούς δρόμους. Κάθε δημότης και χωρικός που τυχαίνει να χτίζει σπίτι, να ανανεώνει την επίπλωση του πετάει τα μπάζα όπου βρει γιατί είναι ο πιο ανώδυνος τρόπος. Αρκεί να μην είναι στην αυλή του και στο σπίτι του.
Με τον τρόπο αυτό χωματερή γίνεται ολόκληρη η Ελλάδα. Αιτία πυρκαγιάς είναι οι χωματερές, όπου τα σκουπίδια καίγονται.
Επιπλέον τόποι αναψυχής στο δάσος ή δασικές περιοχές, όπου πηγαίνει κανείς για να φάει και να διασκεδάσει και μετά πετάει όλα τα απορρίμματα στο δάσος. Αυτά με τις βροχές διοχετεύονται στα ρέματα κι έτσι βρίσκονται και στα δάση όλα αυτά τα εύφλεκτα αντικείμενα, όπως γυαλιά, γκαζάκια, πλαστικά, μεταλλικά αντικείμενα και ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς που με τη συνεχή ακτινοβολία του ήλιου κατά τους θερινούς μήνες και ιδίως κατά τις περιόδους του καύσωνα αποτελούν εν δυνάμει εστίες φωτιάς. Δεν απομένει παρά να φυσήξει δυνατός άνεμος για να προκληθεί φωτιά.
Eάν πραγματικά τα σκουπίδια είναι η κύρια αιτία πυρκαγιών, εκτός από τους εμπρησμούς,  τότε η πιο απλή και αυτονόητη λύση είναι να καθαριστεί το δάσος από τα σκουπίδια ή τουλάχιστον απ’ τα εύφλεκτα υλικά.
Πρέπει λοιπόν να ληφθεί πρόνοια πρόληψης για όλες τις δασικές μας εκτάσεις και να καθοριστεί ο βαθμός επικινδυνότητάς τους για να ληφθούν και τα κατάλληλα μέτρα προστασίας. Το πρώτο και βασικό καθήκον έχει βασικά η πολιτεία η οποία θα πρέπει να θεσμοθετήσει ένα επιτελικό όργανο προστασίας δασών και πρόληψης πυρκαγιών. Σε κάθε νομαρχία θα πρέπει να υπάρχει κάτι αντίστοιχο.
Αυτό το επιτελικό όργανο θα πρέπει να καταστρώσει ήδη έως την άνοιξη ,ίσως και νωρίτερα, ένα πρόγραμμα συνολικό για την πρόληψη πυρκαγιών.
Σ’ αυτό το όργανο πρέπει να μετέχουν οπωσδήποτε:
Υπεύθυνοι παράγοντες
από το Υπουργείο Εσωτερικών Γεωργίας και Δημόσιας Τάξης.
από τη Δασική Υπηρεσία
από την Πυροσβεστική Υπηρεσία
από την Τοπική Αυτοδιοίκηση πρώτου και δεύτερου βαθμού
από την αυτοδιοίκηση τρίτου βαθμού εφόσον δημιουργηθεί
από την Μετεωρολογική Υπηρεσία 
από το στρατό
από τους φυσιολατρικούς και ορειβατικούς Συλλόγους και οικολογικές οργανώσεις
κινήματα πολιτών για την προστασία της ορεινής φύσης

Όλοι αυτοί οι παράγοντες σε κοινή συνεργασία και με ένα κοινά αποδεκτό πρόγραμμα πρέπει να κινηθούν προς τρεις στόχους:
1. Εγκαίρως, δηλαδή προτού ακόμα υπάρξει κίνδυνος πυρκαγιών, να καθαρίσουν τα σκουπίδια  από το δάσος και από περιοχές που μπορούν να δημιουργήσουν κίνδυνο στο δάσος.
Συνεπώς, πρώτη και απαράβατη αρχή:
Κανένα γυαλί και κανένα άλλο εύφλεκτο  υλικό στο δάσος ή στις παρυφές του. Για να γίνει αυτό θα πρέπει  η πολιτεία να φροντίσει ώστε σε καμία χωματερή της δικής της αρμοδιότητας να μην υπάρχει ή σιγοκαίει φωτιά.
2. Οι δήμοι και οι κοινότητες να φροντίσουν να ελέγχουν τις χωματερές και να καθαρίζουν τα μπάζα όπου υπάρχουν.
3. Η δασική Υπηρεσία μαζί με την Τοπική Αυτοδιοίκηση να καθαρίζουν τους τοπικούς δρόμους και να αδειάζουν τους κάδους απορριμμάτων σε τακτά χρονικά διαστήματα, όπου έχουν στηθεί.
4. Οι ορειβατικοί, φυσιολατρικοί και οικολογικοί σύλλογοι να καταστρώσουν πριν τον Ιούλιο προγράμματα με αποκλειστικό στόχο τον καθαρισμό των σκουπιδιών από τα μονοπάτια και τις ρεματιές και από όπου γενικά υπάρχουν σκουπίδια και άλλη δυνατή πρόσβαση δεν είναι  δυνατή.
5. Γενική επιφυλακή όλων αυτών των παραγόντων τον μήνα Ιούλιο και Αύγουστο.
Ιδιαίτερη επιφυλακή όταν η μετεωρολογική υπηρεσία προειδοποιήσει για έκτακτα καιρικά φαινόμενα όπως καύσωνας και δυνατοί άνεμοι.   
6. Όλοι οι παράγοντες που αναφέραμε θα πρέπει τους δυο μήνες του καλοκαιριού μέρα νύχτα να εποπτεύουν τα δάση.
Δηλαδή Τοπική Αυτοδιοίκηση, Αστυνομία, Δασική και Πυροσβεστική Υπηρεσία, φυσιολατρικοί και Ορειβατικοί Σύλλογοι, αλλά και εθελοντές, και όλοι αυτοί να βρίσκονται σε συνεχή επιφυλακή.
7. Να γίνονται αυστηροί έλεγχοι σ’ όλους όσους αυτή την επικίνδυνη περίοδο πηγαίνουν στο δάσος και κυρίως να απαγορεύεται αυτό το δίμηνο οποιοδήποτε άναμμα φωτιάς σε ανοιχτό χώρο.
8. Να υπάρχουν ενημερωτικά φυλλάδια για όλα τα απαραίτητα μέτρα και προφυλάξεις που πρέπει να πάρουν αυτές οι ομάδες για την πυροπροστασία των δασών.
9. Να γίνουν ενημερωτικές εκπομπές στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ιδίως στα ηλεκτρονικά, για τις αιτίες των πυρκαγιών από ειδικούς στα θέματα.
10. Να συσταθεί ειδική επιτροπή στην Ευρωπαϊκή Ένωση για την πυροπροστασία αλλά και για την πρόληψη και αποτροπή άλλων φυσικών καταστροφών.
11.Να καταρτιστεί πρόγραμμα αναδάσωσης.
12. Να διατεθεί ένα κονδύλιο ικανό να βοηθήσει όλες τις ενέργειες των συντονιστικών οργάνων της πολιτείας και της τοπικής αυτοδιοίκησης.   
13. Να δημιουργηθούν κατάλληλοι ελεγχόμενοι χώροι για τα μπάζα.
14. Για τους παραβάτες που ρυπαίνουν το περιβάλλον με μπάζα και σκουπίδια να νομοθετηθούν αυστηρότατοι νόμοι υψηλά πρόστιμα, αφαίρεση άδειας αυτοκινήτου, φορτηγού κ.τ.λ.
Εάν σταματήσει η Ελλάδα να είναι ένας απέραντος σκουπιδότοπος, τότε υπάρχει ελπίδα να σώσουμε τα δάση μας και το φυσικό περιβάλλον .