Ο Όμηρος εμφανίζεται ως κήρυκας και προάγγελος του πνευματικού πολιτισμού της Ελλάδας, της Ευρώπης και της Δύσης γενικότερα

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΠΙΝΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

Ο Όμηρος εμφανίζεται ως κήρυκας και προάγγελος του πνευματικού πολιτισμού της Ελλάδας, της Ευρώπης και της Δύσης γενικότερα – ένας κήρυκας με ανάστημα τόσο γιγάντιο που ακόμα και σήμερα μας επισκιάζει. Η Ιλιάδα είναι ένα πολεμικό αφήγημα: οι συγκρούσεις ανάμεσα σε πρόσωπα και εμπολέμους είναι τρομακτικές. Αντίστοιχα το τεχνολογικό περιεχόμενο της είναι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς τα επινοήματα, τα τεχνάσματα αλλά και η βαθιά γνώση τεχνικών μεθόδων, που σχεδόν ακουμπούν τα σύνορα της σύγχρονης τεχνολογίας, βρίσκονται εκεί σε αφθονία. Για πρώτη φορά στην παγκόσμια ιστορία έχουμε περιγραφή ρομπότ με τεχνητή νοημοσύνη και περιγραφή πλήρως αυτοματοποιημένου εργαστηρίου του Ηφαίστου.

Ο πατήρ της Ιατρικής Ιπποκράτης (460 – 377 π.Χ), θεμελίωσε τη χρονοιατρική και την χρονοβιολογία δυο καινούργιες έννοιες της ιατρικής που (ξανά) εμφανίσθηκαν την δεκαετία του 90. Η πρώτη γραπτή μαρτυρία για την χρονοιατρική είναι του Ησίοδου, ο οποίος γράφει ότι «οι αρρώστιες από μόνες τους έρχονται στους ανθρώπους μερικές την ημέρα και μερικές την νύχτα», ωστόσο κατά τους χρονοβιολόγους στα ιπποκρατικά κείμενα όπως στο «Περι Αέρων, Υδάτων, Τόπων», υπάρχουν αναλυτικότερες αναφορές για την χρονοιατρική. 
Ο Σωρανός ο Εφέσιος (98-138 μ.Χ.) υπήρξε ο πρώτος γυναικολόγος στον κόσμο, και σ’ αυτόν οφείλεται ο σημερινός κλάδος της γυναικολογίας. Στο έργο του «Περί γυναικών», ένα εγχειρίδιο γυναικολογίας 4 τόμων γράφει για τις μαίες, για τα γεννητικά όργανα της γυναίκας, για τα καταμήνια για την σύλληψη, για την εγκυμοσύνη, για τον τοκετό, για την περιποίηση του νεογνού και της λεχώνας, για τις γυναικείες νόσους καθώς και για τον εμβρυουλκό, την μαιευτική λαβίδα η οποία είναι δική του ανακάλυψη.         

Ο  Αναξίμανδρος (610-545 π.Χ), ο φιλόσοφος του απείρου, ήταν ο πρώτος στον κόσμο που επινόησε την κατασκευή ηλιακών ρολογιών (μετά το ηλιακό ημερολόγιο των Μινωιτών), ο πρώτος που  κατασκεύασε γεωγραφικό χάρτη τον οποίο στην συνέχεια βελτίωσε ο Εκαταίος ο Μιλήσιος, και ο πρώτος φιλόσοφος που εισήγαγε τον όρο «αρχή» και πρέσβευε ότι το άπειρον δεν έχει αρχή., αλλά είναι η αρχή των πάντων, είναι αθάνατον και ανόλεθρον, περιέχει δε  απάντα και πάντα κυβερνά. Ασχολήθηκε με βιολογικά αστρονομικά και κοσμολογικά ζητήματα   

Ο λυρικός ποιητής Αρχίλοχος (680-645 π.Χ), που συνέθεσε ελεγείες, ύμνους, και ποιήματα σε ιαμβικό και τροχαϊκό μέτρο, είναι ο δημιουργός του λόγιου Ιάμβου και θεωρείται ο πρώτος Ευρωπαίος ποιητής που έστρεψε την ποίηση στον εσωτερικό άνθρωπο στο «εδώ» και στο «τώρα», αποσπώντας τον από τις ατέρμονες περιπλανήσεις στη μυθική παράδοση και στις ευκλεείς πράξεις των ηρώων.

Οι ιδέες του μεγίστου διανοητή, Σωκράτη (470-399 π.Χ), για την μετά θάνατον ζωή προσεγγίζουν τις χριστιανικές αφού και μετά τον θάνατον οι άνθρωποι θα δώσουν λόγο για τις πράξεις τους. Στην απολογία του ο Σωκράτης αναπτύσσει πιο καθαρά τις ιδέες του αυτές λέγοντας: «Αν πάλι ο θάνατος είναι ένα είδος επιδημίας απ’ εδώ σε άλλο τόπο κι αν είναι αλήθεια αυτά που πιστεύει ο κόσμος, ότι εκεί κάτω ζουν  όλοι όσοι έχουν πεθάνει ποια μεγαλύτερη ευτυχία απ’ αυτή μπορεί να υπάρχει κύριοι δικαστές».

Ο Μαθηματικός και Αστρονόμος Αυτόλυκος ο Πιττανεύς (300 π.Χ) μέτρησε επ’ ακριβώς (άγνωστο με ποια μέθοδο) τον όγκο της Γης και της Σελήνης, καθώς και την απόσταση που τις χωρίζει. Ακόμα υπεστήριζε ότι στη αθέατη πλευρά της Σελήνης υπάρχει μια μεγάλη οροσειρά. Όταν προσφάτως  οι Αμερικανοί αστροναύτες πέρασαν στην αθέατη πλευρά της Σελήνης διαπίστωσαν την ύπαρξη εκείνης της οροσειράς που σήμερα ονομάζεται Autolykys προς τιμήν του Έλληνα Αστρονόμου. Το ερώτημα είναι πως ο Αυτόλυκος έκανε παρατηρήσεις στην αθέατη πλευρά της Σελήνης. Εσώθησαν δύο μόνον συγγράμματά του “Περί κινουμένης σφαίρας” και “Περί επιτολών και δύσεως” στα οποία γίνεται για πρώτη φορά η εφαρμογή της γεωμετρίας στην εξέταση των ουρανίων φαινομένων.

Η ασύλληπτου ευφυΐας παραβολή του σπηλαίου που διατύπωσε ο Πλάτων (427-347 π.Χ) επιχειρεί μια εύλογη αναγωγή του δικού μας τρισδιάστατου κόσμου σε ένα φανταστικό περιβάλλον των δυο διαστάσεων. Ο κόσμος έτσι όπως εμείς τον αντιλαμβανόμαστε δεν αποτελεί παρά μια εικονική πραγματικότητα  έτσι όπως  αυτή προβάλλεται στις τρεις διαστάσεις. Την θεωρία αυτή του Πλάτωνος διατύπωσε ο Verner Heisenberg ως αρχή της «απροσδιοριστίας». «Αυτό που παρατηρούμε δεν είναι η φύση αυτή καθ’ εαυτή, αλλά η φύση που εκτίθεται σύμφωνα με την μέθοδο μιας έρευνας».

Ο συγγραφέας Ξενοφών ο Εφέσιος ο οποίος άκμασε τον 3ο με 2ο αιώνα π.Χ. έγραψε το πρώτο παγκοσμίως ερωτικό μυθιστόρημα με τίτλο «Εφεσιακά» ή «Τα κατά Ανδείαν και Αβρακόμην», που αποτελούνταν από δέκα βιβλία αλλά έχουν διασωθεί μόνο τα πέντε. Την ερωτική ιστορία αυτού του μυθιστορήματος αντέγραψε ο Σαίξπηρ και το ονόμασε «Ρωμαίος και Ιουλιέττα».

Ο πάνσοφος του αρχαίου κόσμου, Αριστοτέλης (384-322 π.Χ.),  κατέκτησε τα άδυτα παντός επιστητού και υπήρξε αυθεντία σε όλα τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, έως και τον 17ο αιώνα. Η διαχρονικότητά του είναι αναμφισβήτητη, γιατί το τιτάνιο πνεύμα του είναι πάντα επίκαιρο και λειτουργεί σαν κυματοθραύστης απέναντι στην υπονόμευση των ανθρωπίνων αξιών του ελληνικού πνεύματος, η οποία επιχειρείται από μνηστήρες της παγκόσμιας κυριαρχίας. Το έργο του σε όγκο και αξία προκαλεί τον παγκόσμιο θαυμασμό.

Ο Αθηναίος πολιτικός, ρήτορας και στρατηγός, Περικλής ο Ξανθίππου ο Χολαργεύς (495-429 π.Χ), που έκανε την Ελλάδα αθάνατη στον χρόνο με τη βαθύτερη καλλιέργειά του, ήταν ο πιο αυθεντικός και ο πιο ευγενής, όπως τον χαρακτήρισε αιώνες αργότερα ο μεγάλος Γερμανός φιλόσοφος και κύριος εκπρόσωπος του γερμανικού ιδεαλισμού Γκέοργκ Βίλχελμ Φρήντριχ Χέγκελ (1770-1831). Στήριξε την οικοδόμηση του μεγαλείου της αθηναϊκής δημοκρατίας πάνω στα πυρηνικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του, την έμφυτη δύναμη του νου του, τη διορατικότητα και την οξυδέρκεια, αλλά προπαντός την ανιδιοτέλειά του.

Τα έργα του Πλουτάρχου επέδρασαν καταλυτικά στην δυτική σκέψη. Μεταξύ των διανοητών της Δύσης που επηρεαστήκαν από τον Πλούταρχο ήταν ο Γκαίτε ο Καλβίνος, ο Μομσεν, ο Έρασμος ο Ρουσσώ, ο Ουάσιγκτον, ο Φραγκλίνος, ο Καρλλάυερ, και άλλοι πολλοί. Ο Άγγλος βασιλεύς Ιάκωβος Α΄ ο οποίος γνώριζε την αρχαία ελληνική μελετούσε τα έργα του Πλούταρχου από το πρωτότυπο. Ο παγκοίνως γνωστός κορυφαίος ερμηνευτής του αρχαίου ελληνικού κόσμου, και ένας από τους κυριότερους  εκπροσώπους του «ιστορικού θετικισμού», Γερμανός Φιλόλογος -Ακαδημαϊκός Ούλριχ Μέλεντορφ Βιλαμόβιτς (1848-1931), ισχυριζόταν ότι: «Αν χάνονταν όλα τα βιβλία της αρχαιότητας θα αρκούσε το έργο του Πλουτάρχου για να τα αναπληρώσει όλα. Γιατί με τους «βίους του» και τα άλλα έργα του, δεν μένει άγνωστο κανένα αξιόλογο σημείο του βίου των αρχαίων».

loading...