Αγια-Σοφιά: Τι απέγινε η Αγία Τράπεζα μετά την άλωση της Πόλης από τους Τούρκους;
Μετά την Άλωση της Βασιλέυουσας κάποια από τα κειμήλια της Αγίας Σοφίας, αποφασίστηκε να μεταφερθούν για να διασωθούν. Έτσι, σε ένα ενατικό καράβι έβαλαν και την Αγία Τράπεζα για να την μεταφέρουν, όμως το καράβι βυθίστηκε στομ Βόσπορο και εξαφανίστηκε από τότε.
Τρία καράβια ενετικά ξεκίνησαν από την Πόλη γεμάτα με όλα τα κειμήλια από την Αγιά Σοφιά, σύμφωνα με τον θρύλο, αλλά το τρίτο από αυτά, το οποίο μετέφερε την Αγία τράπεζα βυθίστηκε στα νερά του Βοσπόρου στην περιοχή του Μαρμαρά.
Από τότε μέχρι σήμερα στο σημείο εκείνο που είναι βυθισμένη η Αγία Τράπεζα τα νερά της θάλασσας είναι πάντοτε ήρεμα και γαλήνια, ασχέτως με τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν στην γύρω περιοχή.
Το φαινόμενο μαρτυρούν και σύγχρονοι Τούρκοι επιστήμονες, που έχουν κάνει κατά καιρούς απόπειρες να ανακαλύψουν που οφείλεται αυτό το περίεργο φαινόμενο, αλλά λόγω της λασπώδους σύστασης του βυθού, απέβησαν άκαρπες.
Στο βιβλίο του Δωροθέου Μονεμβασίας με τίτλο «Βίβλος Χρονική» (1781) διαβάζουμε: «Οι Ενετοί την υπερθαύμαστον και εξάκουστον Αγίαν Τράπεζαν της Αγίας Σοφίας, την πολύτιμον και ωραιότατην, έβγαλαν από τον Ναό και έβαλαν εις το καράβι, και καθώς έκαναν άρμενα και επήγαιναν προς Βενετία, ω, του θαύματος!
Πλησίον της νήσου του Μαρμαρά άνοιξε το καράβι και έπεσεν εις την θάλασσαν η Αγία Τράπεζα και εβούλησε και είναι εκεί ως σήμερον, και τούτο είναι φανερόν και το μαρτυρούν οι πάντες, διότι όλον το μέρος εκείνο, όταν κάμνει φουρτούνα, η θάλασσα όλη κάμνει κύματα φοβερά, εις δε τον τόπο όπου είναι η Αγία Τράπεζα είναι γαλήνη και δεν ταράσσεται η θάλασσα. Και υπαγαίνουν τινές εκεί με περάματα, και λαμβάνουν από την θάλασσαν εκείνην, όπου είναι η Αγία Τράπεζα, και μυρίζει θαυμασιώματα μυρωδίαν, από το άγιον μύρον όπου έχει και των άλλων αρωμάτων».
Ο πατέρας της Ελληνικής λαογραφίας, Νικόλαος Πολίτης, γράφει για το περιστατικό: «Την ημέρα που πάρθηκεν η Πόλη έβαλαν σ’ ένα καράβι την Αγία Τράπεζα, να την πάνε στην Φραγκιά, για να μην πέσει στα χέρια των Τούρκων.
Εκεί όμως στην θάλασσα του Μαρμαρά, άνοιξε το καράβι και η Αγία Τράπεζα εβούλιαξε στον πάτο.
Στο μέρος εκείνο η θάλασσα είναι λάδι, όση θαλασσοταραχή και αν είναι γύρω.
Και το γνωρίζουν το μέρος αυτό από τη γαλήνη που είναι πάντα εκεί και από την ευωδία που βγαίνει. Πολλοί μάλιστα αξιώθηκαν να την ιδούν στα βάθη της θάλασσας.»
Θα μπορούσε να είναι άλλος ένας μύθος που κατάφερε να επιβιώσει τόσους αιώνες μέσα στις καρδιές των Ελλήνων. Όμως σύμφωνα με ντόπιους Τούρκους της Κωνσταντινούπολης, το σημείο αυτό είναι υπαρκτό.
Άγια Σοφία: Εντυπωσιακές ανακαλύψεις της αρχαιολογικής έρευνας
Για ακόμα μία φορά η αρχαιολογία βρέθηκε αντιμέτωπη με ένα θαύμα.
Οι αρχαιολογικές έρευνες που γίνονται στην Αγία Σοφία έχουν φέρει στο φως έναν αριθμό νέων και εντυπωσιακών ανακαλύψεων, σύμφωνα με το Daily Beast.
Ένα σημαντικό εύρημα είναι πως η κατασκευή του ναού ήταν ακόμη μεγαλύτερη και πιο περίπλοκη από την αρχική εκτίμηση. Ειδικότερα, μία ομάδα αρχαιολόγων, με επικεφαλής τον Ken Dark, του University of Reading και του Jan Kostenec, ιδρυτικό μέλος και διευθυντή του Κέντρου της Τσεχίας για την Αρχαιολογία της Μεσογείου, εργάστηκαν στο ναό το διάστημα 2004-2018.
Πολλές από τις ανακαλύψεις τους έγιναν κατά την επίσημη αποκατάσταση του οικοδομήματος. Όταν αφαιρέθηκαν προσθήκες γύψου βρήκαν μωσαϊκά, νωπογραφίες και επιγραφές από τις αρχαϊκές και μεσαιωνικές περιόδους. Στο βιβλίο που εκδόθηκε πρόσφατα «Hagia Sophia: An Archaeological Reexamination of the Cathedral of Byzantine Constantinople» ανακοίνωσαν ότι ανακάλυψαν κάτι που πιθανώς είναι το βαπτιστήριο, το οποίο υπήρχε η εκτίμηση ότι είχε χαθεί.
ADVERTISING
Τουλάχιστον 1.400 χρόνια πριν αυτή η κατασκευή θα «φιλοξενούσε» την τελετή βάπτισης των παιδιών των αυτοκρατόρων και άλλων απογόνων μελών των ανώτερων τάξεων της κοινωνίας. Επίσης, ανακάλυψαν κάτι που ενδεχομένως ήταν μία βιβλιοθήκη κάτω από τη μεγάλη αίθουσα. Το μέγεθος της πιθανής βιβλιοθήκης σημαίνει ότι θα μπορούσε να έχει χιλιάδες παπύρους, κάτι που αυξάνει τη σημασία της τοποθεσίας ως τόπος μάθησης και έρευνας εκείνα τα χρόνια.
Σε άλλη τοποθεσία, γνωστή ως ο βορειοανατολικός προθάλαμος (προπύλαια), οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν και ταυτοποίησαν ένα σημείο από πορφυρόλιθο όπου ο αυτοκράτορας θα στεκόταν. Ο «δίσκος» αυτός αποτελεί μέρος του αρχικού δαπέδου του 6ου αιώνα του ναού που έχτισε ο Ιουστινιανός. Ο Ken Dark δήλωσε στο Live Science πως «είναι ενδεχομένως το μόνο σημείο, όπου μπορεί πιθανώς κανείς να καταδείξει το ακριβές σημείο στο οποίο ο πιο διάσημος αυτοκράτορας στεκόταν». Το άρθρο επεσήμανε στο σημείο αυτό:
Αν θέλετε να ακολουθήσετε τα χνάρια ενός από τους πιο σπουδαίους νομοθέτες της Ιστορίας πρέπει να το πράξετε σύντομα. Η Αγία Σοφία ως μουσείο είναι υπό απειλή. Το 2018, αλλά και πρόσφατα, ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ανέφερε ότι θέλει να την κάνει και πάλι τζαμί. Ακόμη, το άρθρο ανέφερε ότι ίσως διεθνώς ο Ιουστινιανός να μην είναι τόσο διάσημος όσο ο Ιούλιος Καίσαρας, αλλά υπήρξε ένας αυτοκράτορας σημαντικός και με επιρροή. Για πολλά χρόνια το Βυζάντιο, υπό την ηγεμονία του, βρέθηκε σε πολέμους για να αποκαταστήσει την κυριαρχία του. Η πιο σημαντική συνεισφορά του, ήταν πάντως ο Ιουστινιάνειος Κώδικας ή Corpus Iuris Civilis.
Δεν ήταν ο πρώτος κώδικας νόμων, αλλά έφερε μεγάλη μεταρρύθμιση και παρέμεινε το θεμέλιο για το νομικό σύστημα του Βυζαντίου. Από την άλλη, ο Ιουστινιανός δημιούργησε την Αγία Σοφία.
Η κατασκευή της έχει μία μακρά και βίαιη ιστορία. Στο σημείο όπου ανεγέρθηκε υπήρχε ομώνυμος ναός κτισμένος επί Κωνσταντίνου Α’ και Κωνσταντίνου Β’, ο οποίος, όμως, κάηκε κατά τη Στάση του Νίκα όπως άλλωστε και η μισή σχεδόν πόλη, ενώ δεκάδες χιλιάδες έχασαν τη ζωή τους. Η Αγία Σοφία αναγνωρίστηκε ως αρχιτεκτονικό «θαύμα». Κατέστη ο τόπος σημαντικών αυτοκρατορικών τελετών, όπως η στέψη τους.
Ανήκει στις κορυφαίες δημιουργίες της βυζαντινής ναοδομίας, όντας πρωτοποριακού σχεδιασμού και αρχιτεκτονικής συνθέσεως, και αποτελεί ακόμη και σήμερα σύμβολο της πόλης. Μέχρι το 1453 λειτουργούσε ως Ορθόδοξος Καθεδρικός Ναός της πόλης, με εξαίρεση την περίοδο 1204-1261, κατά την οποία ήταν Ρωμαιοκαθολικός. Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης μετατράπηκε σε ισλαμικό τέμενος, ενώ το 1934 μετατράπηκε σε μουσειακό χώρο (Ayasofya Muzesi).