Ο μύθος της 13ης σύνταξης

Αυτό που ανακοίνωσε ο Τσίπρας δεν είναι σύνταξη αλλά προνοιακό βοήθημα –το έργο είναι επανάληψη από τον Δεκέμβριο 2016 όταν το είχαν πρωτοβαφτίσει «13η σύνταξη» για λόγους επικοινωνιακούς.
Τώρα γίνεται και για λόγους κραυγαλέα ψηφοθηρικούς. Αν και τελικά αδικεί πολλούς συνταξιούχους

Δέκατη τρίτη σύνταξη μοίρασε ο Αλ. Τσίπρας και τον Δεκέμβριο του 2016. Δέκατη τρίτη σύνταξη μοιράζει και 19 ημέρες πριν τις ευρωεκλογές. Ο,τι έγραφα τότε στο Protagon σχετικά (ο λαϊκισμός των συντάξεων, 15/12/2016) ισχύει μέχρι κεραίας.
 Ας δούμε πιο αναλυτικά αυτό που αποκαλείται 13η σύνταξη, λες και εφέτος τα Χριστούγεννα εορτάζονται τον Ιούνιο. Η κυβέρνηση κοστολογεί 800 εκατ. ευρώ το συγκεκριμένο μέτρο – αντιστοιχεί στο 1/3 της μηνιαίας δαπάνης για συντάξεις, σύμφωνα με τα στοιχεία του συστήματος Ηλιος (εδώ). Σε αριθμητικούς όρους ισούται με το 1/3 της 13ης σύνταξης.
Αλλά δεν είναι σύνταξη. Διότι τα ποσά που λαμβάνουν οι δικαιούχοι δεν συνδέονται με εισφορές, και έτη εργασίας. Οι συνταξιούχοι των 400, 800 και 1.350€ θα λάβουν το ίδιο προεκλογικό δωράκι ύψους 400€. Προφανώς τόσο κοστολογείται η ψήφος των συγκεκριμένων κατηγοριών.
Οι συνταξιούχοι των 500, των 1000 και των 1.700€ θα λάβουν, επίσης, ίδιο προεκλογικό δωράκι ύψους 500€. Αυτοί είναι λίγο ακριβότεροι! Το 95% των συνταξιούχων –λαμβάνει κύριες συντάξεις μεταξύ €300 και €1.700–  θα λάβουν δωράκι μεταξύ €300 & €500.
Είναι σαφές ότι δεν πρόκειται για σύνταξη.
Πρόκειται για προνοιακό βοήθημα, που χορηγείται κλιμακωτά με κριτήριο το ύψος της σύνταξης. Αν η κυβέρνηση είχε δημοσιονομικό χώρο και ήθελε να ενισχύσει τους αδύναμους, γιατί άφησε στην άκρη τους χαμηλόμισθους εργαζόμενους, τους μακροχρόνια άνεργους κ.ά.;
Εκτός αν η κυβέρνηση θεωρεί ότι χρειάζεται περισσότερη βοήθεια ο συνταξιούχος των 1.700€ από τον ημιαπασχολούμενο μισθωτό των 300€.
Ούτε στα μέτρα που ανακοίνωσε ο Πρωθυπουργός για το 2020 είδαμε κάποια αύξηση του επιδόματος ανεργίας ή κάποια χαλάρωση των κριτηρίων, ώστε να διευρυνθεί το εύρος των δικαιούχων.
Φυσικά, τίποτα δεν αποκλείεται –απομένουν 17 ημέρες μέχρι τις εκλογές! Αρα το σημερινό έργο είναι επανάληψη από τον Δεκέμβριο του 2016 (εδώ) όταν πάλι δόθηκε στους συνταξιούχους ένα προνοιακό βοήθημα που ονομάστηκε 13η σύνταξη για λόγους επικοινωνιακούς.
 Και τότε, όπως και τώρα, το μέτρο της «13ης σύνταξης» είχε προνοιακό χαρακτήρα αλλά δεν μπήκαν ευρύτερα εισοδηματικά ούτε καν περιουσιακά κριτήρια, διότι αυτό δεν ταίριαζε με το αφήγημα της «13ης σύνταξης».
 Ετσι έλαβαν το προνοιακό επίδομα ο κ. Μπαλαούρας, ο κ. Τόσκας και ο διοικητής του ΕΦΚΑ (εδώ), παρά τα πολύ υψηλά εισοδήματα που είχαν από τους μισθούς τους.
 Και τώρα θα δούμε εν ενεργεία βουλευτές να διπλασιάζουν τη μικρή σύνταξη που λαμβάνουν από άλλη πηγή (π.χ. €500 σύνταξη -> €500 βοήθημα).
Την ίδια στιγμή, συνταξιούχοι χωρίς βουλευτική αποζημίωση και άλλα εισοδήματα, θα λάβουν μικρότερο βοήθημα (π.χ. €1.010 σύνταξη -> €303 βοήθημα) κι ας έχουν εισφέρει πολύ περισσότερα ως ασφαλισμένοι. Οσο για τη μονιμότητα του μέτρου… Η κατάργησή του είναι βέβαιη, για λόγους δομικούς όχι δημοσιονομικούς.
Διότι η δομή και η φιλοσοφία του είναι εντελώς αστήρικτη. Θα καταργηθεί, όπως καταργήθηκε και το μέτρο της «13ης σύνταξης» το Δεκέμβρη του 2016. Γιατί, αν θυμάστε, η 13η σύνταξη του 2016 δεν επαναλήφθηκε.
Η κυβέρνηση ξαναμοίρασε χρήματα και το 2017 & το 2018 αλλά υπό μορφήν προνοιακών επιδομάτων και με δομή προνοιακού επιδόματος -εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια δηλαδή. Κάποιοι σίγουρα θα σκεφτούν ότι η κυβέρνηση με τα 800 εκατ. σκοπεύει να αποκαταστήσει τις αδικίες που υπέστησαν οι συνταξιούχοι στη διάρκεια της κρίσης.
Μα αν είναι έτσι, γιατί δεν ξεκινά αποκαθιστώντας πρώτα τη μεγαλύτερη αδικία που προξένησε ο νόμος Κατρούγκαλου εις βάρος των νεότερων συνταξιούχων, δημιουργώντας δύο ταχύτητες συνταξιούχων, τους προνομιούχους παλιούς και όλους τους επόμενους.
Καταλαβαίνουν στην κυβέρνηση ότι με το μέτρο αυτό χορηγούν βοήθημα €375 σε εκείνον που συνταξιοδοτήθηκε το 2017 και λαμβάνει σύνταξη €750, ενώ σε εκείνον που συνταξιοδοτήθηκε το 2015 και λαμβάνει σύνταξη €1000 χορηγούν βοήθημα €500, μόνο και μόνο επειδή συνταξιοδοτήθηκε δυο χρόνια αργότερα, ενώ και οι δύο έχουν εισφέρει τα ίδια ποσά για τα ίδια χρόνια εργασίας;
Καταλαβαίνει η κυβέρνηση ότι παραβιάζει τη δική της δέσμευση ότι οι συνταξιούχοι που έχουν θετική προσωπική διαφορά δεν θα λαμβάνουν αυξήσεις τα επόμενα χρόνια, ώστε να μειωθούν οι προσωπικές διαφορές και να αμβλυνθούν οι αδικίες μεταξύ παλαιών και νέων; Καταλαβαίνει οτιδήποτε άλλο εκτός από ψηφοθηρία;
Αν το μέλημα της κυβέρνησης ήταν η αποκατάσταση των αδικιών εις βάρος των συνταξιούχων, θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τα €800 εκατ. για να αυξήσει τις συντάξεις των νέων συνταξιούχων έως το ύψος της σύνταξης που λαμβάνουν οι παλαιοί συνταξιούχοι με τα ίδια χρόνια εργασίας και το ίδιο ύψος εισφορών. Αυτός είναι ένας δίκαιος τρόπος αξιοποίησης του δημοσιονομικού χώρου και αποκατάστασης των αδικιών.
Αλλά δεν είναι βολικός. Διότι αυτές είναι αδικίες που δημιουργήθηκαν επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά δεν βολεύει και την αριθμητική των ψήφων.
Διότι, για ένα συνταξιούχο που με το νέο σύστημα λαμβάνει σύνταξη €750 ενώ με το παλιό σύστημα θα ελάμβανε €1.000, η σχετική δαπάνη αποκατάστασης της αδικίας ανέρχεται σε €3.000 ετησίως, ποσό με το οποίο «προικίζει» έξι συνταξιούχους των €500. Μια ψήφος δηλαδή έναντι έξι! Η «13η σύνταξη» είναι για τον ΣΥΡΙΖΑ ένα φετίχ, ένα επικοινωνιακό κόλπο για να ισχυριστεί ότι τήρησε την υπόσχεση του ενδόξου Προγράμματος της Θεσσαλονίκης του 2014.
Οπως και αν την ονομάσουμε, πάντως, η 13η σύνταξη είναι απλά μια αύξηση. Ισοδυναμεί με αύξηση κατά 8,3%, αν γίνει σωστά η αριθμητική πράξη (100/12) ή με 2,86%, όταν η πράξη γίνεται με αριθμητική ΣΥΡΙΖΑ. Διότι €800 εκατ. αύξηση σε συνταξιοδοτική δαπάνη € 28.000 εκατ. ισοδυναμεί με αύξηση κατά 2,86%. Παρά την αύξηση του ΑΕΠ, αυξήσεις στις συντάξεις δεν δόθηκαν.
 Γιατί η χώρα έχει αναλάβει πολύ συγκεκριμένες δεσμεύσεις: οι συντάξεις θα παραμείνουν παγωμένες Στην Ευρώπη, στις κανονικές χώρες, αύξηση της τάξης του 2,5% δίνεται κάθε χρόνο στις συντάξεις, είναι η κανονικότητα.
Στην Ευρωζώνη το 2009 η δαπάνη για συντάξεις ήταν 1.213 δισ.€ και αυξήθηκε το 2016 σε 1.444 δισ.€, που αντιστοιχεί σε σωρευτική αύξηση 19% και μέση ετήσια αύξηση στις συντάξεις 2,53% (εδώ). Αλλά ενώ η δαπάνη για συντάξεις αυξήθηκε κατά 19% την περίοδο 2010-2016, ως % ΑΕΠ παρέμεινε σχεδόν σταθερή (εδώ).
Διότι στην πραγματικότητα η συνταξιοδοτική δαπάνη ακολουθεί το ΑΕΠ. Όσο αυξάνεται ο πλούτος της κοινωνίας (το ΑΕΠ) τόσο αυξάνονται και οι συντάξεις. (Οι ετήσιες αυξήσεις των συντάξεων έχουν δύο λειτουργίες: α) να αντισταθμίσουν την απώλεια αγοραστικής δύναμης λόγω πληθωρισμού και β) να επιμερίσουν στους συνταξιούχους μερίδιο από την ανάπτυξη της οικονομίας.) Κατά μία έννοια, οι συνταξιούχοι στην Ευρώπη κάθε τρία χρόνια λαμβάνουν ονομαστική αύξηση των συντάξεων τους κατά 8% ή, ισοδύναμα, μια νέα 13η σύνταξη. (Χρησιμοποιώ τον όρο «ονομαστική», διότι σε όρους αγοραστικής δύναμης η αύξηση είναι μικρότερη λόγω πληθωρισμού.) Αντί, λοιπόν, ο ΣΥΡΙΖΑ να χύνει κροκοδείλια δάκρυα για την 13η σύνταξη που απώλεσαν οι συνταξιούχοι λόγω της κρίσης, ας κάνει αυτοκριτική για την «13η σύνταξη» που έχασαν οι συνταξιούχοι λόγω της στασιμότητας της οικονομίας την τριετία 2015-2017, απώλεια που προκάλεσαν εντελώς αναίτια οι τραγικοί χειρισμοί του 2015.
 Ακόμα και στην Ελλάδα του 2018, παρά την αύξηση του ΑΕΠ, αυξήσεις στις συντάξεις δεν δόθηκαν.
Γιατί η χώρα έχει αναλάβει πολύ συγκεκριμένες δεσμεύσεις: οι συντάξεις θα παραμείνουν παγωμένες μέχρι και το 2022. Μετά το 2022, οι συντάξεις με θετική προσωπική διαφορά θα παραμένουν παγωμένες έως ότου εξαλειφθεί η προσωπική διαφορά, ενώ οι υπόλοιπες συντάξεις θα αυξάνονται με ρυθμό ίσο με το άθροισμα του 50% της μεταβολής του ΑΕΠ και του 50% της μεταβολής του δείκτη τιμών καταναλωτή. Αυτές είναι οι δεσμεύσεις που έχει αναλάβει ο ΣΥΡΙΖΑ για λογαριασμό της χώρας, τις οποίες ενσωματώνει κάθε χρόνο στα επικαιροποιημένα μεσοπρόθεσμα που καταθέτει (εδώ). Κατά τα άλλα, δημοκρατία έχουμε και ο καθένας μπορεί να λέει ό,τι θέλει και να μοιράζει στα λόγια όσες συντάξεις επιθυμεί.
 Οπως είχε πει ο Αβραάμ Λίνκολν: «Μπορείς να ξεγελάσεις λίγους για πολύ καιρό ή πολλούς για λίγο καιρό, αλλά δεν μπορείς να ξεγελάσεις πολλούς για πολύ καιρό». Εκλογές έρχονται και θα μάθουμε αν έχει δίκιο ο Αρκάς, ότι ο Λίνκολν τα έλεγε αυτά επειδή δεν είχε έρθει στην Ελλάδα

Γιώργος Στρατόπουλος 


Πηγή: Protagon.gr