Τα Αγκάθια στην Ευρωατλαντική Ένταξη των Δυτ. Βαλκανίων

Γράφει : Ο Γιώργος Γκορέζηςe-mail : [email protected]
web : ggore.wordpress.com

Τα Βαλκάνια εξακολουθούν να μαστίζονται από πληγές, ελλείμματα, αντιπαραθέσεις αμφισβητούμενα σύνορα, και οι εκκρεμότητες δεν περιορίζονται μόνο στο θέμα του ονοματολογικού Ελλάδας – Σκοπίων. Εθνικιστικές σπίθες και ανοιχτές πληγές φράσσουν τον δρόμο των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων προς το ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ ΗΠΑ και Ρωσία παίζουν το δικό τους ρόλο στη περιοχή. Τρίτες χώρες με τις δικές τους επιρροές περιπλέκουν ακόμη περισσότερο την κατάσταση.

Οι Ρώσοι διατηρούν σημαντικά ερείσματα σε Σερβία, Μαυροβούνιο και FYROM-ΠΓΔΜ, κυρίως στον σλαβομακεδονικό παράγοντα. Οι Κινέζοι έχουν προωθήσει τις θέσεις τους κυρίως στη Σερβία, με το ενδιαφέρον του Πεκίνου να επικεντρώνεται στη δημιουργία της υπερσύγχρονης σιδηροδρομικής γραμμής Βελιγραδίου-Βουδαπέστης, αλλά και στα Σκόπια. Οι Τούρκοι διεκδικούν μεγαλύτερη επιρροή σε Αλβανία, Κόσσοβο, Βοσνία και ΠΓΔΜ, εκμεταλλευόμενοι το οθωμανικό παρελθόν και τις τουρκικές μειονότητες σε Βοσνία, Κοσσυφοπέδιο και ΠΓΔΜ, ή βαφτίζοντας τουρκικές τις ομάδες εξισλαμισμένων Σλάβων. Δυνάμεις όπως η Σαουδική Αραβία και το Κατάρ έρχονται επίσης να αναζητήσουν ερείσματα επιρροής στους μουσουλμανικούς πληθυσμούς των Βαλκανίων, κυρίως σε Βοσνία και Κόσσοβο.

Στον αντίποδα η Ευρωπαϊκή Ένωση δηλώνει : Δεν μπορεί να υπάρχει αμφιβολία σχετικά με το πού ανήκουν τα Δυτικά Βαλκάνια και την κατεύθυνση στην οποία πρέπει να κινούνται. « Η ευρωπαϊκή προοπτική παραμένει η γεωστρατηγική επιλογή των δυτικών Βαλκανίων», δήλωσε πρόσφατα ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ντόναλντ Τουσκ , υπενθυμίζοντας το έντονο ενδιαφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη ζώνη των Δυτικών Βαλκανίων, της Αλβανίας, της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, της Σερβίας, του Μαυροβουνίου, της ΠΓΔ της Μακεδονίας και του Κοσσόβου , και την ενσωμάτωσή τους στους ευρωατλαντικούς θεσμούς. Οι ευρωπαϊκοί επιχειρηματικοί όμιλοι ενδιαφέρονται να διευρύνουν και να διασφαλίσουν την παρουσία τους στη περιοχή, κόντρα σε άλλα κέντρα συμφερόντων. « Χωρίς Ευρωπαϊκή προοπτική για τα Βαλκάνια, θα ξαναζήσουμε τα δεινά που γνωρίσαμε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 90», προειδοποίησε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, αναφερόμενος στους πολέμους που αιματοκύλησαν την περιοχή.

Η μέχρι τώρα πολιτική της ηγεσίας των χωρών των Δυτ. Βαλκανίων είναι εξωπραγματική και μακράν από ειρηνικούς στόχους στη διευθέτηση των υφιστάμενων διαφορών, πράγμα που δημιουργεί απογοητευτική για την εποχή μας εικόνα της περιοχής.

Στην Αλβανία ο Αλβανός πρωθυπουργός, που παρεμπιπτόντως κατηγορείται για διαφθορά και σχέση με το οργανωμένο έγκλημα, είναι ο πρωτεργάτης της ιδέας της μεγάλης Αλβανίας, αν και ο σχεδιασμός αυτός βρίσκεται σε αντίθεση με τη θέληση της διεθνούς κοινότητας. Πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι υπάρχουν βήματα που αποτελούν τουλάχιστον το ισοδύναμο της δημιουργίας της Μεγάλης Αλβανίας. Η ιδέα υποστηρίζεται και από την Τουρκία, που θεωρεί ότι η ένωση των μουσουλμάνων Αλβανών θα αποτελέσει μέσο για την περαιτέρω ενίσχυση της παρουσίας και επιρροής της στα Δυτικά Βαλκάνια.

Στην ΠΓΔΜ , όταν ήρθε στην εξουσία ο πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ, ιδρύθηκε η Αλβανική Πλατφόρμα. Το κείμενο υπογράφηκε στα τέλη του 2017 και έθεσε τα θεμέλια ενός συνασπισμού των αλβανικών κομμάτων στην ΠΓΔΜ, με σκοπό την ένταξή τους στη νέα κυβέρνηση των Σκοπίων, αυξάνοντας σημαντικά τα δικαιώματά τους. Οι Σλαβομακεδόνες εθνικιστές διαμαρτυρήθηκαν διακριτικά για αλβανοποίηση, γράφοντας για Αλβανο-σλαβική Ομοσπονδία, που είναι ισοδύναμο της ενσωμάτωσης του δυτικού τμήματος της χώρας στη Μεγάλη Αλβανία.

Στο Κόσσοβο η ένταση με τους ντόπιους Σέρβους έφερε στο προσκήνιο την οριοθέτηση – ανταλλαγή εδαφών μεταξύ Κοσσυφοπεδίου και Σερβίας. Το βόρειο τμήμα του Κοσσόβου, που κατοικείται από Σέρβους, θα πρέπει να συνδεθεί με τη Σερβία με αντάλλαγμα το Πρέσεβο, Μπουγιάνοβατς και Μέντβετζα της νότιας Σερβίας, περιοχές που κατοικούνται κυρίως από Αλβανούς, οι οποίοι θα ενσωματωθούν στο Κοσσυφοπέδιο. Αυτή η ανταλλαγή εδαφών προβλέπεται να διευκολύνει την ιδέα της Μεγάλης Αλβανίας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες έχουν μία από τις μεγαλύτερες στρατιωτικές βάσεις τους σε αυτό το τμήμα της Ευρώπης στο Κοσσυφοπέδιο, υποστηρίζουν την ιδέα εδώ και πολλά χρόνια.

Οι αρχές του Κοσσόβου δείχνουν μια τάση κλιμάκωσης της έντασης με την Σερβία. Η αύξηση των δασμών στα εισαγόμενα από τη Σερβία και την Βοσνία προϊόντα κατά 100%, η δημιουργία πρόσφατα κοσσοβάρικου στρατού, η διεξαγωγή επιχειρήσεων ανορθόδοξου πολέμου στο βόρειο Κόσσοβο, η σύλληψη ντόπιων σέρβων και η εκδίκαση τους από ειδικά δικαστήρια δημιουργεί ένα κλίμα που δεν διευκολύνει το διάλογο και την εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο μερών. Πρέπει επίσης να υπογραμμισθεί ότι επί του παρόντος οι πολιτικές δυνάμεις είναι διαιρεμένες σχετικά με τις διαπραγματεύσεις με τους σέρβους και τους στόχους των διαπραγματεύσεων. Ο πρωθυπουργός Χαραντινάι και η κυβέρνηση του δεν ευθυγραμμίζονται με τον πρόεδρο Θάσι που είναι επικεφαλής των διαπραγματεύσεων. Ο Θάσι επανέλαβε την πίστη του στο διάλογο και μέσω αυτού στη συμφωνία, και φαίνεται ότι υπάρχει κάτι σαν μυστική συμφωνία μεταξύ Θάσι και Βούσιτς της Σερβίας, που ενδυναμώνει την πίστη στο Κοσσοβάρο πρόεδρο ότι η χώρα του θα αναγνωρισθεί από τη Σερβία.

Ο πρωθυπουργός του Κοσσόβου Ραμούς Χαραντινάι εξέφρασε μέσω των κοινωνικών δικτύων τη μεγάλη χαρά του για τη συμφωνία με τον αλβανό ομόλογό του Εντι Ράμα για κατάργηση του διπλού ελέγχου στα σύνορα των δύο χωρών. Η κατάργηση των συνόρων μεταξύ του Κοσσυφοπεδίου και της Αλβανίας θα μπορούσε να αποτελέσει το πρώτο βήμα προς την ενοποίηση των βαλκανικών περιοχών που κατοικούνται από κατά πλειοψηφία ή μειοψηφία Αλβανούς. Ράμα και Χαραντινάι ανακοίνωσαν τη σύσταση κοινού ταμείου για την εξωτερική πολιτική, με το πρόσχημα την προώθηση ένταξης του Κοσσυφοπεδίου και της Αλβανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση από το 2025.

. Στον πολιτικό, οικονομικό και πολιτισμικό τομέα, οι σχέσεις μεταξύ Κοσσυφοπεδίου και Αλβανίας είναι τόσο ισχυρές ώστε τα σύνορα που τους χωρίζουν να φαίνονται ανύπαρκτα. Κατά τον εορτασμό της Εθνικής Ημέρας της Αλβανίας, που είναι η ημέρα της ανακήρυξης της ανεξαρτησίας – η 29ηΝοεμβρίου 1912 στον Αυλώνα από τον Ισμαήλ Κεμάλ – διοργανώνονται γιορτές σε όλες τις χώρες που κατοικούν οι Αλβανοί. Στους δρόμους και τις αγορές της Πρίστινα και των Σκοπίων αναρτούν μεγάλες σημαίες και χάρτες της Μεγάλης Αλβανίας, στην οποία συμπεριλαμβάνονται εδάφη της ΠΓΔΜ, της Ελλάδας, του Μαυροβουνίου και της Σερβίας, όπου ζουν Αλβανοί.

Αλβανία και Κοσσυφοπέδιο αποτελούν τον βασικό άξονα της μεγάλης ιδέας των Αλβανών της περιοχής, και οι δύο είναι στρατηγικοί εταίροι των Αμερικανών. Σ’ αυτούς προστέθηκε και το Μαυροβούνιο. Στο Μαυροβούνιο Αλβανοί κατέχουν διάφορες υπουργικές θέσεις και επηρεάζουν σημαντικά την εξωτερική πολιτική της χώρας, ενώ συγκλίνουν σε πολλές θέσεις με το Κοσσυφοπέδιο και την Αλβανία. Από τότε που το Μαυροβούνιο εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ δόθηκε η δυνατότητα στους Αμερικανούς να πάρουν τον έλεγχο της Αδριατικής Θάλασσας, και να αποκόψουν την πρόσβαση των Ρώσων σε αυτό το τμήμα των Δυτικών Βαλκανίων, και η προσπάθεια τους για τον έλεγχο κι’ άλλων στρατηγικών περιοχών συνεχίζεται.

Κάποιοι, που ενθαρρύνονται από τις πρόσφατες αναταραχές στην Αλβανία, την Σερβία και το Μαυροβούνιο, μιλούν για επερχόμενη «Βαλκανική Άνοιξη», αλλά δεν έχουν την ίδια γνώμη Αμερικανοί και Ευρώπη. Οι τελευταίοι έχουν τοποθετήσει από καιρό τα Βαλκάνια στη σφαίρα της δικής τους επιρροής, και δεν θα αφήσουν τα πράγματα να εξελιχθούν στην τύχη τους.-

*Ο Γιώργος Γκορέζης είναι ε.α. Υποστράτηγος, συγγραφέας, απόφοιτος της Σχολής Διοικήσεως και Επιτελών της Αμερικής, τ. διευθυντής πληροφοριών της Νότιας Πτέρυγας του ΝΑΤΟ (AFSOYTH).-

loading...