Γιατί ο Λευκός Οίκος του Τράμπ διαβάζει την…Ελληνική Ιστορία με εμμονή για τον Θουκυδίδη
Η ομάδα του Τράμπ έχει εμμονή για τον Θουκυδίδη, τον αρχαίο ιστορικό που έγραψε μια επιδραστική οδό για τον πόλεμο.
-του MICHAEL CROWLEY | μετάφρασις του ΙΩΑΝΝΗ ΚΟΥΝΤΟΥΡΗαπό τα «ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΝΕΑ ΤΩΡΑ»
Το άρθρο αυτό πρωτοδημοσιεύθηκε πριν ενάμιση χρόνο στο Politico.com αλλά είναι επίκαιρο όσο πότε γιατί καταδειχνύσει περιτράνως το γεγονός πως εμείς οι Έλληνες έχουμε καταντήσει αυτοπροδιδόμενοι….ΑΝΘελληνες ξεπουλώντας και παραδίδοντας την δική μας πολιτιστική κληρονομία εις τους…ΕΧΘΡΟΥΣ ΜΑΣ για να είναι εις θέσιν να εκμεταλλευτούν όλα τα μυστικά και αγαθά του δικού μας έθνους…ΕΙΣ ΒΑΡΟΣ ΗΜΩΝ ΤΩΝ ΙΔΙΩΝ!!! Εδώ σας έχουν παράσχει τα σημαντικότερα αποσπάσματα…
Ο Λευκός Οίκος του Τράμπ δεν είναι γνωστός ως ένα “καυτό σημείο” για διανοούμενους του Ivy League. Αλλά τον περασμένο μήνα, ένας ακαδημαϊκός του Χάρβαρντ “διείσδυσε” στο συγκρότημα του Λευκού Οίκου για μια ασυνήθιστη συνάντηση. Ο Graham Allison, ένας φιλόδοξος στοχαστής της εξωτερικής πολιτικής που υπηρέτησε επι Ρήγκαν και Κλίντον, επισκέφθηκε το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας, όπου ενημέρωσε μια ομάδα στελεχών σε μια από τις πιο μελετημένες συγκρούσεις της ιστορίας, έναν βίαιο πόλεμο που διεξήχθη πριν από περίπου 2.500 χρόνια, ένας των οποίων τα μαθήματα εξακολουθούν να αντηχούν, ακόμη και στη διοίκηση ενός προέδρου που δεν του αρέσει να διαβάζει.
Το θέμα ήταν η αντιπαλότητα της Αμερικής με την Κίνα, που ρίπτεται μέσα από το φακό της αρχαίας Ελλάδας. Ο 77χρονος Allison είναι ο συγγραφέας ενός πρόσφατου βιβλίου που βασίζεται στα γραπτά του Θουκυδίδου, του αρχαίου ιστορικού γνωστού για το επικό χρονικό του Πελοποννησιακού Πολέμου μεταξύ των ελληνικών κρατών της Αθήνας και της Σπάρτης. Ο Allison αναφέρει την περίληψη του ελληνικού μελετητή για το γιατί οι δύο δυνάμεις πολέμησαν: «Αυτό που έκανε τον πόλεμο αναπόφευκτο ήταν η ανάπτυξη της αθηναϊκής εξουσίας και ο φόβος που προκάλεσε αυτό για τη Σπάρτη». Προειδοποιεί ότι η ίδια δυναμική θα μπορούσε να κινήσει την αυξανόμενη αυτοκρατορία αυτού του αιώνα , την Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες σε έναν πόλεμο που δεν επιθυμεί ούτε η μια ούτε η άλλη πλευρά.
Ο Allison αποκαλεί αυτό το “Thucydides Trap”, «Η Παγίς του Θουκυδίδου», και είναι ένα ζήτημα που στοιχειώνει ορισμένους πολύ σημαντικούς ανθρώπους στη διοίκηση του Τράμπ, ιδιαίτερα καθώς οι Κινέζοι αξιωματούχοι φτάνουν την Τετάρτη για συνομιλίες «διπλωματικού διαλόγου και ασφάλειας» μεταξύ Ουάσινγκτον και Πεκίνου που αποσκοπούν, εν πολλοίς, μεταξύ των δύο ισχυρότερων εθνών του κόσμου.
Μπορεί να φαίνεται περίεργο ότι ένας αρχαίος Έλληνας θα σκιάσει μια συνάντηση μεταξύ μιας ομάδoς διπλωματών και στρατηγών από την Αμερική και την Ασία. Οι περισσότεροι Αμερικανοί πιθανότατα δεν γνωρίζουν τον Θουκυδίδη από το Μεφιστόφελη.
Αλλά ο Έλληνας συγγραφέας είναι ένα είδος ημίθεου για τους θεωρητικούς διεθνών σχέσεων και τους στρατιωτικούς ιστορικούς, σεβαστός για το κομψό χρονικό του ενός από τους πιο επακόλουθους πολέμους της ιστορίας, και τις διαχρονικές ιδέες του σχετικά με τη φύση της πολιτικής και του πολέμου. Ο ιστορικός του Πανεπιστημίου του Yale, Ντόναλντ Κάγαν, ονομάζει την περιγραφή του Θουκυδίδη «πηγή σοφίας για τη συμπεριφορά των ανθρώπων κάτω από τις τεράστιες πιέσεις που επιβάλλονται από τον πόλεμο, την πανούκλα και τις πολιτικές συγκρούσεις».
Ο Θουκυδίδης είναι ιδιαίτερα αγαπητός από τα δύο πιο σημαντικά πρόσωπα στην ομάδα εξωτερικής πολιτικής του Τράμπ. Ο σύμβουλος της Εθνικής Ασφάλειας, HR McMaster, αποκάλεσε το έργο του Θουκυδίδη ένα «ουσιαστικό» στρατιωτικό κείμενο, το έχει διδάξει σε μαθητές και το έχει αναφέρει και σε ομιλίες και άρθρα γνώμης. Ο υπουργός Άμυνας Τζέιμς Μάττις μιλάει επίσης άπταιστα την “γλώσσα” του έργου του Θουκυδίδη : «Αν του πείτε, “Εντάξει, τι γίνεται με τον Μελιάνικο Διάλογο; ” αυτός θα μπορούσε να σας πει ακριβώς τι είναι», λέει ο Allison–αναφερόμενος σε ένα ιδιαίτερα διάσημο χωρίο. Όταν ο πρώην υπουργός Άμυνας Γουίλιαμ Κοέν τον παρουσίασε στην ακρόαση επιβεβαίωσης του, ο Κοέν δήλωσε ότι ο Μάττις ήταν πιθανώς το μόνο πρόσωπο «που μπορεί να ακούσει τις λέξεις “Thucydides Trap ” και να μην χρειάζεται να πάει στη Βικιπαίδεια για να μάθει τι σημαίνει”.
Αυτό δεν συμβαίνει στο Λευκό Οίκο του Τράμπ, όπου μπορεί να βρεθεί ένας άλλος λάτρης του Πελοποννησιακού Πολέμου στο γραφείο του επικεφαλής στρατηγού Steve Bannon (Στήβ Μπάνον). Ένας μεγάλος οπαδός της ιστορίας που γοητεύεται με τις μεγάλες ιστορικές συγκρούσεις, ο Μπάννον κάποτε χρησιμοποίησε ακόμη και τη «Σπάρτη» –μια από τις πιο στρατιωτικοποιημένες κοινωνίες που γνώρισε ποτέ ο κόσμος- ως κωδικό πρόσβασης στον υπολογιστή. ( “Μίλησε πολύ για τη Σπάρτη”, δήλωσε η Τζούλια Τζόουνς, η πρώην συνεργάτιδά του στο Χόλιγουντ, στο μεγάλο σάιτ “The Daily Beast”. Ένας ανώνυμος πρώην συνάδελφος υπενθύμισε στο περιοδικό «The New Yorker» τις “μακρείς σατιρικές πολεμικές” του Μπάνον σχετικά με τον Πελοποννησιακό Πόλεμο.)
Σε άρθρο του Αυγούστου του 2016 για τον πρώην εργοδότη του “Breitbart News”, ο Μπάνον παρομοίασε τη συντηρητική αντιπαλότητα των μέσων ενημέρωσης μεταξύ του Breitbart και του Fox News με τον Πελοποννησιακό πόλεμο, απεικονίζοντας τον Breitbart ως τον πειθαρχημένο πολεμιστή της “Σπάρτης” αμφισβητώντας τo παρακμιαία “αθηναϊκό” FOX News.
Αυτή είναι πάρα πολύ ελληνική ιστορία για οποιαδήποτε διοίκηση, ιδιαίτερα για μια κυβνέρνηση με έναν επικεφαλής tweeter (τουιταριστή) στον Λευκό Οίκο που πάντοτε χρησιμοποιεί το Twitter για βήμα. “Οι περισσότεροι άνθρωποι στην Ουάσιγκτον δεν έχουν σχεδόν καμία ιστορική μνήμη ή γείωση”, λέει ο Allison. “Ο Mattis διαβάζει πολλά βιβλία. Ο McMaster μπορεί να παραθέσει περισσότερες κεντρικές γραμμές περισσότερων βιβλίων από οποιονδήποτε γνωρίζω. Και ο Μπάνον διαβάζει ένα τερέστιο ποσόν ιστορίας. Πιστεύω λοιπόν ότι αυτό είναι μια ασυνήθιστη διαμόρφωση.” Ο Allison άφησε επίσης ένα αντίγραφο του νέου βιβλίου του, «Προορισμένοι για πόλεμο: Μπορεί η Αμερική και η Κίνα να ξεφύγουν από την Παγίδα του Θουκιδήδη;» για τον Anton, στου οποίου το γραφείο της Δυτικής Πτέρυγας που κατοικεί τώρα.
Όσο για τον ίδιο τον Πρόεδρο Donald Trump, δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να δείχνει ενδιαφέρον για έναν αθηναϊκό ιστορικό που γεννήθηκε σχεδόν 500 χρόνια πριν από τον Ιησού Χριστό.
Αλλά ο Τράμπ θα μπορούσε να εγκρίνει την εξουσία του αρχαίου Έλληνα μελετητή πάνω από τους ανώτερους στρατηγούς του. Ο Θουκυδίδης θεωρείται ο πατέρας της “ρεαλιστικής” σχολής των διεθνών σχέσεων, η οποία θεωρεί ότι τα έθνη δρουν από πραγματιστικό συμφέρον με ελάχιστη προσοχή στις ιδεολογίες, τις αξίες ή την ηθική. “Ήταν ο ιδρυτής της realpolitik”, λέει ο Allison. Αυτή η άποψη “αποστάζεται” από το διάσημο Διάλογο Αθηναίων-Μηλίων, ένα σύνολο συνομιλιών παράδοσης που χαρακτηρίζουν το συμπέρασμα ότι το σωστό και το λάθος δεν σημαίνει τίποτα απέναντι στην ακατέργαστη δύναμη. «Στον πραγματικό κόσμο, οι ισχυροί κάνουν ό, τι θέλουν και οι αδύναμοι υποφέρουν ό, τι πρέπει», καταλήγει ένας Αθηναίος πρεσβευτής – μια δήλωση τύπου Τράμπ 2½ χιλιετίες πριν από την εποχή του Ντόναλντ.
Ο συντηρητικός στρατιωτικός ιστορικός και ο εμπειρογνώμονας του Θουκυδίδου Βίκτορ Ντέιβις Χάνσον γνωρίζει τους McMaster, Mattis και Bannon σε διάφορους βαθμούς και λέγει ότι μπορούν να εφαρμόσουν χρήσιμα μαθήματα για τον Πελοποννησιακό πόλεμο σε έναν κόσμο που διασπάται. “Νομίζω ότι η γνώση τους για τον Θουκυδίδη θα μπορούσε να τους υπενθυμίσει ότι ο κόσμος λειτουργεί σύμφωνα με την αντιληπτή ιδιοτέλεια, όχι κατ ‘ανάγκην τον ιδεαλισμό όπως εκφράζεται στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών”, λέει ο Hanson. “Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι κυνικοί όσο δεν είναι αφελείς”.
Τους τελευταίους μήνες, τόσο ο Μάττις όσο και ο McMaster (Μακάστερ) ανέφεραν δημοσίως τη διάγνωση του Θουκυδίδη σχετικά με τους τρεις παράγοντες που οδηγούν τα κράτη σε σύγκρουση. “Οι άνθρωποι αγωνίζονται σήμερα για τους ίδιους λόγους που ο Θουκυδρίδης εντόπισε πριν από 2.500 χρόνια: φόβος, τιμή και ενδιαφέρον”, γράφει ο McMaster σε ένα άρθρο γνώμης της ῾New York Times῾ τον Ιούλιο του 2013 που υποστηρίζει για την άσκηση ιστορικής προοπτικής στις στρατιωτικές προκλήσεις.
Ο Mattis επίσης ενέκρινε την καθολική δύναμη του “φόβου, τιμής και ενδιαφέροντος” κατά τη διάρκεια της ακρόασης επιβεβαίωσής του (ζητώντας από τον γερουσιαστή Maine Angus King να ανακοινώσει ότι είχε αποθηκεύσει την αναφορά στο τηλέφωνό του).
Ο Μάττις απάντησε στην ερώτηση κάποιου προβληματισμού του γερουσιαστή για το νόημα της «Παγίδος του Θουκυδίδου», που έθεσε νωρίτερα κατά την ακρόαση ο Κοέν. Ο στρατηγός των πεζοναυτών δεν ήθελε να υποστήριξε τη θεωρία ότι οι ΗΠΑ και η Κίνα είναι σε πορεία σύγκρουσης. Αλλά είπε ότι «Θα πρέπει να διαχειριστούμε αυτόν τον ανταγωνισμό μεταξύ μας και της Κίνας» και ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να «διατηρήσουν έναν πολύ ισχυρό στρατό ώστε οι διπλωμάτες μας να εμπλέκονται πάντα από θέση ισχύους όταν ασχολούμαστε με μια αυξανόμενη δύναμη. ”
O Κόρη Schake, πρώην υπάλληλος του Τζορτζ Μπούς στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ στο το Ινστιτούτο Χούβερ του Στάνφορντ ο οποίος συν-έγραψε ένα βιβλίο το 2016 με τον Μάττις, μίλησε με τον Mattis για τον Θουκυδίδη, του οποίου η ιστορία, λέει, δίνει στον επικεφαλής του Πενταγώνου «πλούσια εκτίμηση για το πως οι δημοκρατικές κοινωνίες μπορούν να μιλήσουν μέχρι το σημείο αηδίας και αυτοκαταστροφής, όπως έκανε η Αθήνα (η τότε αυξανόμενη δύναμη). Εξηγεί γι ‘αυτόν τον κίνδυνο δράσης χωρίς μια προσεκτική ανάλυση των συνεπειών. “…
Μια στρατιωτική σύγκρουση των ΗΠΑ με την Κίνα θα ήταν παγκόσμια καταστροφή. Αλλά ενώ ο Allison πιστεύει ότι είναι απολύτως εφικτή, δεν το αποκαλεί αναπόφευκτο. Το βιβλίο του προσδιορίζει 16 ιστορικές μελέτες περιπτώσεων στις οποίες μια εδραιωμένη εξουσία όπως η Σπάρτη (ή οι Ηνωμένες Πολιτείες) αντιμετώπισε έναν ταχέως αναπτυσσόμενο αντίπαλο όπως η Αθήνα (ή η Κίνα). Δώδεκα από αυτές τις περιπτώσεις οδήγησαν σε πόλεμο. Τέσσερις επιλύθηκαν ειρηνικά. Ο Allison ελπίζει ότι οι αναγνώστες –συμπεριλαμβανομένων των αξιωματούχων της διοίκησης του Τράμπ- μπορούν να δανειστούν από τα τελευταία παραδείγματα.”Εγώ γράφω αυτή την ιστορία για να βοηθήσω τους ανθρώπους να μην κάνουν λάθη”, λέει….
«Πάνω απ ‘όλα, η ιστορία του Θουκυδίδη είναι μια ιστορία της καταστροφής που φέρνει η πολιτική έλλειψη συνοχής σε μια ζωντανή δημοκρατία», λέει, «κάτι για το οποίο μιλά συχνά ο Γραμματέας Μάττις και που πρέπει να απασχολεί τον κάθε Αμερικανό πολίτη».
